Dali,
chefurbo de la Dali-a Baj-nacia Autonoma Subprovinco, situas en
la nordokcidenta parto de Yunling-montaro en Yunnan-provinco, Chinio.
Ghi tushas okcidente Cangshan-monton kaj oriente Erhai-lagon en
la formo de orelo.
Tie
chie, chu en la antikva urbo, chu en kamparanaj domoj, senteblas
moroj kaj kutimoj de baj-oj. Kvankam la loko tenas de longe intiman
rilaton kun centra Chinio, tamen la baj-oj chiam konservas sian
richan tradician kulturon.
En
centra Chinio drako estas simbolo de la plej supera autoritato de
imperiestro. Sed vidighas figuroj de drako chie en la lokoj loghataj
de baj-oj, chu sur mebloj, chu sur tegmentrandoj, chu sur vestoj
kaj ornamoj. La drako, kiun baj-oj kreas, perdas sian sanktecon
kaj havas formon de shatata lotusfloro. Ankau vesperto estas beligita
de baj-oj. Ghi ne plu estas monstra kiel priskribita en mito, sed
bela kiel papilio. Popolaj artistoj ornamas sian vivon per vesperto
en formo de peonio, lotusfloro au lepora kapo. La baj-oj estas tualetemaj
kaj shatas porti vestojn de sia propra nacio. La vestoj kaj ornamoj
de baj-aj virinoj okulfrapas. La knabino havas harplektajhon ligitan
per rugha shnureto supre de la frunto, portas superveston kun striktaj
manikoj, kun senkoluma vesto ekstere kaj larghan zonon che la talio.
La
loghdomoj de baj-oj distingighas en la arkitektura historio de Chinio.
La antikva urbo Dali konstruighis en la 14-a jc. Dank'al multfoja
rekonstruado, la tuta urbo bone konservighas. Ghi estas chirkauita
de muroj 8 m altaj. Starante sur la muro, oni povas vidi la loghdomojn
vicighantajn en bona ordo. La kortoj plejparte rigardas orienten,
chiu el tri etaghdomoj. Baj-oj donas apartan atenton al ornamado
de la ekranmuro kaj portalo flanke de ghi, rigardante ilin kiel
la plej gravan parton de loghdomoj. La portalo surhavas shtongravurajhon,
ksilografajhon, argilmodlajhon kaj koloran pentrajhon. Sur la ekranmuro,
kun kalko kiel fono, vidighas delikata tuchpentrajho, gravuritaj
versoj de eminentuloj au inkrustitaj kolore kuriozaj pecoj de marmoro.
Kiam
turistoj eniris korton de baj-oj, la gastama mastro ripozigis ilin
sub kamelio kaj granatarbo kaj donis po tri tasojn da teo kun malsamaj
gustoj. La unua taso entenas fortan teon iom amaran; la dua aldonighis
nuksokernoj, laktajho kaj sukero kaj la tria mielo. Ili implicas
la sencon, ke chiu homo travivas amarecon, dolchecon kaj rememoron.
Sankta Loko
Antaue
en la lokoj loghataj de baj-oj oni kredis je primitiva religio.
En Tang-dinastio (618-907) tie furoris budhismo. Poste enkondukighis
taoismo kaj meze de la 19-a jc kristanismo kaj katolikismo. En Dali
trovighas diversaj religiaj konstruoj, kiuj estas konsistiga parto
de la tieaj pejzaghoj.
Okcidente
de Dali majestas la Tri Pagodoj de Chongsheng-templo. La plej granda
en la mezo nomighas Qianxun-pagodo. Sude kaj norde de ghi staras
paro da kavaj pagodoj ok-angulaj. Qianxun-pagodo estis konstruita
en 823-859. En la lastaj jaroj oni riparis la pagodon kaj trovis
en la supro kaj bazo 500 historiajn objektojn el oro, bronzo, agato
kaj glazuro kaj pli ol 100 budhajn statuojn, el kiuj unu estas ora
kun pezo de unu kg. Inter la historiaj objektoj oni trovis tri volumojn
da manuskriptoj de budhisma sutro. Du volumoj kun la titolo "Vajraparamita
Sutro" estas paperaj kaj la tria estas rughe skribita sur gazo
en la hana kaj sanskrita lingvoj.
Oriente
de Erhai-lago kushas Jizu-monto. Tie 36 temploj kaj 72 monahhejoj
kashighas inter verdaj pinoj kaj cipresoj. La monto estas konata
kiel fama budhisma sanktejo kaj pitoreskejo de Chinio. La temploj
kaj monahhejoj estis konstruitaj en Tang-dinastio de Mahakasyapa,
la unua dischiplo de Shakjamunio, kiu predikis tiam en Yunnan. En
1875-1908 en la monto estis 108 temploj kun Zhusheng-templo kiel
la centro, kie vivis ch. 5 mil bonzoj kaj monahhoj.
Tamen,
preskau en chiuj lokoj de Dali loghataj de baj-oj oni senescepte
kultas sian propran sinjoron kaj kredas je dioj kaj shamanismo.
La kulto al propra sinjoro estas tre populara, enpenetrighas en
la chiutagan vivon kaj havas grandan influon sur chiun lokon loghatan
de baj-oj. En chiuj vilaghoj de baj-oj estas templo de sinjoro.
Unu au pluraj vilaghoj kultas unu saman sinjoron, protektanton de
la vilaghoj. Sinjoroj ghenerale apartenas al herooj au bonfarantoj
en la historio de sia propra nacio, reghoj, oficistoj kaj generaloj
en la lokoj loghataj de baj-oj, dioj adorataj de budhismo, konfuceanismo
kaj taoismo kaj ankau montoj, shtonoj kaj bestoj. En la datreveno
de la naskigho au morto de la propra sinjoro au che la komenco kaj
fino de la jaro, chiuj vilaghanoj okazigas grandan solenon, tenante
super si rughajn ombrelojn kaj flagojn kun emblemo de suno, luno,
drako kaj feng-o (bonaugura birdo en mito de Chinio). En
Dali adorighas almenau 400-500 sinjoroj kun malsamaj honoraj titoloj.
La kulto al propra sinjoro estas religia kredo propra al la baj-oj.
La
Foiro de "Tria Monato"
La
Foiro de "Tria Monato" estas antikva foiro de okcidenta
Yunnan kaj ankau solena festo de la baj-oj. De la 15-a ghis la 20-a
de la tria monato chiujare lau la china luna kalendaro, oni svarmas
che la piedo de Cangshan-monto, kie okazas la soleno. Ili intershanghas
varojn, faras chevalvetkuron kaj distras sin per kantado kaj dancado.
Origine
la foiro estis kunveno de budhistoj. Poste la loko, kie oni recitis
sutron, farighis foirejo. Kun la disvolvigho de komerco la loko
de la Foiro de "Tria Monato" farighis iom post iom komercejo
sur la Suda Silka Vojo.
La
antikva china granda vojaghisto Xu Xiake iam spertis la Foiron de
"Tria Monato". Li pririgardis du tagojn kaj skribis en
notlibro: "En la foiro vendighas diversaj varoj de multaj provincoj
kaj ankau de Yunnan loghata de naciminoritatoj, kaj dense punktighas
standoj. Chirkau ili svarmas viroj kaj virinoj. La standoj ofertas
chefe drogherbojn, feltojn, teksajhojn, bronzajhojn kaj lignajhojn."
El tio videblas, ke jam en Ming-dinastio (1368 -1644) en la foiro
regis granda vigleco. Tiam en ghi negocis komercistoj ne nur el
centra Chinio, la provincoj Jiangsu, Zhejiang kaj Tibeto, sed ankau
el Birmo.
En
la pasintaj jaroj pliprosperighas la foiro. Kamparanoj plejparte
achetas en ghi chiutagajn bezonajhojn. Baj-aj knabinoj venas acheti
doton por si. Multaj alilokanoj shatas delikatajn pajloplektajhojn,
marmorajhojn kaj tradiciajn plektajhojn de baj-oj. La chinaj drogherboj,
vendataj en la foiro, chiuj estas produktitaj en Yunnan. Sako post
sako da drogherboj amasighas sur monto-deklivo kaj chie sternighas
strioj de rugha shtofo kun laudvortoj pri la ofertajhoj. La sakoj
altiras multajn klientojn. Nokte la vendantoj ripozas inter la sakoj.
|