Kompare kun la formoj kaj karakteroj de la kvin chefaj materioj en la naturo, china medicino klasifikas chion lau la kvin elementoj -- metalo, akvo, ligno, fajro kaj tero. Ekz., la pulmo apartenas al metalo, la reno al akvo, la hepato al ligno, la koro al fajro kaj la lieno al tero. El la sezonoj autuno apartenas al metalo, vintro al akvo, printempo al ligno, somero al fajro kaj la sezono inter somero kaj autuno (alinome "longa somero") al tero. La teorio sekvata de la kuracistoj de china medicino por ekspliki la rilatojn inter objektoj estas: El metalo originas akvo, el akvo ligno, el ligno fajro, el fajro tero kaj el tero metalo; metalo regas lignon, ligno teron, tero akvon, akvo fajron kaj fajro metalon. La kuracistoj de china medicino opinias ankau, ke ciu ajn objekto akcelas kaj regas iun alian, kaj samtempe ghi estas regata kaj akcelata de alia objekto, kaj tiel tenas sian ekvilibron en movado. Se la ekvilibro inter la internaj organoj estas perturbita de pasivaj faktoroj au malforta vitala energio, tiam okazas malsano. La kuracistoj de china medicino devas trovi la kauzon de la perturbigho de la ekvilibro, chiamaniere deteni la fortan energion kaj vigligi la malfortan por restarigi la ekvilibron.

    Paciento de hepatito ofte suferas de malbona apetito, ventroshveligho, kapturnigho, membro-malforteco kaj doloro en la korpoparto inter la akselo kaj talio. Lau la doktrino, ke la lieno apartenas al tero kaj havas funkcion de digesto kaj asimilo, kuracistoj de china medicino diagnozas: La paciento havas malfortan lienon. La simptomoj de membro-malforteco, kapturnigho kaj doloro en la korpoparto inter la akselo kaj talio montras, ke lia hepata funkcio estas tro forta. Tial kuracisto de china medicino preskribas al li recepton por toniki la lienon kaj normaligi la funkcion de la hepato. Ghi povas forigi plejparton de la simptomoj de hepatito. Ftizuloj plejparte estas malgrasaj, tusadas kaj suferas malfortan febron. Kuracistoj de china medicino opinias, ke la renoj de ftizulo ne povas regi la pulmo-febron kaj la lieno ne povas helpi la pulmon. Por kuraci la malsanon, oni preskribas recepton kun reno-tonika rehmanio (Rehmania glutinosa), dangshen-o kaj ignamo (Codonopsis pilosula) kaj pulmo-tonikaj lilio kaj mielo. Tiu dekoktajho havas kompare bonan kuracefikon al ftizulo. Tio vidigas, ke la doktrino pri jin kaj jang kaj legho pri la kvin elementoj estas fundamento de la china medicino por direkti kuracan praktikon.

    Aparte menciindas, ke la china medicino klasifikas ankau homajn sentojn lau la legho de la kvin elementoj kaj kuracas per ilia interrego. La pulmo rilatas al malghojo kaj melankolio, la reno al teruro, la hepato al kolero, la koro al ghojo kaj la lieno al zorgado. La normalaj sentoj estas necesaj por homo, troigo de sentoj difektras la sanon: Troa malghojo malutilas al la pulmo, troa teruro al la reno, troa kolero al la hepato, troa ghojo al la koro kaj troa zorgo al la lieno. Reguligi la senton kaj eviti malutilon estas rimedo aplikata de la kuracistoj de china medicino.

    La doktrino pri la viscera stato esploras, pere de observo de eksteraj fenomenoj de la homa korpo, la funkcian leghon kaj interrilaton de la internaj organoj. Ghi estas kerno de la fundamenta teorio de la china medicino. Lau la doktrino la homa korpo estas organisma tuto kun la kvin visceraj organoj kiel la centro kaj havas striktan unuecon kun la ekstera medio. Ghi chefe traktas ne anatomiajn situojn de la internaj organoj, sed konadon pri la fiziologia funkcio, patologiaj shanghighoj, interrilatoj kaj interregoj de la internaj organoj. Tio estas la evidenta karakterizajho de la tradicia china medicino diferenca de la moderna medicino.

    Chi tie la t.n. kvin visceraj organoj ests pulmo, reno, hepato, koro kaj lieno. La ses internaj organoj estas kolecisto, stomako, dika intesto, maldika intesto, sanghjau kaj urinveziko. Sed ili ne estas nocioj pri la moderna anatomio. Ekz., lau la china medicino, la lieno havas funkcion de nutrajha digesto kaj asimilo kaj likvo-cirkuligo. La doktrino pri la viscera stato faras abstraktan komparon inter la homa korpo kaj eksteraj objektoj kaj havas adekvate apartajn rilatojn kun la visceraj organoj. Vidu la tebelon malsupre.

    En la tabelo videblas, ke, pere de observo de la simptomoj de la koncernaj objektoj, oni povas koni la shanghighon de la kvin visceraj organoj. Ekz., osto, orelo, teruro, sala gusto, fetoro, vintra malvarmo kaj shato havas chiu apartan rilaton kun la reno. Tial orela zumado, surdeco, periodenta malsano kaj osta malsano kauzighas de la rena perturbo. Por elimini ilin necesas kuraci renon. La fama medikamento "Jinkuishenjuan" (pilolo el ok drogoj), "Huangjingjian" kaj aliaj preparitaj lau la doktrino pri la viscera stato estas ofte uzataj de maljunuloj por toniki la vitalan energion, la renojn, solidigi la dentojn kaj akrigi la orelojn. Multaj receptoj por reguligi la hepatan funkcion kaj toniki la renon povas kuraci perturbighon de la seksa funkcio de viro kaj sterilecon de virino, kiujn ne povas kuraci la okcidenta medicino. Por sendormuloj nekuraceblaj per dormigilo, lau iliaj simptomoj de langorugho, soifo kaj maltrankvilo, kuracistoj de china medicino diagnozas, ke ili havas fortan fajron en la koro ( Chi tie la "fajro" ne estas fizika-kemia fenomeno, sed interna varmo de la internaj organoj de la homoj. Chi-sube la vorto "fajro" aludas la samon.) kaj malfortan renon, kaj preskribas al ili recepton kun koptiso kaj skutelario por mildigi la koran fajron, kaj azenofela gelateno, radiko de peonio (Paeonia lactiflora) kaj ovoflavo por toniki la renojn. Ili bone efikas sen malutilo. Iu paciento alterne suferis dormemon kaj sendormecon. Li dormis dum pli ol unu monato, post vekigho ne dormis dum unu au du semajnoj kaj estis tre maltrankvila. Popolaj receptoj estis senefikaj por kuraci lian malsanon. Tamen oni resanigis lin per la recepto milde vigligi jang-energion de la renoj kaj lieno kaj forigi la mukajhon.

Revenu