顿呼（apostrofo）
顿呼（apostrofo）是指在演说、抒情文章中或诗歌中突然用第二人称对不在场的人或对拟人的事物发出呼语的一种修辞方式。“apostrofo”来自希腊语apostrophe，意思是“转向别的方向”（sin-deturno）。演说者或文章作者在难以控制自己的强烈感情时突然中断自己的思路，把话语直接转向不在场的或已经死去了的人或拟人的事物，似乎他们就在眼前，并与他们对话或请求他们作讲演者所讲内容真实性的见证人。讲话人或文章作者在使用这一修辞格时情绪激动达到了最高潮，因而这种修辞格具有很强的感染力。必须指出，用第二人称对事物发出呼语（即顿呼），实际上也是使事物人格化的一种拟人手法。例如，柴门霍夫在驳斥所谓“世界语者都是不爱祖国的”这一谬论时，带着强烈感情这样说道：
Vi staras nun antaŭ miaj okuloj, mia kara Litovujo, mia malfeliĉa patrujo, kiun mi neniam povas forgesi, kvankam mi forlasis vin kiel juna knabo. Vi, kiun mi ofte vidas en miaj sonĝoj, vi, kiun nenia alia parto de la tero iam povos anstataŭi en mia koro, vi atestu, kiu vin pli multe, pli kore kaj pli sincere amas: ĉu mi, idea esperantisto, kiu revis pri frateco inter ĉiuj viaj loĝantoj, kvankam mi devis bedaŭrinde forlasi vin, simile al multaj centoj da miloj da aliaj viaj filoj -- aŭ ĉu tiuj personoj, kiuj deziras, ke vi apartenu nur al ili, kaj ĉiuj aliaj viaj filoj estu rigardataj kiel fremduloj aŭ sklavoj! Ho patriotismo, patriotismo, kiam fine la homoj lernos kompreni ĝuste vian sencon! Kiam via sankta nomo ĉesos esti armilo en la manoj de diversaj malhonestuloj! Kiam fine ĉiu homo ricevos la rajton kaj la eblon algluiĝi per sia tuta koro al tiu peco da tero, kiu lin naskis!
我亲爱的立陶宛，我永远不能忘怀的不幸的祖国，虽然我在童年时代便离开了你，可是现在你犹如在我眼前。我常常在梦中见到你，世界的任何其他部分都不能代替你而占据我的心。请你作证，看谁更强烈、更真挚、更热忱地爱着你：是我这个有着理想的世界语者，是我这个虽然如同你的其他千百万儿子一样不得不离开你、但却梦想着你所有居民都能像弟兄一样相互友爱的人，还是希望你只属于他们自己，而把你的所有其他儿子都看作外来人或奴隶的那些人？啊，爱国主义！爱国主义！什么时候人们才能正确地理解你的意义？什么时候你那神圣的名字才不再是各色各样卑劣者手中的武器？什么时候每一个人都能获得以整个的心依偎自己出生的那块土地的权利和可能性？（柴门霍夫《在伦敦市政厅的讲话》）
可以想像，柴门霍夫在讲这一段话的时候，愤激的情绪已经达到了顶点。读着这段讲话，我们就好像真的听到了柴门霍夫激动的声音，深切地感受到他那强烈的爱憎。他向立陶宛发出呼语，意味着他在把它拟人化，直接和立陶宛对话。这段讲话充分体现了顿呼这一修辞格的特点和作用。
下面的一些例子都是顿呼的具体应用：
Mi ne lasos vin velki tutsole, ho roz',
Iru dormi kun ili en paca ripoz'.
Nun viajn petalojn disĵetas mi for,
Al viaj kunuloj sen viv', sen odor'.
啊，玫瑰，我不愿让你独自憔悴忧伤，
宁愿让你和同伴们沉睡梦乡。
我要摘下你的花瓣撒在那花坛上，
在那里你的同伴们已不再散发芬芳。
这是爱尔兰民歌《夏日最后一朵玫瑰》（La Lasta Rozo de Somero）第二段歌词的世界语译文。在这段歌词中作者运用了直接与玫瑰对话的顿呼手法，抒发的感情真挚动人。
Ho, mia kor', ne batu maltrankvile,
El mia brusto nun ne saltu for!
Jam teni min ne povas mi facile,
Ho, mia kor'!
Ho, mia kor'! Post longa laborado
Ĉu mi ne venkos en decida hor'!
Sufiĉe! trankviliĝu de l' batado,
Ho, mia kor'!
啊，我的心，别跳得这样不平静，
不要跳出我的胸襟！
我已经难以支持我自己，
啊，我的心！
啊，我的心！经过了长久的辛勤，
我能不能在决定时刻取胜？
够了，从那不停的跳动中安静下来吧，
啊，我的心！
（选自《柴门霍夫诗集》）
Mi ekĝojis, kiam oni diris al mi:
Ni iru en la domon de la Eternulo.
Niaj piedoj staris en viaj pordegoj,
Ho Jerusalem,
Vi Jerusalem, konstruita kiel urbo,
En kiu ĉio kuniĝis.
人对我说，我们往那耶和华的殿去，
我就欢喜。
耶路撒冷啊，
我们的脚站在你的门内，
耶路撒冷被建造，
如同连络整齐的一座城。
（《圣经·旧约》《诗篇》第一百二十二篇第一至三节）
Vi, ombro de mia kara amiko, akceptu mian funebran saluton! (Z)
我亲爱的朋友的亡灵，请接受我对你的哀悼。
Malforto, via nom' estas virino!
弱者，你的名字是女人！
（语出莎士比亚）
责编：刘子佳