La
Orienta Han-dinastio dauris de 25 ghis 220 p.K. kaj ghin regis 12
imperiestroj.
La
dinastio estis fondita de Liu Xiu, poste titolita Guangwu. Li renversis
la Novan Dinastion fonditan de Wang Mang kaj restarigis la regadon
de familio Liu kaj la postaj historiistoj nomis la dinastion Orienta
Han.
En
la 25-a jaro p.K., helpate de la Armeo de Verda Arbaro, Liu Xiu
venkis Wang Mang kaj kaptis la tronon. Li devenis de imperiestra
familio de la Okcidenta Han-dinastio, tial li titolis sian landon
ankorau Han kaj prenis Luoyang chefurbo kaj nomis sian regperiodon
Jianwu. En la dua jaro de Jianwu-periodo li ordonis amplekse reformi
la malnovajn politikojn de Wang Mang, ordigis la oficistaron kaj
instalis 6 korteganojn, por ke ili prizorgu shtatajn aferojn. Oni
mezuris la kampojn de la lando kaj kvietigis la popolan vivon. Meze
de la 1-a jarcento, dank' al la prudenta regado de tri imperiestroj,
la Orienta Han-dinastio iom post iom revenis al prospero.
En
la 89-a jaro p.K. la 10-jara Liu Zhao surtronighis kaj titolis sian
regperiodon Yongyuan. Li estis tro juna, kaj la regpotenco estis
kaptita de lia patrino kaj ties frato Dou Xian. Shia diktatoreco
vekis malkontenton de la kortego kaj en la 92-a jaro shi kaj shiaj
regantoj estis pereigitaj ligighintaj eunukoj. De tiam la eunukoj
pli kaj pli multe sin trudis en la politikan regadon de la Orienta
Han. En la 189-a jaro la potenco de la eunukoj atingis kulminon.
Tiujare
imperiestra patrino He praktikis regadon. Tiam la eunukoj diktatoris
en la kortego kaj mortigis shin. Liu Xie estis surtronigita. Sed
ankau li ne havis efektivan potencon kaj chefministro Dong Zhuo
kaptis la efektivan regpotencon kaj tiranis senbride. La lokaj regantoj
mortigis lin kaj estigis separatisman regadon, kaj disfalis la unueca
dinastio. Poste la imperiestro estis superregata de Cao Cao, alia
militaristo. En la 220-a jaro la dua filo de Cao Cao forpushis la
imperiestron de sur la trono, kaj finighis la regado de la Orienta
Han-dinastio. Ghin sekvis la separatisma periodo de Tri Regnoj.
|