Unua-pagho >> E-novajhoj

 

 

 

 


 


Raporto pri Somera Kursaro en San-Francisko

Chiu-foja Vizitanto

de WEN JINGEN (Chinio)

Dori Vallon-Wheeler (dua de dekstre)
Dori Vallon-Wheeler(dua de dekstre)

    La kursaro estas multe pli ol okazo de instruado kaj lernado. En ghi oni diskutas, disputas, prelegas por, per kaj pri Esperanto-movado, uzo de lingvo ktp. Pro tio, multaj samideanoj vizitas la kursaron multfoje. Chijare mi rekonis nombron da kursanoj, kiujn mi renkontis pasintjare. La plej notinda persono estas s-ino Dori Wheeler. Shi cheestis chiujn NASK-ojn! Shi venis ne por E-lernado, char shi jam bone posedas Esperanton, sed por vigligi Esperanto-movadon kaj instigi novajn lernantojn!

 

Esperantaj Familioj

de WEN JINGEN (Chinio)

De maldekstre: Bonnie Korp (patrino), Jennifer Bondelid (filino), Richard Korp (patro) kaj Wen Jingen
De maldekstre: Bonnie Korp (patrino), Jennifer Bondelid (filino), Richard Korp (patro) kaj Wen Jingen

    Mi ankau renkontis kelkajn Esperantajn familiojn. Pasintjare mi renkontis gesinjorojn Achenson kaj ilian infanon .... Chi-jare mi vidis belan junulinon Jennifer Bondelid. Kiam mi parolis kun shi pri shia sperto de Esperanto-lernado, shi diris, ke ankau shiaj gepatroj estas esperantistoj kaj chi-foje venis al la kursaro. Sed ne ordinare estas, ke ne shiaj gepatroj instruis al shi Esperanton, sed inverse, shi lernigis al ili Esperanton. Ilia Lebedev el Rusio estas supera mezlernejano kaj denaska esperantisto. Li parolas Esperanton flue. Lia patro estas akademiano de Esperanto.

    Alia denaska esperantisto, bela kaj vigla Lana, bedaurinde ne venis chisomere. Pasintjare shi estis unu el la organizantoj de eksterklasaj aktivadoj. Shi jam estas studento. Mi audis, ke shi gvidas Esperanto-kurson en sia universitato. Leonora Torres kaj Leonora Gonzales de Meksikio, patrino kaj filino, havas profundan amon al Chinio. Ili foje organizis vojagh-grupon al Chinio kaj tion ili faros. Kiam ili audis, ke mi venis el Chinio, ili demandis min pri s-ro Li Weilun, profesoro kaj gvidanto de multaj E-kursoj. La patrino lernis Esperanton de Li Weilun kiam li vizitis Meksikion! Vere, semo de amikeco kaj idealo chie kreskas!

Juna Mond-vojaghanto

de WEN JINGEN (Chinio)

    Chi-jare organizanto de eksterklasaj aktivadoj estas Amanda Higley. Shi estas energiplena kaj sagaca. Pro shia sindonema laboro por la kursaro, oni sherce nomas shin "Aminda". Shi estas tre juna (mi ne demandis pri shia agho), sed shi jam havas neordinaran sperton. En 1996 shi faris sian plej strangan aferon ghis tiam... eklernis Esperanton. Male kiel la aliaj ambiciaj studentoj, post diplomigho el universitato shi elektis vojaghi anstatau eki sian karieron... kaj shparis monon ghis kiam shi povis forflugi al la centro de la monda esperantistaro: Europo. Ekde tiam shi nur vojaghadas de esperantista gastiganto al esperantista gastiganto. Kun sako sur dorso, shi vizitis 16 landojn en Europo dum 16 monatoj. Reveninte hejmen, shi komencis prelegi tra Usono kaj Kanado pri sia sperto, konigante al homoj pri uzo de Esperanto kaj instigante lernadon de Esperanto. Fakte, unu el la chi-jara kursano estas shia instruito.

 

Organizantoj

de WEN JINGEN (Chinio)

Ellen Eddy (kvara de maldesktre) kaj Lee Miller (tria de maldekstre)
Ellen Eddy (kvara de maldesktre)
kaj Lee Miller (tria de maldekstre)

    Por okazigi la kursaron multaj laboradas. Unu el ili estas Ellen Eddy. En la adiaua vespero Grant Goodall, unu el la instruistoj, emocie komparis organizon de la kurso kun farbado de la Or-porda Ponto. La giganta, bela Or-porda Ponto trans la golfo estas simbolo de San-Francisko. Kiel kontrau-rusta rimedo oni devas farbi ghin, metron post metro. Sed la ponto estas tiel longa, ke la laboristoj devas rekomenci la farbadon che la pontkapo kiam ili plenumis la farbadon che la pontfino. Same, kiam la chi-foja kursaro finighis, la organizantoj, precipe Ellen, devas jam prepari sin por la venonta. Shi neniam ripozas.

    Kiam mi petis Ellen Eddy, ke shi skribu ion pri sia sperto, shi sherce diris, ke shia sperto estas lasi al Lee Miller zorgi pri chio en la kursaro. Tio ne estas vero, Lee ja laboregas en chiu kursaro! Lee Miller estas redaktanto de "NASK-a Fasko", tagjhurnalo de la kursaro (kiu tamen eldonighas rete ankau post la kursaro; la ret-adreso estas: (http://www.medialabinc.net/nask/kionask.htm). Chiunokte kiam chiuj ripozis, li laboris sur sia komputilo por la morgaua jhurnalo. Frue je la sekva mateno, li chiam staris che la pordo de klaschambro kaj disdonis NASK-an Faskon al kursanoj. Por tio, li alportis sian komputilon kaj presilon.

    Esperantistoj tre viglas en San-Francisko. Multaj esperantistoj, sindoneme laboras por la kursaro. Sean loghas en San-Francisko. Li ne povis cheesti la kursaron, char li estas tre okupita en hejmo por zorgi malsanulon. Sed li venis al la kursaro chiuposttagmeze por helpi la kursanojn veturi en urbon. Don Harlow per sia propra auto venigis kursanojn de la flug-haveno. Antau kaj post la kursaro, kelkaj kursanoj loghis che lokaj esperantistoj.

    En la adiaua vespero venis dek lokaj esperantistoj. El ili estis gesinjoroj Harmon, multjaraj amikoj de Chinio. S-ro Harmon, 70-jara, sed forta kaj sana, parolis kun mi pri chinaj esperantistoj kaj petis min transdoni lian saluton al ili.


Mur-vortaro

de WEN JINGEN (Chinio)

Kursanoj verkas per apudmeto de vorteroj sur megnetaj pecoj sur muro
Kursanoj verkas per apudmeto
de vorteroj sur megnetaj
pecoj sur muro

    Por ripeti vortojn, kiujn oni lernis dum kursaro, Amanda proponis, ke oni skribu lernitajn vortojn sur tabulon sur muro en la dormejo. Oni skribis. Sed tio ne estas ordinara vortaro. Vidu:
Apro: sovagha porko.
Otito: malsaneto de interna orelo.
Sed ne chiu vorto estas tiom formale klarigita. Oni algluis ujon de pudingo kaj skribis en ghi: ujo por pudingo; forjetajho -- senutila senvalorajho.
Estas humuro:
Sherculo: persono kiu enloghas en chambro 611, nomata Richjo. Neniu ajn!
El la vorto-difinoj ne mankas vorto-ludoj: Kie situas Girlando? Girland-ano.
Plej interesa estas la jena:
Prociono -- la besto, kiu estis vidata el fenestro dum la prezentado de china pentrajho. Ghi havas ringojn chirkau la okuloj. ...
Oni diris, ke ghi aperis dum prezentado de china pentrajho. Tio aludas ghian aperon dum mia prezentado pri china pentrajho. Kiam mi paroladis, subite oni kriis "prociono!". Chiuj turnis sian rigardon al fenestro kaj vidis, ke prociono grimpas supren al transa domego. Ghi estas aminda animalo. Post momento alia prociono aperis. Pro ghia apero la prezentado pauzis chirkau kvin minutojn.


Ludo por memori nomojn

de WEN JINGEN (Chinio)

    Dum la interkona vespero chiuj kursanoj diris sian nomon kaj landon al la aliaj. Sed oni ne povas memori chion dum unu-du horoj. Sagha Amanda havis bonan ideon: memori per ludo. Shia metodo estas: kiam oni diris pri sia nomo, oni aldonu adjektivon al la nomo kaj la adjektivo devas komencighi per la unua litero en la nomo. Ekzemple, Amanda komencighas per "A", do shi estas "Amanta Amanda". Do, ni havis "Mistera Mikelo", "Fiera Phil", "Karesema Karlo", "Dankema Duncun", "Granda Grant" ktp. Mia nomo estis "Veturanta Ven (Wen)". Cetere, post kiam iu diris sian nomon kun la adjektivo, chiuj ripetis. Kiam la dua diris sian nomon, chiuj ne nur ripetis sian nomon, sed ankau chiujn antau li. Do kiam chiuj donis sian nomon, la ludo jam dauris pli ol unu horon.
Je la sekva mateno Roff verkis soneton pri la nomo-ludo:

Bonnie estas babilema
Tim, timigita, ne timema
Chizuko estis chia, chie
Richas Richard nun, chi tie

Charma Juuko june belas.
Kaj Helena certe helas,
Karlos estis karesema
(sed tio estas ekstertema).

Orumante la leonon
Barbara radiadas bonon,
Aarono are eras
Pro filinoj, Phil fieras.

Multajn nomojn ni eklernis.
Kaj la ludo ne eternis.


Lingvistoj, Metodiko de Esperanta Instruado

de WEN JINGEN (Chinio)

Franziska Lys prelegas pri instruado per komputilo
Franziska Lys prelegas pri
instruado per komputilo

    Kiam mi alvenis al San-Francisko, oni diris al mi, ke la lokaj esperantistoj estas tre okupitaj pro filmado de videa kurso "Pasporto". La fonduson kolektis gesinjoroj Harmon. Kelkaj aktoroj cheestis ankau la kurson. Kompreneble, diskuto pri instruado per audvida rimedo farighis la chefa temo dum la kursaro. La instruistoj de la chi-jara kursaro estis Duncan Charters, Grant Goodall kaj Derek Roff. La unuaj du estas profesoroj pri lingvistiko kaj lingvoj en universitatoj. Grant Goodall scipovas kelkajn lingvojn inkluzive la chinan. Li gvidis la pedagogian kurson kaj per la de li verkita lernolibro instruis pri metodiko de E-instruado al komencantoj kaj progresantoj. Post la kursaro li iros al Zagrebo kaj prelegos pri lingvistiko en UK. Duncan Charters flue parolas (kaj mirinde, neniam balbutas!) Esperanton kaj aliajn lingvojn (francan, hispanan ktp). Li estas specialisto pri lingvistiko. Li bazigas sian metodikon sur studo pri gravaj lingvistikaj teorioj kiel tiu de Krashen. Li opinias, ke per distingo de lingvolernado (kiel che la dua lingvo) kaj lingvo-akirado (kiel che la denaska lingvo), kaj per studo de aliaj mekanismoj ene de la lingvolernado, oni povas pli efike elverki lernolibrojn kaj instrui. Li profunde studas pri instruado per vidaudaj rimedoj. Fakte li ofte uzas bildo-projekciilon, komputilon ktp, kiam li gvidas kurson.


Komputilo kaj instruado

de WEN JINGEN (Chinio)

En leciono pri perkomputila instruado de Esperanto
En leciono pri perkomputila
instruado de Esperanto

    En la pasintjara kursaro, dank' al laboro de eminenta Esperanta verkisto Spomenka, tre reliefis Esperanta originala literaturo. Frapa karaktero de la chi-jara kursaro estas uzo kaj lerno de komputilo. Dum la dua semajno Derek Roff faris senprogramadan E-instruadon per komputilo, uzante komputilajn lingvojn "Dreamweaver" kaj "Germini". Per tiuj lingvoj oni povas rapide verki lernilojn, ekzercojn kaj legajhojn por lernantoj sen zorgo pri programado. Mi ne ellernis tiujn lingvojn pro manko de tempo, tamen mi jam konis iom pri ili.

    Ne nur la instruistoj uzis komputilon en klaschambro, sed ankau estas entuziasmaj kursanoj, kiuj bone scipovas komputilon por celo de E-lernado kaj E-diskonigado. Tim Westover estas studento el Usono. Li estas fakulo de komputado. La reta eldono de NASK-a Fasko estas zorgata de li. Ankau Henning von Rosen el Svedio estas komputilisto. Li lerte manipulas komputilon por humure montri bildojn en E-instruado. Steve Wagenseller el Havajo diris, ke li estas "profesia amatoro" pri komputado. Dum la kursaro ili chiuj montris sian komputilan instruan programon. Interreto ludas gravan rolon en Esperantujo. Esperantisto kaj komputisto Don Harlow diris al mi, ke li en reton metis la Esperantan tradukon de "Taglibro de Frenezulo", novelo de Lusin. Li diris, ke en la pasinta jaro estis pli 200 legoj. Carlos Salazar el Kostariko donacis al mi kompaktan diskon de senpaga E-kurso. Ghi estis verkita de brazila esperantisto. Oni povas elekti el la lingvoj portugala, hispana, franca kaj angla. Carlos diris al mi, ke mi povos aldoni la chinan lingvon. La kurso estas tiel lerte verkita, ke kiam oni aldonas novan lingvon, oni ne bezonas multe labori.

    Mi pensas, ke ne mankas esperantisto-komputistoj en Chinio. Ankau ni povas kiel eble plej bone utiligi komputilon por antauenigi nian movadon.


Miaj prelegoj

de WEN JINGEN (Chinio)

    Mi faris du prelegojn. Unu pri china pentrajho kaj la alia pri china ideologio kaj literaturo pere de rakontoj. En la unua, mi montris kiel oni uzas chinajn penikon, inkon, paperon kaj kolorojn. Mi ankau montris pentrajhojn de diversaj stiloj kaj komparis chinan pentradon kun la europa. Fine, mi kuraghigis la cheestantojn provpentri kaj donacis al ili kartetojn kun belaj chinaj pentrajhoj. Mi tre ghojis, ke mia prelego pri china arto estigis che ili intereson -- neniu el ili povis diri ech nomon de unu el la chinaj artistoj antau la kurso!


Ghenerala informo pri chi-jara NASK

de ELLEN EDDY (Usono)

Ellen Eddy (unua de maldekstre)
Ellen Eddy (unua
de maldekstre)

    Chi-jare, la Nord-Amerika Somera Kursaro (NASK) de Esperanto okazis en nova, pli sunplena loko, proksime de la centro de la urbo San-Francisko (Kalifornio), che la Universitato de San-Francikso. Studantoj loghis en Dormejo Gillson, unu el la plej novaj dormejoj. Pro sia situo apud la fama Parko "Golden Gate", kaj per autobuso mallongdistance de la konataj kvartaloj "Fisherman's Wharf", "Castro" kaj "Haight-Ashbury", la loko estas bonega por studi kaj Esperanton kaj la unikan urban kulturon. La jaro 2001 estas la 32-a sinsekva de la kursaro en San-Fransisko. Kutime la klasoj dauras tri semajnojn kun kvar niveloj de instruado per tri instruistoj, sed chi-jare ni eksperimentis kun nur 2 semajna kursaro, kiu enhavas nur du klasojn instruatajn de tri instruistoj. Ni allogis 35 studantojn de diversaj mondpartoj. Inter aliaj, trovighas homoj de Svedio, Kostariko, Meksikio, Japanio, Chinio, Kanado, Bharato (Hindujo) kaj Usono. La celo estas provizi veran internacian etoson en kiu la studantoj povas lerni kaj praktiki sian novan lingvokapablon. La Esperanto-Ligo por Norda Ameriko kaj la Esperantic Studies Foundation auspicias la kursaron kaj ankau provizas stipendojn por taugaj gejunuloj kaj instruistoj. Por pli da informo pri la kursaro, kontaktu Ellen M. Eddy che <eddyellen@aol.com> au 11736 Scott Creek Dr.SW, Olympia WA 98512 Usono


En NASK, Esperanto estas utila

de TIM WESTOVER (Usono)

    Estis jam antau jaro kaj duono kiam mi eklernis Esperanton pere de TTT. La Interreto farighis la umbiliko de mia generacio, nia ligo al mondo ekster niaj kutimajhoj. En la reto estas preskau senlima sciaro: kaj feliche Esperanto havas sian propran kaj fortan lokon. Per komputilaj kursoj mi akiris bazan scion pri Esperanto kaj eksciis pri la ekzisto de Esperantaj grupoj en Usono. Kaj ankau mi lernis pri NASK. Che NASK mi unue vidis, ke Esperanto ja estas utila. Antaue ghi shajnis iom senkiala: che nia urba societo ni chiuj bone scipovis la anglan, kial ni uzu tiun chi neplenkomprenitan lingvon? Sed cheestis NASK esperantistoj el la tuta mondo kaj multaj el ili ne povis paroli angle. Fine, Esperanto prenis sian ghustan rolon. Dum manghejaj babiladoj ni kursanoj povis demandi pri la moroj kaj kutimoj de niaj samplanedanoj, kaj pere de tiuj konversacioj konscii ion pri niaj propraj mondetoj. Starighas kontaktoj che NASK, kiujn ni daurigos poste per retposhto. Pro NASK la internacieco de Esperanto ne perdighis por mi. Tiuj chi alineoj shajne estas varbparolo al jam varbitoj. Sed ech varbitoj ne perdu siajn vidpunktojn pri la utilo de Esperanto en la tuta mondo. Per NASK kaj internaciaj kongresoj kaj per la Interreto (retposhto, babilejoj, kaj tiel plu), ni ja ne forgesas, ke Esperanto estas la necesa ilo de granda internacia parolantaro. timwestover@yahoo.com tiwestover@davidson.edu Vizitu La FASKon -- retgazeto en Esperanto: http://www.literaturo.net/fasko/

 

Mallonga historio de NASK

de Dori Vallon-Wheeler

    En 1969, Cathy Schulze, fondinto de la kursaro, kontaktis gravulojn che San Franciska Shtata Universitato. Bonshance tiuj homoj kaptis la ideon de neutrala help-lingvo por la mondo.

    Cathy saghe petis William Auld, faman E-verkiston, veni por instrui. Tiu famulo allogis multajn personojn diverslandajn al SFShU (San-Franciska Shtata Universitato), inkluzive min. Mi neniam povas forgesi liajn lecionojn. Tiel bele li parolis Esperanton! Iom post iom la kursaro allogis studantojn kaj la plej elstarajn instruistojn de la mondo, ekzemple: Duncan Charters, Yoshimi Umeda, Claude Peron, Spomenka Stimec, Katalin Smedeliuz, Audrey Childs-Mee kaj Grant Goodall. Fakte la lasta, Grant Goodall unue venis kiel gimnazia studanto kaj nun kiel instruisto. Derek Roff same. La kursaro fortigis la lingvan kapablon de multaj studantoj, kiuj poste faris gravajn rolojn en Esperanto-movado. Mi revenas al la klasoj jaron post jaro (eble chiun jaron!). La klasanoj chiam malsimilas, ankau la instruistaro. Por 2-3 semajnoj, mi loghas en Esperantujo kun unu granda, ronda familio. Ni kunstudas, kunmanghas kaj amikighas. La sperto bonege richigas mian vivon.

    La celo de Cathy Schulze vere aktualighis. Homoj en Usono ne devas vojaghi al Europo por plibonigi sian Esperanton. Esperantujo estas ja che ni.