La
pioniroj de armeo elhakas vojojn tra montaro kaj konstruas pontojn
sur riveroj por ebligi antauenmarshon de sia trupo. La pioniroj
en sciencoj malkovras verojn kaj leghojn de la naturo kaj ebligas
al la homoj ghuste koni la mondon kaj elpensi oportunajn rimedojn
faciligi nian vivon. Koperniko konstatis la fakton, ke la tero rondiras
chirkau la suno, brave proklamis tiun veron kaj liberigis la homaron
de la erara opinio pri la suna sistemo. Sinjorino Maria Kuri malkovris
la sekreton de la radiado de materioj kaj malfermis la vojon kondukantan
al utiligo de la nuklea energio. D-ro Zamenhof inventis la neutralan
kaj facilan internacian lingvon Esperanto por ideale solvi la lingvan
problemon de la homaro en internacia komunikado. Sen la kontribuoj
de la pioniroj en diversaj kampoj, neeblus la progreso de la homaro.
Ni
dankas Kopernikon, s-inon Kuri, d-ron Zammenhof kaj chiujn pionirojn
de la homaro. Ni lernu iliajn ekzemplojn, se ni volas ke la la homaro
progresu rapide.
Esperanto
ja estas afero pionira, kaj iasence chiuj esperantistoj devas esti
pioniroj. Por bone plenumi la taskon de pioniro, ni devas bone koni
ghin kaj fari ghustajn pashojn por atingi sukcesojn.
Dank'
al la kreigho de la modernaj komunikiloj, precipe la rapida disvolvigho
de la mirinda interreto, nia mondo jam farighis vera tergloba vilagho.
Tamen pro la lingvaj baroj, multaj terglob-vilaghanoj ankorau estas
blindaj kaj surdmutaj, kaj ne povas bone utiligi la ricevitajn informojn.
Multaj
kredas, ke la angla lingvo jam solvis la lingvan problemon en internacia
komunikado, sed efektive ne tiel estas.
Jes,
vere oni faris grandegajn klopodojn por instruadi kaj apliki la
anglan lingvon en la mondo. Ekz. en Chinio, ghi estas instruata
ne nur en mezlernejoj kaj universitatoj, sed ech en elementaj lernejoj
kaj infanghardenoj. Sed la rezulto ne estas kontentiga. Post 6-jara
diligenta studo de la angla, la lernantoj ech ne povas legi anglalingvajn
gazetojn kaj librojn. Same tiel estas en Japanio, Koreio k. a. orientaj
landoj. Kial? Char la angla estas malfacila, maloportuna. Ghia prononcado
tre malfacilas. Ghia vortaro estas tro abunda je sinonimoj, homofonoj
kaj homonimoj. Sennombraj estas ghiaj idiotismoj. La lernantoj devas
multe multe penadi por parkere lerni ilin. La gramatiko estas neregula,
Cetere, ekzistas 18 grupoj de 38 dialektoj. Pro ambigueco de ghiaj
esprimoj, ofte okazas miskomprenoj kaj ech krashoj de aviadiloj.
En
la praktika uzado de la angla ni ofte renkontas problemojn. En la
okdekaj jaroj, foje okazis ekspozicio de presmashinoj en Pekino.
Britaj entreprenistoj plendis, ke la dungitaj interpretistoj ne
povas bone plenumi sian taskon, char al ili mankas scio pri tiu
fako. En 2001, franca sinjorino diris, ke shi jam studis la anglan
dum 10 jaroj, tamen shi ne kuraghas paroli angle kun britoj au usonanoj.
China chicherono konfesis, ke li estis konfuzita de australia turisto
per demando en sia dialekto. Usona d-rino Lorrain el Houstono diris,
ke shi ne povis bone kompreni la britan anglan lingvon. Kent Jones
el Chicago montris en sia artikolo pri la aviada angla lingvo, ke
ghia malklareco estas danghera kaj estas preferinde uzi Esperanton
kiel internacian komunan lingvon por la pilotoj kaj direktantoj
de la flughavenoj.
Frue
en la kvindekaj jaroj, s-ro Zhou Li, buroestro de la China Ministerio
pri Internacia Komerco diris, ke germanaj komercistoj plendis, ke
chinoj uzas la angla lingvon anstatau la germanan en sia komercado
kun Germanio. Ili proponis, ke Chinio iniciative uzu Esperanton
en la internacia komerco. Sekve s-ro Zhou fondis grupon de esperantistoj
por eldoni inventaron de la chinaj mashinoj eksportataj. Bedaurinde,
li transpostenighis poste kaj ne povis daurigi tiun laboron. Ne
nur en Chinio, sed ankau en aliaj landoj, pioniroj faris sporadajn
klopodojn por apliki Esperanton ankau en internacia komerco. En
1990 eldonighis la ampleksa Internacia Komercha-Ekonomika Vortaro
en 11 lingvoj fare de la China Esperanto-Eldonejo. Kelkaj chinoj
praktike uzis Esperanton en internacia komerco kaj atingis certajn
sukcesojn.
En
1993, korea prof. So Gilsu en sia prelego pri ekonomiko en la Kongresa
Universitato de la 5-a Pacifika Kongreso de Esperanto rimarkigis,
ke multaj uzantoj de Esperanto en internacia komerco asertas, ke
ili entreprenas komercon pri chiaj varoj. Lau lia opinio, tio estas
laika babilo. Neniu povas sukcesi en "komercado pri chio".
Li montris, ke ne sufichas nuraj entuziasmo kaj kuragho por sukcese
apliki Esperanton en internacia komerco. Necesas fakaj scioj por
tio. Kompreneble, en kolportado de iuj varoj estas relative facile.
Ekzemple, en 1995, grupo de rumanaj kolportistoj venis al Pekino
por acheti chinajn silkajn kaj ledajn vestojn kaj metiartajhojn.
Ili bone plenumis sian planon per Esperanto dank' al helpo de membroj
de la Pekina E-Asocio. Sed iom granda komerco internacia estas alia
afero.
Antau
pli ol dek jaroj, esperantistoj de la havenurbo Qingdao okazigis,
per Esperanto, foiron de chinaj varoj, en Belgio. Informighinte
pri tiu arangho, ankau Pekinaj komercistoj deziris ghin partopreni,
sed ili ekagis malfrue, char ili ne sciis, ke oni devas akiri eksportan
permerson pri tekstilajhoj de la registaro. Se ni volas farighi
vera sukcesa pioniro en praktika uzo de Esperanto en internacia
komerco, ni devas bone prepari nin. Mi opinias, ke ni devas plenumi
jenajn premisojn por la afero:
1.
Mastri Esperanton. Sen bona kono de la lingvo, ni ne povas fari
necesajn korespondojn kaj interparolojn kaj pretigi kontraktojn
por la negocoj.
2.
Ni devas havigi al ni necesajn terminarojn kaj inventarojn pri diversaj
varoj: mashinoj, tekstilajhoj, medikamentoj, manghajhoj ktp. Kiel
ni povus fari achetadon kaj vendadon, sen tia materialo?
3.
Akiri fakajn sciojn pri internacia komerco. Se ne ekzistas lernejoj
de Esperanto pri tiaj aferoj, ni devas klopodi fondi kursojn por
trejni niajn pionirojn. Imagu al vi, kiom da specoj da shuoj, konfekcioj,
spicoj, medikamentoj ktp ekzistas en la internacia merkato. Chu
vi povus precize diri en Esperanto la nomojn de ili por fari negocon
pri ili sen preparo?
4.
Organizi necesajn internaciajn kunlaborojn por tia aktivado. La
esperantistoj-komercistoj ne estas rivaloj, sed samcelanoj por efektivigi
vastan aplikon de la internacia lingvo en komercado. La esperantistoj
plej frue kreis internacian reton de delegitoj por efike uzi Esperanton
en diversaj kampoj. Nun ni havas interreton por faciligi nian internacian
kunlaboron. Do bone organizu niajn fortojn por sukcese antauenpushi
nian internacian komercon per Esperanto. Sen internacia organizado,
estas malfacile por ni ion fari rapide kaj bonefike. Oni devas okazigi
simpoziojn kaj konferencojn, kiel tiu chi en la urbo Xinxiang, por
intershanghi spertojn kaj diskuti solvendajn problemojn en praktika
uzado de Esperanto en internacia komerco. Se la esperantistaro kune
klopodos, certe rapide progresos la afero kaj produktighos rimarkindaj
fruktoj.
5.
Fondi necesajn organizojn landajn kaj internaciajn por efike formi
planojn kaj disvolvi la aferon per firmaj kaj rapidaj pashoj. Unuigho
estas forto!
La
interreto prezentas al Esperanto novan shancon por montri al la
publiko sian praktikan uzeblecon kaj avantaghon en internacia komerco.
Ni devas kapti kaj bone utiligi la shancon. Antaue nia atento estis
direktita chefe al kulturaj aferoj, nun ni devas serioze diskuti
la demandon en kluboj, landaj asocioj kaj internaciaj organizoj,
por unuigi niajn opiniojn kaj fortojn, kaj fari efikan impetadon
por ne perdi tempon en la provado. Se oni ne vidas la urghecon de
la afero, oni povus perdi la bonan shancon kreitan de la moderna
interreto. Mankas al ni sperto en la afero. Kompreneble, ni devas
lukti kontrau multaj baroj kaj malfaciloj. Tia ja estas chiam la
sorto de la pioniroj. Chu ni hezitu en la preparado de vojoj kaj
konstruado de pontoj por la marshado de nia afero en la estonto?
Chu ni lasu preterflugi la bonan shancon per senaga atendo? Ne,
ni brave pioniru por fruigi la finan venkon de nia afero!
|