En
Chinio la tibeta, mongola, kazaha kaj kirgiza nacioj vivas
nomade kaj bezonas facile transporteblan loghejon pro ofta
transloghigho. Tia loghejo sur la herbejoj estas jurto kaj
tendo.
Mongola
jurto havas formon de kupolo. Ghia muro estas farita el latlatiso
kaj la ombrelforma tegmento estas kovrita per felto kaj fiksita
de shnuroj. En la mezo de la tegmento estas luko por enlasi
lumon kaj aeron. La ekstera flanko de la muro estas tegita
per blanka shaflana felto. La mongola jurto estas subtenata
de dek au kelkaj apogiloj. Trovighas jurtoj movebla, fiksa
kaj tiu kun tegmento en formo de renversita V.
La
movebla jurto estas tegita per shaflana felto. Ghiaj strukturo,
formo, grandeco kaj interna aspekto estas similaj al tiuj
de fiksa jurto. La sola malsameco estas tio, ke ghiaj internaj
apogiloj ne estas fiksaj, la interna dekoracio estas simpla,
kaj la planko estas kovrita per feloj de bovo au shafo au
felto, sed ne tapisho. Tial tia jurto estas facile starigebla
kaj malmuntebla.
Ankau
la fiksa mongola jurto estas kovrita per felto. Parto de la
nacianoj shatas tegi la tegmenton unue per pajlo kaj poste
per felto. La jurto estas fiksita per shnuro el bovharoj.
La bazo de la muro de fiksa jurto estas enterigita kaj la
chirkaua tero devas esti firme ramita. La jurto estas chirkauita
per latbarilo. En la jurto oni kovras la plankon per tapisho
kaj la muro estis ornamita per desegnoj. En la jurto estas
lito.
Kazahaj
pashtistoj loghas en facila kaj simpla jurto en printempo,
somero kaj autuno. En vintro ili loghas en tera au ligna kabano.
La
kazaha jurto havas arkan tegmenton kaj kurbajn apogilojn che
la muro. Inter la apogiloj kaj felto oni shtopas per herbaj
matoj. La interno de la jurto dividighas en loghejon kaj tenejon.
La planko estas kovirta per tapisho au felto. Tuj sub la luko
estas fajrujo. En la logheja parto estas ligna lito speciale
por grandaghulo kaj neniu alia rajtas sidi au kushi sur ghi.
Ofte antau la lito oni pendigas kurtenon, kiun ankau gasto
absolute ne devas tushi.
La
tibet-naciaj pashtistoj sur la Qinghai-Tibeta Altebenajho
loghas en tendo. Kutime ili havas logh- kaj plezur-tendojn.
La logh-tendo estas nigra, el bovharoj. Ghi estas subtenata
de kelke da apogiloj, kaj kelkaj bovharaj shnuroj firme fiksas
ghin sur kojnojn firme enbatitajn en teron. La bovhara tegmento
estas imuna kontrau pluvo kaj negho. Meze en la tendo estas
forno. Antaue oni kuiris sur fajrujo kaj nun oni uzas feran
fornon kaj fumtubo elstaras el la luko. Chirkaue sub la muro
estas stako da grensakoj kaj chiutagaj bezonajhoj. Kontrau
la pordo estas budhostatua nicho kaj murtapisho kun bildo
de budho. Ambauflanke sternighas felo de shafo au bovo au
shaflana felto. Sur la felto estas lana tapisho. Tibet-nacio
cedas dekstran lokon al honora gasto por lia sidado kaj dormado.
Plezur-tendo
estas uzata en somera familia ekskurso. Tia tendo estas freshkolora
kaj bele desegnita. La desegnoj rilatas shatojn de la mastro
kaj religion. Antaue nur nobeloj kaj altrangaj lamaoj havis
tian tendon. Nun bonhavaj familioj havas tian tendon por sin
amuzi en la chevalkonkurso fojon en jaro. Oni faras la tendon
lau sia shato. La diversaj tendoj de nova formo, distingigha
arangho kaj majstra tajlorado montras estetikon de Tibet-nacianoj
kaj ilian amon al la naturo.
Krome
en la nordoriento de Chinio vivas orochenoj kaj evenkoj, kiuj
sin vivtenas per chasado kaj sekve loghas en facile portebla
tendo. Tia tendo altas 3 metrojn kaj diametras iom malpli
ol 4 metroj. La konusforma tendo estas starigita per 25-30
branchoj de lariko. En somero ili tegas la tendon per betula
shelo kaj en vintro per cerva felo. Ili transloghighas sekvante
la migradon de bestoj. En somero kaj autuno ili loghas ne
pli ol 10 tagojn en unu loko kaj en vintro iom longe. Kiam
oni transloghighas, la viroj ekiras pli frue por starigi framon
de tendo en nova loko kaj la virinoj transportas havajhojn
per rangiferoj.
|