Unua-pagho >> Homaro kaj naturo >> Naturparkoj

 

 

 

 


 


LA NUNA STATO DE ChINAJ MALSEKEJOJ

de ZHAO XI

    Chinio estas lando, kiu havas plej multajn malsekejojn kun plej granda areo kaj plej multaj specoj en Azio. En Chinio estas 11 milionoj da hektaroj da marchejoj, 12 milionoj da hektaroj da lagoj, 2.1 milionoj da hektaroj da malprofundajhoj kaj salaj marchoj, multaj rizkampoj, kaj la totala areo de malsekejoj estas 66 milionoj da hektaroj, kiuj konsistigas 2.7% de la totala areo de la lando. En la malsekejoj vivas ch. duono de la pli ol 40 specoj da raraj birdoj protektataj de la shtato.

    En suda Chinio, en la unuaj 50-aj jaroj la lagoj en la meza kaj malsupra basenoj de Yangzi-rivero kovris 25829 kvadratajn kilometrojn kaj nun 14073 kvadratajn kilometrojn, je 45.5% malpli multe. La nombro de la lagoj en Hubei, konata kiel "provinco de mil lagoj", reduktighis de 1066 al 309 kaj ilia areo nun estas nur 2050 kilometroj, je duono malpli multe. La kapacito de Dongting-lago malkreskis de 29.3 miliardoj da kubmetroj al 17.4 miliardoj da kubmetroj, kaj nun oni povas regi nur 5 miliardojn da kubmetroj da superakvo. Lau tiu situacio fakuloj taksis, ke la vastega Dongting-lago malaperos post 61 jaroj.

    En norda Chinio, sur la aluvia ebenajho de la riveroj Heilong, Songhua kaj Usuli kaj la ebenajho el marcha aluvio sude de Wanda-monto estas dissemitaj multaj marchoj, lagoj kaj malsekaj herbejoj, kun totala areo de 5.345 milionoj da hektaroj, konsistigantaj 80.17% de la ebenajha areo. Pro grandskala ekspluatado de virga tero la areo de agroj kreskis de 786 mil hektaroj en 1949 al 4.572 milionoj da hektaroj en 1994, t.e. 5.8-oble pli multe, dum la areo de malsekejoj reduktighis je pli ol 3 milionoj da hektaroj. Manko de grandarea malsekejo povanta reguligi la konserveblan pluv-akvon, trafluantan au superfluan subteran akvon facile kauzas senbridan inundon.

    La reduktigho kaj detruigho de malsekejoj kauzas pli kaj pli oftajn ekologiajn katastrofojn:

    La poluado kaj tronutrigho de la riveroj kaj lagoj en orienta Chinio jam farighis katastrofaj. Rapida sedimentigho en la riveroj kaj lagoj kaj ekscesa ekspluatado de naturaj malsekejoj en la meza baseno de Yangzi-rivero minacas al subigo kaj prevento de superakvo. La kaosa kaj neracia ekspluatado de malprofundajhoj, la poluado de proksimaj maroj kaj la rughigho de marakvo pro katastrofa multigho de planktono detruas la ekologian medion che marbordo kaj la diversecon de vivaj estajhoj. En norda Chinio rapide kolapsighas kaj alkalighas la lagoj, ne interligitaj de rivero kun maro. Kaj en okcidenta Chinio pli kaj pli oftighas erozio far vento, dezertigho de kampoj, perdo de grundo kaj akvo kaj trosekeco de vetero.