Unua-pagho >> Homaro kaj naturo >> Naturparkoj

 

 

 

 


 


En Zhangjiajie (III)

Montanoj

de PANG NAIYING

    En la valoj chie audighas birdokanto, sed malofte vidighas homo. Ech se vi hazarde renkontas kamparanojn kaj iras kune kun ili, la kuna irado dauras mallonge. Ili iras tre rapide ech kun korbo surdorse. Mi pensas, ke tia lerteco eble estas denaska.

    Tie vivas multe da nacimalplimultanoj, el kiuj 70% estas tughja-oj. La prapatroj de tughja-oj vivis en kavernoj kaj oni nomis ilin kavernaj loghantoj.

    Kompare kun tiuj sur ebenajhoj, tughja-oj estas malaltaj, sed bravaj. Tio eble kauzighis de la medio. Dum transiro de ravino sinkrochado al lianoj bezonas kuraghon, sed alta staturo estas maloportuna. Maljunulo, vendanta montajn produktajhojn che antikva vojo, diris al mi, ke valoraj drogherboj kreskas plejparte sur krutajhoj. Por pluki ilin, oni devas ligi sian talion per shnuro al arbobrancho sur krutajho. Kaj oni devas ankau havi kelke da kupraj moneroj che si. Kiam oni ne havas lokon por la piedoj sur krutajho, oni povas meti moneron en la rokfendon kaj firme krochi sian dikan piedfingron al la monero. Fininte la kolektadon en iu loko, oni trapezas super la abisma valo kaj atingas alian lokon. La maljunulo diris al mi ankau, ke en arbotruoj ofte vidighas fluga rato ch. unu metron longa, kiu mordas ne homojn, sed ofte shnuron ligitan al arbo. Tial por kolekti drogherbojn, estas bezonataj almenau du homoj: unu gardas la shnuron kaj la alia malsupreniras. Mi vidis iajn fungojn sur lia stando. Li diris, ke ili kreskas sur krutajhoj. Ili estas sanigaj por homaj okuloj kaj utilaj por kuraci hepatan kanceron.

    La tughja-oj kore dankas la naturon pro ghia richa doto. Ili domaghas chiun parcelon kaj kulturas maizon, rizon kaj kapsikon sur chia loko utiligebla. De la 1-a ghis la 15-a de la unua monato lau la china luna kalendaro, ili dancas la dancon maogus por peti benon de la dio. Tia moro estas prahistoria. La dancantaj viroj, tute nudaj, vestas sin per pajlo kaj alivestas sin kiel primitivaj homoj maogus. Che la komenco de la danco ili kantas por kulti la chielon, teron kaj dion de greno kaj poste per siaj kanto kaj danco prezentas meritojn de la prapatroj. Sur la subventro de chiuj dancantoj pendas pajla bastono, simbolo de vireco. Lau tughjia-oj la pajla bastono estas dotita de la dio, kaj en la dancado ili per la pajla bastono prezentas ekspluatadon de tero, kaptadon de fishoj, chasadon de bestoj, edzighon... Ili dancas krude, sed humure por gajigi la dion, kiu garantios al ili richan rikolton en la venonta jaro.

    Dum diligenta laboro sur altaj montoj oni ofte pasie blekas kiel tigroj kaj simioj. Tiam fishistoj, arbohakistoj kaj drogo-kolektantoj, chiuj ehhas la sonon, kiu shvebas super la arbaro, valo kaj krutajho...

    Se oni diras, ke la tughja-aj viroj estas bravaj pro monto, do la virinoj estas spritaj pro akvo. Ili trinkas fontakvon kaj havas belajn okulojn kaj harojn. Kiam ili kun brulligno surdorse iras che rojo, tio do formas belan pejzaghon. Ili kolorigas shtofon per indigo, brodas sur vestoj desegnojn de fishoj, birdoj kaj diversaj belaj floroj, tio estas hieroglifo plena de amo al la naturo kaj bondeziro al la vivo. Se virino brodas tiujn vortojn sur alplandajhoj, tio ja farighas shia am-letero. En printempa vespero de la Festo de Cent Floroj shi donacas tiajn alplandajhojn al la viro, kiu kantas tutan nokton por shi, kaj la viro alkrochas rughan floron al shiaj nigraj haroj. Tiamaniere ili enamighas. Kaj de tiam la floroj akompanas ilin la tutan vivon... Post jardekoj, kiam forpasas unu el ili, la vivanto do metas freshajn florojn antau la nomtabulon de la mortinto kaj petas gekantistojn kanti "Disjheti Florojn". Sorchisto disjhetas freshajn florojn chirkau la mortinto, por ke ties animo iru en la mondon de bonodoraj floroj... Tiam la maljuna vivanto chesas malghoji kaj rememoras denove la mielan vesperon.

    La 35-jara Qin kaj lia edzino gefianchighis ghuste tiamaniere. Nun la geedzoj havas malgrandan restoracion en Jinbianxi-valo. En la restoracio oni povas ghui lokajn bongustajhojn. S-ro Qin diris al mi, ke antaue la gastamaj tughja-oj regalis la vizitantojn per chasajhoj kaj poste ekkonis, ke la bestoj estas amikoj de la homoj, tial ili ne plu persekutas la bestojn nek arbitre hakas arbojn. Nun la lokanoj preparas manghajhojn per natura gaso. La tughja-oj estas fieraj pro la belaj pejzaghoj de Zhangjiajie. Por danki la richan doton de la naturo, ili bone protektos la belajn naturajn pejzaghojn.