 |
Unua-pagho
>> Esperantujo >> Rekomendo
|
|
La
mirindajhoj de la mondo
|
|
La
libro de Marko Polo estis grava historia kaj geografia evento
de la Meza Epoko... Oni
devas scii, ke en tiuj mezepokaj tempoj ne estis kutimo doni gheneral(ig)an
titolon al iu verko, kaj la libro de Marko Polo ne estas escepto
chi-rilate. Pro tio, ghia unua nomo estas: --
La libro de Marko Polo Sed
kun sia rekorda nombro da manuskriptoj (pli ol 140 konataj!) oni
povas esti certa, ke la kopiistoj inventis titolon kaj multfoje
shanghis ghin lau sia placho. La plej ofte uzataj estas la jenaj:
--
La libro de Granda Hhano de Tatario --
Miliono/Il Milione --
La vojagho de Marko Polo --
La mirindajhoj de la mondo --
Pri la mirindajhoj de la Granda Azio --
La libro de la mirindajhoj (de la mondo) --
La vojagho de Marko Polo -- La libro de Marko Polo kaj de la mirindajhoj de Azio Kelkfoje
la titoloj estis kombinitaj, pro tio ni uzis chi tie la du plej
oftajn: La libro de la mirindajhoj, kun aldono de la kutima:
La priskribo de la mondo. Kvankam
la libro svarmas je precizaj elementoj eblas tamen konstati ke oni
trovas kelkajn legendajn partojn, ekzemple: --
la legendo pri Pastro Johano. --
la legendo pri Gog kaj Magog: lau la Malnova Testamento, tiuj popoloj
loghis en la nordorienta ekstremajho de la tero. Ili aperus antau
la Lastaj Tagoj por invadi la teron. Se Magog estas la Mongoloj,
Marko Polo trovas por Gog la Ongut-ojn. --
la legendo pri la fikciaj konkeroj de Aleksandro la Granda. --
la legendo pri la Soleca Arbo au la Seka Arbo (jam de longe forgesita
en Okcidento). --
la maskla kaj la ina insuloj. --
la fantazia fabelo pri homoj kun hunda kapo au pri simioj kun homa
kapo... El
sia 25-jara vojaghado, Marko Polo donas al ni en tiu chi libro nur
eltirajhojn de chio, kion li spektis. Krom kelkaj konfuzoj en la
datoj kaj en la rilatoj inter la personoj, lia rakonto estas tamen
fidinda. Ghi ofte kompletigas aliajn historiajn raportojn (ekz.
la priskribon de la palaco de la Granda Hhano, la mortigon de la
financa ministro de Kublaj...) La historia kaj geografia flankoj
de la priskribo donis multe da peno al la specialistoj: pluraj dedichis
sian tutan vivon al tiu laboro kaj publikigis dikajn volumojn pri
tiu aspekto de la libro. Spite tiun laboregon, multenombraj elementoj
de la libro restas enigmo, ekz-e la popolo Karaunas daure aperas
kiel ghena mistero... La
granda sukceso de La libro de la mirindajhoj estis tia, ke
grava nombro da kopioj kaj manuskriptoj aperis. Oni konas cent kvardek
tri da ili (ne enkalkulante la unuajn presitajn librojn de la 15-a
jarcento). La libro de Marko Polo ekzistas en preskau chiuj okcidenteuropaj
lingvoj (sed ne en la malnova angla!). La latinaj versioj estas
la pli multenombraj. Por ekzemplo jen la itinero de unu el tiuj
konitaj versioj: la unua presita portugala teksto estas traduko
el la latina versio de Pipino, kiu mem estas traduko el iu venecia
teksto, kiu siavice estas traduko (kun shanghoj) el franca-itala
originalo! Oni shuldas al Benedetto la laboron por malimpliki chiujn
tiujn fadenojn. Chiuj manuskriptoj de la libro disdividighas en
tri "familiojn". Neniun
tekston eblas konsideri kiel kompletan. El tio fontas gravaj shanghoj
pro la kopiaj problemoj. La itala eldono de 1928 provas fari la
unuan sintezon de tiu materialo, sed la kompleta sintezo aperis
nur en 1938 danke al la malkovro de nova manuskripto en Toledo (de
la 15-a jarcento) far la profesoroj Moule kaj Pelliot. Tiu eldono
donas rekonstruitan sintezan tekston surbaze de "chiuj"
ekzistantaj manuskriptoj sub la titolo: Marko Polo, The Description
of the World. Pro tio kelkaj specialistoj konsideras ghin fantazia,
sed pri tia opinio respondecas nur ili. Ja
lau tiu chi sinteza teksto estas farita la nuna traduko en Esperanton.
Ghi estas la unua versio en tiu chi lingvo kaj koincidas kun la
700-a datreveno de ties unua apero.
|
--
La priskribo de la mondo