Antau
la Printempa Festo de 2003, pluraj esperantistoj de la redakcio
de El Popola Chinio vizitis veteranan esperantiston Ivan Ko. Inter
la vizitantoj estis ankau mi. Mi kolegis kun li 30 jarojn, sed neniam
fotighis kun li, tial tiufoje mi portis fotilon.
Tiutage,
kiam ni venis al lia hejmo, la pordon malfermis lia servistino.
En la salono ni vidis Ivan Ko kaj lian edzinon. Ni sentis grandan
ghojon pro la intervidigho. Mi trovis, ke li multe maljunighis,
liaj haroj maldensighis kaj grizighis. Malbone funkciis ankau liaj
oreloj. Tamen li estis bonmemora. Malgrau la granda agho de 89 jaroj
kaj 91 jaroj respektive, la maljuna paro aspektis sana. Ni estis
ghojaj pro ilia bona sanstato kaj deziris bonan farton al ili. Ni
esperis, ke lia fizika stato permesos al li cheesti la 89-an UK
en 2004 en Pekino. Sed ho ve, post unu monato, tute ekster nia atendo,
ni informighis pri lia forpaso kaj tiu renkontigho farighis la lasta
adiauo al li.
Kiam
li estis dekkelkjara lernanto, li komencis memlerni Esperanton kaj
de tiam li profunde amis tiun artefaritan lingvon. En 1932 li alighis
al la Shanhaja E-Asocio kaj funkciis kiel peranto de ghia revuo
en Tianjin. Post tio li kune kun germana kaj japana esperantistoj
funkciigis E-kursojn. En la 30-40-aj jaroj de la 20-a jarcento li
dedichis grandan energion al E-movado.
Li laboris
kiel redaktoro en la Fremdlingva Eldonejo kaj Qinghai-a Popola Eldonejo
kaj partoprenis la kompiladon kaj verkadon de la libroj "Gesal"
kaj "Kolekto de Chinaj Drogoj". Oktobre de 1952 li ekokupis
sin pri Esperanto en la China E-Ligo kaj poste pri korespondado
en la redakcio de El Popola Chinio kaj sur tiu posteno li laboris
pli ol 30 jarojn.
Septembre
de 1963 mi eklaboris en la redakcio de El Popola Chinio kaj farighis
lia kolego. Li estis facile alirebla, modesta, diligenta, abnegacia
kaj neniam chasis famon nek profiton. Mi neniam vidis, ke li disputis
kun aliaj. Li chiam pacience helpis aliajn en la laboro kaj chiutaga
vivo. En 1983-1988 ankau mi min okupis pri korespondado kaj pli
bone konis lin.
Korespondado
estis tute nova laboro por mi kaj plie mi estis komencanto de Esperanto
kaj sendube havis multe da malfaciloj en la unuaj tagoj de la koresponda
laboro. Li chiam kuraghigis min kaj donis al mi multe da bonaj konsiloj.
Helpate kaj gvidate de li, mi finfine alkutimighis al la nova laboro.
En la 5 jaroj, kiam ni laboris en la sama sekcio, ni kolektis opiniojn
de niaj legantoj pri nia revuo, kio ludis gravan rolon por plibonigi
nian revuon kaj intimigis niajn rilatojn kun la legantoj.
En sia
pli-ol-30-jara esperantista vivo li laboris super korespondado 26
jarojn, silente kaj diligente. Li ricevis multajn leterojn de eksterlandaj
legantoj. Iuj deziris aboni revuon au acheti librojn, aliaj faris
proponon au kritikon por renovigi la enhavon, triaj serchis korespond-amikojn,
kvaraj volis intershanghi poshtmarkojn kaj ankau ne mankis legantoj,
kiuj deziris korespondi kun autoroj, demandi pri kuracado de iu
malsano per chin-medicina metodo, acheti medikamentojn, peti semojn
de chinaj floroj, vojaghi al Chinio ktp. Antau tiu monto da postuloj
li chiam donis kontentigan respondon. En la 26 jaroj li traktis
milojn kaj dekmilojn da leteroj. Dank' al lia diligenteco nia revuo
El Popola Chinio ekhavis multe da amikoj eksterlande kaj famighis
tra la tuta mondo. Li tradukis kelkajn pecojn el "China Antologio",
"Noveloj de Lusin", "Matenaj Floroj Kolektitaj Vespere"
kaj "Fantom-spitantoj".
Ivan
Ko chiam atente auskultis la opiniojn de aliaj kamaradoj, chu junaj
chu maljunaj, kaj neniam trudis siajn opiniojn al aliaj. Pro bezono
de laboro mi kaj iuj aliaj junaj homoj farighis estraranoj de la
redakcio. Ivan Ko neniam paradis antau ni je sia veteraneco nek
pretendis ion, tamen li chiam energie plenumis sian laboron, donitan
de ni al li. Per siaj agoj li subtenis nian laboron. Li tiel kondutis
ghis sia emeritigho. Por levi la kvaliton de la revuo, li volonte
trakontrolis nian revuon chiumonate. Estiel pli-ol-80-jara maljunulo,
li chiam atente legis la revuon kaj faris multe da utilaj proponoj
koncerne la tradukadon. Lia sincereco multe kortushis min.
En la
koresponda sekcio li multe helpis la novicojn en la lingvo. Li chiam
kun ghojo konigis al la junaj samideanoj sian sperton en la laboro
kaj lernado, kaj ofte poluris iliajn artikolojn. En la 80-aj jaroj
de la pasinta jarcento multighis chinaj esperantistoj, kiuj deziris
korespondi kun eksterlandaj samideanoj. Por helpi ilin, li funkciigis
en "La Mondo" rubrikon "Kiel skribi Esperantajn leterojn",
kio tre utilis al junaj esperantistoj.
En nia
redakcio li estis nomata diligenta bovo. Kvankam li forlasis nin
por eterne, tamen lia nobla spirito kuraghigas nin por chiam.
____________
* La autoro estas konstanta komitatano de
ChEL kaj eksa vicdirektoro de El Popola Chinio.
|