LEGENDA SORTO

    En la naturo la elafuroj evoluis 2 milionojn da jaroj, tamen ilin ekkonis la biologoj malfrue. En iu autuna tago de 1865 franca muzeologo kaj misiisto Pere Armand David esploris bestojn kaj vegetalojn en la suda antauurbo de Pekino. Li hazarde rigardis internen de la imperiestra ghardeno kaj miris: tie estas amaso da strangaj bestoj. Li ne komprenis, kial tiaj bestoj vivas ekskluzive en la imperiestra ghardeno.

    Li ne sciis, ke la elafuroj estis simbolo de la china imperiestreco, kaj ghuste pro tio, ili ankorau povis vivi en la imperiestra ghardeno, kiam la aliaj pereis.

    La elafuroj vivis en marchoj en la basenoj de Yangzi-rivero kaj la Flava Rivero. Ili, herbovoraj, havas grandan vivipovon. La fortaj, belegaj kornoj de la virelafuroj falas vintre kaj rekreskas printempe kaj tio kongruas kun la sezona alterno. Antikvuloj supozis, ke tio estas la volo de la chielo, kaj rigardis ilin bonauguraj bestoj. La suverenoj opiniis, ke ankau ilia suvereneco, kiel la elafuraj kornoj, estis donita de la chielo, kaj deziris, ke ilia imperiestreco dauru senfine kiel la elafuraj kornoj, tial chiujare en la tagoj, kiam estis rekreskantaj la elafuraj kornoj, la imperiestroj eliris el sia palaco por rigardi kreskadon de novaj kornoj. Regho Wen de Zhou-dinastio (11-a jc. a.K.) konstruis ghardenon che rivero por teni elafurojn kaj trumpetis, ke li ricevas la suverenecon de la chielo. Regho Xuan de Qi-regno (319 a.K. -- 301 a.K. sur trono) publikigis leghon "mortigi elafuron egalas al hommortigo" kaj de tiam en la imperiestraj ghardenoj bredado de elafuroj heredighis de generacio al generacio. Mal grau chio chi tio sovaghaj elafuroj komplete malaperis en Ming-dinastio (14-17-a jc.) pro mortigo de la bestoj kaj malapero de la marchoj en la meza baseno de Yangzi-rivero.

   En la tago, kiam David vidis tiujn elafurojn, scivolemo forte tiklis lin kaj li foje refoje proksimighis al la ghardeno, ekster kiu li longe promenadis kaj ne volis foriri. Finfine venis la shanco: en iu obskura nokto li subachetis gardiston per 20 taeloj da arghento kaj akiris kompleton da felo kaj ostoj de elafuro. Li poshte sendis ilin al Parizo. Post ekzameno fakuloj venis al la konkludo, ke tio estas nova besto neniam antaue konata de europanoj.

    La afero faris sensacion en Europo. Siatempe Chinio trovighis en la lasta periodo de la feuda socio kaj estis ege malforta. Kiam la okcidentaj agresantoj sin trudis al Pekino, la kaduka Qing-kortego ne havis forton ech defendi sian suverenecon, la elafura ghardeno do estis komplete prirabita kaj la elafuroj malaperis sur la china teritorio.

    La forportitaj elafuroj mortis unu post alia en Europo pro tio, ke ili ne akomodighis al la loka medio. Tiam estis la 11-a Duko de Bedford, kiu achetis la elafurojn vivantajn en diversaj lokoj de Europo kontrau granda monsumo kaj translokis ilin en fekundan ghardenon de Woburn-abatejo. Dank' al tio la chinaj elafuroj ekhavis kondichojn por daurigi sian vivon. En la Dua Mondmilito la nombro de elafuroj atingis 255.

REVENIS LA ELMIGRINTOJ

    La 24-an de augusto 1985 aviadilo kun amikeco inter la china kaj brita popoloj transportis 22 elafurojn en Pekinon. La mastro de la brita abatejo, kie vivis la elafuroj, diris: "Revenigi la elafurojn hejmen havas ekstreme gravan signifon kaj por mi kaj por mia familio." Ankau la Specio-defenda Komisiono de la Monda Natur-protekta Unio donis al tio grandan atenton.

    Nanhaizi en la suda antauurbo de Pekino estas granda lago kun klara akvo vualita de nebulo, kie prosperas salikoj kaj kantas birdoj. Ghi estis paradizo de la elafuroj kaj ankau la loko, kie ili malaperis. Nun la elmigrintoj revenis al la loko de siaj prapatroj, rapide kuris kaj malaperis en la densa arbaro. En mallonga tempo ili alkutimighis al la lokaj medio kaj klimato. Chiutage ili libere serchas manghajhojn, gaje blekante. Ili farighis sanaj kaj fortaj en la hejmloko.

    En la sekvanta somero la elafuroj eniris en la tempon de seksardo. Por gajni elafurinon la virelafuroj sin jhetis en kuelan batalon kaj la kornoj kompreneble farighis nemankigebla batalilo kaj objekto por paradado. Post kruela kornobatalo la venkinto prenis herbojn per paro da kornoj kaj iris al lagbordo, akompanate de multaj elafurinoj, kaj che la akvo ili ekvivis poligamian vivon kaj kune plenumis la sanktan produktadon, dume la venkitaj virelafuroj povis nur atendi la venontan jaron. Tiu batalo montras la naturan optimumselekton. En tiu periodo la virelafuroj malgrasighas kaj ilia pezo reduktighas je ch. triono.

    Por ke la elafuroj estu fortaj kiel eble plej rapide, oni portas fajnan furaghon al la ghardeno, char la pli ol 60 hektaroj da marcho ne povas kontentigi la bezonon de la elafuroj precipe en vintro.