En la jaro 1959 UNESKO elektis d-ron Zamenhof kiel mondan kulturan eminentulon, kaj tiujare la tuta mondo celebris la centan datrevenon de la naskigho de Zamenhof. En 1999, okaze de la 140-a datreveno de lia naskigho, mi verkis artikolon titolitan per "Doktoro Zamenhof -- Kuracisto por la Tergloba Vilagho" kaj parolis chefe pri lia invento de Esperanto, per kiu oni povas solvi la lingvan problemon en la internacia komunikado. Mi pensas, ke UNESKO elektis Zamenhof kiel kulturan eminentulon chefe pro tiu kultura kontribuo al la homaro. Kaj parolante pri la granda personeco de Zamenhof, multaj lin respektas kaj admiras pro lia granda merito sur la kampo de lingvo. Li vere estas genio en tiu sfero.

    Sed kial Zamenhof oferis siajn plej belajn jarojn de la juneco por krei Esperanton? Chu li tion faris pro interesigho pri lingvistiko, pro persona ambicio, pro gloramo? Zamenhof ne estis sciencisto de lingvoj, li estis persono modesta, kiu ech pretendas nenian privilegion pri la lingvo post la publikigo de Esperanto kaj formigho de la Esperanto-movado. Li kreis Esperanton por interkompreno, amikeco kaj paca kunekzisto de popoloj. Li havis sinceran amon al siaj homfratoj kaj simpatiis kun la suferantoj kaj klopodis ilin helpi lau sia ebleco. Li ne nur strebadis dum sia vivo por la disvastigo de Esperanto por la bono de la vastaj popolamasoj, sed ankau en sia chiutaga laboro helpadis suferantojn kiel bonkora kuracisto. Chiusemajne li faris kuracadon al malrichuloj senpage en unu tago; li pagis por mizeraj malsanuloj la koston de medikamentoj; li donis sian tutan monon al kochero, kies chevalo mortis survoje dum veturigo de la bonkora doktoro al paciento. Multaj popolanoj en lia kvartalo bone konis lin ne kiel mondfamulon kaj genian autoron de la internacia lingvo, sed kiel bonkoran helpeman kuraciston. Efektive, Esperanto estas enkorpigho de lia homaranismo (lia humanismo), lia nobla idealo. Li eksplicite montris sian malaprobon al la sinteno rigardi kaj uzi Esperanton nur kiel komercan ilon por gajni monon. Li uzis la pseudonimon d-ro Esperanto por publikigi la Unuan Libron de sia internacia lingvo. Kion do tiu doktoro esperis? En sia poemo "La Espero", nun la himno de la esperantistoj, li diris: "Sur neutrala lingva fundamento, komprenante unu la alian, la popoloj faros en konsento unu grandan rondon familian." Li esperas, ke la homoj pace kunvivos kiel fratoj de unu granda familio.

    Pasis pli ol cent jaroj post la naskigho de la internacia lingvo en la jaro 1887, kaj okazis grandaj shanghoj en nia mondo. Brilaj sukcesoj estas atingitaj en sciencoj kaj teknologioj, la homaro eniris en tute novan epokon de informado kun komputiloj kaj interreto. Sed Esperanto disvastighas malrapide, daure ekzistas konfliktoj inter nacioj, ne chesis bataloj inter popoloj kaj sekve de la rapida disvolvigho de la modernaj industrioj pli kaj pli seriozighas la problemo de polucio. Pro miopeco kaj avidemo akiri profiton por si mem kaj neglekto pri la kunekzistantoj kaj la estonteco, malbonighas nia vivmedio, malaperas vegetajhoj kaj animaloj. Tio estas evidenta sekvo de miopeco kaj egoismo kaj malfavoras al la ekzisto de la homaro.

    La evoluintaj landoj forte polucias nian medion kaj ne volas limigi sian profitemon kaj plenumi sian devon protekti la medion de la tero; mondaj potencoj intervenas en alilandajn internajn aferojn kun pretekstoj kaj kreadas konfliktojn; moraleco estas neglektata kaj egoismo farighas modo. Pro egoismaj avidemo kaj strecha konkurencado, perfidoj, trompoj, shteloj, raboj, murdoj chiutage okazas en la vivo kaj maltrankviligas la socion. Koncerne al la lingva problemo, lingva polucio, lingva diskriminacio kaj lingva hegemoniismo pli intensighas kaj rapide pereas malgrandaj etnaj lingvoj. Multaj kredas, ke intensa instruado de la angla lingvo povas solvi la problemon de internacia lingva komunikado. Sed efektive, la angla lingvo estas tiel malfacila pro la komplika prononco, multeco de idiotismoj kaj gramatikaj neregulajhoj, troabundeco de vortaroj, ekzisto de dialektoj kaj formigho de la brita, usona, kanada, australia, novzelanda, hinda, singapura k. s. "anglaj" lingvoj, ke ech kvin- au ses-jara diligenta lernado ne sufichas por akiri la kapablon legi, skribi kaj paroli en ghi. Kiel oni povus bone utiligi la materialojn facile riceveblajn per interreto?!

    Hodiau ankorau teruras plagoj de tertremoj, vulkanoj, tromboj kaj kanceroj kaj al la listo aldonighas aideso. Neniu lando, inkluzive de Usono, havas sufichan forton por solvi tiajn problemojn. Por solvi la preme urghajn problemojn minacantajn la ekziston de la homaro, la homoj bezonas interkomprenon kaj kunlaboron pleditajn de doktoro Zamenhof; kaj por efika kunlaboro, ni bezonas kaj oportunan internacian lingvon kaj fratan kunlaboremon.

    Celebrante la 141-an datrevenon de la naskigho de doktoro Zamenhof, ni esperantistoj devas energie propagandi ne nur Esperanton, sed ankau la noblan idealon de la doktoro bonkora.