Lau statistiko farita en 2000 la nombro de la senlaborighintoj, kiuj diplomitighis el altaj lernejoj, estis 2869, kiuj kreskis al 3157 en 2001, konsistigantaj 12.34% de la totala nombro de la senlaborighintoj. Alia statistiko konigas, ke nur 20% de la senlaborighintoj, kiuj havas universitatan diplomon, denove akiris laboron, dum 75% sen tiu diplomo denove havigis al si laboron.

    Kio estas la kauzo? Fakuloj opinias, ke tio okazis pro ilia elektemo al laboro kaj salajro.

    Nun la studentoj konsistigas ne grandan parton de la loghantaro de Chinio, kial do multe da ili senlaborighis en Shenzhen?

    Oficisto de koncerna departemento de la urbo diris, ke en la tempo, kiam la medio de la merkata ekonomio tendencis al maturigho, estas natura fenomeno, ke senlaborighas personoj kun alta klereco. Char lau la merkata ekonomio oni deziras la minimuman produktokoston kaj la maksimuman valoron, dum personoj kun alta klereco deziras pli altan salajron kaj pli bonan labormedion, sed al multaj el ili mankas praktika sperto kaj ili laboras ne super tio, kion ili lernis, tial kun disvolvigho de la merkata ekonomio la dungantoj donas grandan atenton al la valoro, kiun la dungito povas krei por la entrepreno.

    Estas laborunuo en Shenzhen, kie la administra kabineto havas 7 oficistojn, 5 el ili studis en universitato kaj 2 estas tajpistoj, studintaj en kolegio. Ilia laboro estas simpla, bagatela, tamen neniu el la 7 personoj volas fari tian bagatelon. La gvidantoj devigite maldungis iujn el ili.

    La supre menciita oficisto opinias, ke ne chiuj diplomighintoj de altaj lernejoj estas kapabluloj. Por entreprenoj la kapablo estas pli grava ol studiteco. Shenzhen bezonas multe da grandaj kapabluloj, kiuj tamen mankas tie. La homoj, posedantaj altan teknikon, konsistigas nur 5% de la tieaj laboruloj, en Pekino 5.5% kaj en Shanhajo 5.7%, sed en iuj evoluintaj landoj 35%.

    La fenomeno atentigas kaj pensigas la edukistan rondon. Oni diris, ke la lernolibroj de iuj altaj lernejoj restas la samaj, kiaj en la 70-aj jaroj de la pasinta jarcento. En ili la scioj arkaikighis kaj en multaj lernejoj oni alte taksas teorion kaj dedichas malgrandan atenton al praktiko. La diplomitighintoj el tiuj lernejoj ech pli malfacile sin adaptas al la medio, ol geknaboj, kiuj studis en gimnazio. Ja estas ne mirinde, ke tiuj studentoj estis preteratentataj en la socio. Pro chio chi tio fakuloj deziras, ke oni kiel eble plej rapide reformu la lernobjektojn de altaj lernejoj por kontentigi la bezonon de la merkata ekonomio.

    Oni diris, ke kun pligrandigho de la nombro de la studentaro en Chinio kaj praktikado de la nova politiko, ke la studentoj ne estos limigitaj je aghoj, pli kaj pli da personoj, studintaj en universitatoj, perdos sian laborpostenon. Char pliigho de studentaro ne kongruas kun dilatigho de la laboriga merkato, tial rigardate lau la perspektivo, tio estas natura tendenco.