Antau 10 jaroj, pashi surstrate kun portebla telefono en mano estis modo por junuloj, kiuj nun shatas montri sian retadreson sur la vizitkarto. Ambau agoj montras modemon kaj diferencas nur en tio, ke la unua ricevis subtakson kaj la lasta aspektas sufiche implica kaj klera. Antau tia adreso multaj chinoj surprizighis: Tiel rapide venas la epoko de komputera reto!

    Ekde 1985, Chinio povas mem produkti mikrokomputeron. De tiam, precipe en la 90-aj jaroj, en la tuta mondo komputero rapide disvastighas en diversaj kampoj kaj okulfrape shanghas la vivmanieron de multaj homoj. Kaj la kontakto de multaj chinoj kun Interreto okazis nur en la pasintaj du jaroj.

    Komence de la 90-aj jaroj, en Chinio nur iuj sciencistoj kaj teknikistoj aplikis Interreton. Oktobre de 1994, la china komputera informa reto konektighis kun Interreto. Post nur 3 jaroj, en Chinio jam 299 000 komputeroj estas ligitaj al la reto kaj estas 620 000 uzantoj. Surstrate de Pekino, en nur unu jaro aperas dekoj da ret-kafejoj, kiujn chiutage vizitas multaj reto-maniuloj. En gazetaro kaj televido ofte videblas raportajhoj pri reto, kio atentigas la publikon pri la rapida disvolvigho de la mondo.

    Plejparto de la chinaj uzantoj ligighas al Interreto per telefona lineo. La nombro de rektaj uzantoj estas nur 1/3 kiom ili. Nun en Chinio estas kvar chefaj retoj, kiuj ligighas respektive al Usono, Germanio, Francio, Japanio kaj Hongkong de Chinio. La totala povo de internacia elirejo por Chinio estas 30 Mbps. Tiuj kvar chefaj retoj estas: China Eduka kaj Esplora Reto, China Scienca kaj Teknika Reto, China Reto de Oficejaj Komputeroj kaj China Informa Reto Ora Ponto. Ili ligas multajn altlernejojn kaj esplorajn institutojn de 31 provincoj kaj municipoj de Chinio. Jam pli ol 1000 chinaj retoj ligighas al Interreto. .

    Kvankam plejparto de la informoj en Interreto estas anglalingva, tamen Chinio ligis kelkajn retojn de chinlingvaj informoj al Interreto. Tiuj informoj pri ekonomio kaj financo tre plachas al tiuj, kiuj ne konas la anglan lingvon. Ekz. "Read on Line" diskonigas la tradician chinan kulturon, "Capital on Line" helpas loghantojn de Pekino viziti kuracistojn, acheti varojn, entrepreni akciojn, serchi okupon kaj sin amuzi. Pasintjare fondighis reta psikologia lernejo, kie oni ricevas konsultighon kaj trejnighon psikajn kaj ankau diskutas pri Aidoso, El Nino, piedpilko en Chinio ktp.

    En la reto la chinaj uzantoj chefe serchas informojn kaj tralegas, ne multaj sendas ret-poshtajhon kaj malmultaj ekspedas dokumentojn kaj teleretighas. Ret-komercado nun ghermas en Chinio. La ret-uzantoj deziras informojn pri scienco kaj tekniko, komerco, financo, sociaj novajhoj kaj feriado. Ili chefe estas studentoj kaj fakuloj pri tekniko, eduko kaj komputeriko, kaj malmultaj estas konsumantoj. Pri la ret-uzantoj: 80% estas junuloj; 1/3 loghas en Pekino, kaj ankau en Guangdong-provinco, Shanhajo kaj iuj chemaraj urboj estas multaj ret-uzantoj.

    Chinio estas komencanto, kaj la povo de la internacia elirejo por Chinio limigas la aplikadon. Malrapideco kaj alta kosto estas chefaj problemoj por disvastigho de Interreto en Chinio. Ekz. la baza kosto por uzi la reton en Chinio estas 60 USD, trioble kiom tiu en Usono. Interreto en Chinio estas ankorau nematura merkato.

    Ni tre ghojas, ke nia revuo El Popola Chinio nun legeblas en Interreto. EPCh kaj kelkaj aliaj gazetoj apartenas al la hejmpagho, kie oni povas ricevi informojn pri Chinio pere de diversaj lingvoj. Ekde la 3-a numero de 1998, niaj s-anoj povas legi nian revuon hejme per komputero.

    Nun en Chinio pli ol 100 kompanioj havas servon pri Interreto. Pro alta investo multaj el ili ne havas profiton. Chi-jare, la Poshta kaj Telekomunika Ministerio de Chinio decidis malaltigi la koston por internacia lineo kaj cifera-datena telekomunika reto kaj samtempe levi la povon de internacia lineo por Chinio. Char Chinio havas telefonan reton, duan grandan en la mondo, oni antauvidas, ke Interreto multe shanghos la vivon de chinoj.

Jenaj vortoj de iu china ret-uzanto montras senton de chinoj pri Interreto:

    "La reto malfermis por mi fenestron al la mondo. Ghi donas al mi multajn informojn. Mi bedauros, se mi ne bone utiligas la reton."