Vejchio originis de Chinio. La elterigitaj vejchi-tabuloj montras, ke en la pasintaj miloj da jaroj iom post iom multighis ne nur la linioj sur vejchi-tabulo, sed ankau la ludshtonoj kaj ludmanieroj. Nuntempe vejchio prosperas kun multaj lertaj ludistoj kaj diversaj skoloj. Sube mi konigos al niaj legantoj fundamentajn regulojn de vejchi-ludo.

VEJCHI-TABULO KAJ SHTONO

    Vejchi-tabulo estas formita el 19 horizontalaj linioj kaj 19 vertikalaj linioj, kun 361 krucpunktoj (Diagramo 1). Por indiki pozicion de shtono, oni faris signon sur la vejchi-tabulo per nau punktoj ¡ñ nomataj "steloj". La centra stelo nomighas "Tjanjuan". Kun tiuj steloj la vejchi-tabulo estas dividita en nau partojn: maldektra supra angulo, maldekstra malsupra angulo, dekstra supra angulo, dekstra malsupra angulo, supra flanko, malsupra flanko, maldekstra flanko, dekstra flanko kaj centro.

    Chiu el la kvar limlinioj nomighas "la unua linio"; de limlinio al la centro lauvice estas la dua linio, la tria linio ktp.

    La shtonoj de unu flanko estas nigraj, kaj tiuj de la alia - blankaj. Chiu flanko havas 180 shtonojn.

REGULOJ DE SHTON-METADO

    La nigra flanko metas shtonon la unua. La shtono devas esti metita sur krucpunkton. Estas malpermesite shanghi pozicion de la metitaj shtonoj. La ludo iras per alterna metado de la shtonoj sur la liberajn krucpunktojn (Diagramo 2). Kiam sur la vejchi-tabulo trovighas jam neniu libera krucpunkto inter la teritorioj de la du flankoj, tiam finighas la ludo.

VENKO KAJ MALVENKO

    Char sur la vejchi-tabulo estas 361 krucpunktoj, chiu el la du flankoj devas okupi 180.5 krucpunktojn. Che la fino de la ludo venkas tiu flanko, kiu okupas pli multe ol la difinitan nombron. Se chiu flanko okupas ghuste 180.5 krucpunktojn, tio signifas egalighon.

    Ghenerale por la nigra flanko, kiu ghuas privilegion shtonometi la unua, estas pli facile gajni favoran situacion en la ludo. Por garantii justecon de la rezulto, oni difinis la regularon:
   1. Kiu uzu la nigrajn shtonojn por meti la unua? Unu el la du ludantoj lauvole prenu amason da shtonoj (ghenerale blankaj) en manon, la alia divenu, chu la nombro estas para au nepara. Se li pravas, li uzu la nigrajn shtonojn por meti la unua. Alie, lia rivalo metu nigran shtonon por komenci la ludon.
   2. Che la fino de la ludo, kiam oni kalkulas la okupitajn teritoriojn (krucpunktojn) de la du flankoj, oni devas subtrahi 2.75 krucpunktojn el tiuj, kiujn la nigra flanko okupas. Ekz., se la nigra flanko okupas 184 krucpunktojn, ghia venka rekordo fakte estas 0.75 krucpunkto. Se la blanka flanko okupas 178 punktojn, ghi fakte venkas per 0.25 krucpunkto.
   3. En vejchi-ludo trovighas ankau "egalrejteco": a) Por iom malpli lerta ludanto sufichas, ke li uzu la nigrajn shtonojn. Fine de la ludo oni ne subtrahas 2.75 el la de li okupitaj krucpunktoj. b) Por ludanto multe malpli kapabla oni aranghas antauajn metojn de difinitaj nigraj shtonoj sur la "stelojn". Kaj la blanka flanko shtonmetas la unua. Che la fino oni subtrahas la difinitajn krucpunktojn el tiuj, kiujn la nigra flanko okupas.

NECESAJ KONDICHOJ POR SEKURIGI LA SHTONOJN

1. "Spiro" kaj shtonkaptado

    "Spiro" signifas liberan krucpunkton che la okupita teritorio garantiantan la sekurecon de la metitaj shtonoj. Ju pli multaj "spiroj", des pli multaj la eblecoj por sin sekurigi. En diagramo 3: (1) La shtono en angulo havas du "spirojn". (2) La shtono che flanko havas tri. (3) La shtono en la centro - kvar. (4) La tri shtonoj en la centro - ok.

    Shtonkaptado estas forkapti shtonon, kiu ne havas "spiron". Kiam iu shtono estas enfermita de la rivalo kaj chirkau ghi restas neniu libera krucpunkto, tiu shtono estas forkaptita. En diagramo 4: (1) La nigra shtono sieghata de tri blankaj shtonoj havas nur unu "spiron". (2) Kiam la blanka shtono ¢Ù estas metita, tiu nigra shtono perdas "spiron" kaj estas tuj forkaptita. (3) La dispozicio de la blankaj shtonoj post la forkaptado de la nigra shtono.

    Ne estas limigita la nombro de forkaptitaj shtonoj. Oni povas forkapti ajnan shtonon, kiu ne havas "spiron".

2. "Okuloj" vera kaj falsa

Por sekurigi la metitajn shtonojn estas necese krei liberajn krucpunktojn, kiujn la rivalo ne povas okupi. Tiajn krucpunktojn oni nomas "okuloj". "Okulon" formitan per neinterligitaj shtonoj oni nomas falsa "okulo", kaj tiun per interligitaj shtonoj - vera "okulo". En diagramo 5: La "okuloj" de (1) (2) (3) estas veraj. (4) Kvankam la shtonoj chirkauas du krucpunktojn, tamen tie estas nur unu "okulo".

    Por sekurigi iun grupon almenau du veraj "okuloj" estas nepre necesaj (Diagramo 6).

    Unu kompleta "okulo" devas havi tri shtonojn, kiam ghi estas che angulo, havi kvin che flanko kaj sep en la centro (Diagramo 5). Nekompleta "okulo", kiu havas malpli multajn shtonojn ol la difinitajn, estas falsa "okulo". Ekz., chiuj tri "okuloj" sur krucpunktoj B en diagramo 7 estas falsaj.

RIPETA MINACO KAJ NERIPETEBLA MINACO

    En vejchio trovighas ripeta minaco. En tiu situacio la du flankoj povas ripete minaci unu la alian. Vidu la simplajn dispoziciojn en diagramo 8. Se la du flankoj farus ripetan minacon eterne, la ludo daurus senfine. Do estas difinita tia regulo: Kiam aperas situacio de ripeta minaco, la minacata flanko ne povas tuj ripeti la minacon al la kontraua flanko. Por ripeti minacon ghi devas atendi ghis venos almenau ghia dua vico, do ghi devas je sia unua vico meti shtonon aliloke. Tiu meto estas nomata minaca interludo.

    Ripeta minaco koncernas forkaptadon de unu shtono inter la du flankoj. Ankau ekzistas aliaj situacioj. Vidu diagramon 9: Post kiam la blanka flanko forkaptas du ¡¢ , la nigra povas tuj rekapti ¢Ù. Sekve por la blanka flanko ne ekzistos ebleco forkapti shtonon de sur tiu chi teritorio. Tio estas neripetebla minaco, sed ne ripeta minaco.

    Vejchio estas simpla kaj samtempe tre varia. Supre mi konigis al vi la plej fundamentajn sciojn pri ghi. Se vi interesighas, provu por vin amuzi.