Originalaj noveloj de 30 verkistoj

    Mondoj, red. Tomasz Chmielik, Georgo Handzlik kaj Sten Johansson. Bielsko-Biala: Eldonejo Kleks, 2001. 216 p. Bind. 16,50 euroj, triona rabato ekde tri ekzempleroj.

    34 originalaj esperantlingvaj noveloj de 30 verkistoj el 19 landoj, plejparte europaj, kaj kelkaj kontribuoj el Amerikoj, Afriko kaj Australio. La noveloj estas ghenerale nelongaj, kun kelkaj esceptoj, kaj estas bone elektitaj. Bedaurinde, abundas komposteraroj, kvankam nur unu-dufoje ili nekomprenigas la legadon. Tamen pli adekvata provlegado estas tre dezirinda.

    Mi rekonis kelkajn el la noveloj el la Belartaj Konkursoj de UEA, kiujn kiel jughisto en la prozliteratura fako mi jam antaue legis kaj multe shatis. Plezurigas ke ili nun haveblas en libroformo. Lau mia propra gusto, elstaras inter la noveloj Familio Pork de Jorge Camacho; La islanda vortaro de Ronald Gates; La reveno kaj Renkontigho kun la morto de Zora Heide; Vivo kaj morto de Neologismo de Sten Johansson; La pluvo en Chenstohhovo de Lena Karpunina; Heinz estas mi de Trevor Steele. Nur tre malmultaj el la noveloj shajnas al mi neindaj, pro sia propagandemo pri Esperanto, pri ekologio, pri moraleco, k.a. En literatura kolekto oni ne anticipas esti surshutata per senkasha propagandado pri iu ideologio. Sed facilas ne relegi ilin, kaj anstataue refrandi la literaturajn gemetojn.

    Nu, neniu el la noveloj estas Nobel-premiindajho. Tamen pluraj el ili spegulas la altan kvaliton de la plej bona esperantlingva verkado. Mi ne povas ne mencii, tiurilate, veran gemon, Vivo kaj morto de Neologismo de Sten Johansson, kiu ne nur abunde ridigas la leganton, sed ankau sukcesas pensigi. Sed tio ja estas la esenco de vera komikajho, chu ne?

    Aliflanke, Heinz estas mi de Trevor Steele estas eble la plej pensiga el la noveloj. Estas neklare, vershajne lauintence, chu la autoro celas priskribi spertojn de renkontigho kun reenkarnighoj pasintaj kaj estontaj - vivdatoj de kelkaj el la mioj, kiujn li renkontas, inklinas nin supozi tiun interpreton; aliflanke, aliaj aludoj pensigas pli pri la multeco de la personecpartoj, kiuj sin montras ekstremforme en kazoj de multpersoneco troveblaj en psikiatraj studoj, kaj en la konsultochambroj de psikanalizistoj. Estas dirite en la verko ke la verkanto ne kredas je karmo, do ni rajtas elstreki tiun hipotezon. Nu, chu ni ja rajtas trovi en chi novelo la vidpunkton de Trevor Steele mem, kaj ne nur literaturan fikciajhon? Mi emas pensi pri tio ke Trevor kutime bazas siajn novelojn sur propraj vivspertoj, malmulte au tute ne kashshanghitaj. Negrave kiel oni konkludas, la novelo estas, kiel mi jam diris, pensiga kaj pripensinda.

(El Esperanto)