Unua-pagho >> Scienco kaj eduko >> Scienco kaj tekniko

 

 

 

 


Geologo Liu Dongsheng

    Liu Dongsheng estas mondfama geologo, membro de la China Akademio de Sciencoj. Nun li estas 84-jara. Malgrau sia granda agho li laboras por bone utiligi la Leusan Altebenajhon de Chinio. Li kreis novan metodon por koni la geologian kaj klimatan shanghighon per leusa sedimento kaj akiris rimarkindajn sukcesojn. Pro tio li ricevis "Premion de mediaj fruktoj Tylers"

    Tio estas internacia premio kune kreita de usona sciencisto Tyler kaj lia edzino en 1973. La premio, prizorgata de la Universitato de Suda Kalifornio de Usono, estas donata al sciencistoj, kiuj faris gravan kontribuon al malkovro au solvo de mediaj problemoj en la monda skalo. Ekde 1974 la premio estas donata chiujare. Nun ghi estas rigardata kiel la plej alta honoro en la kampo de la media scienco de la mondo.

    Posttagmeze de la 12-a de aprilo, 2002, en halo de la Universitato de Suda Kalifornio Liu Dongsheng ricevis la medalon kun portretoj de Tyler kaj lia edzino.

    Kiel veterana geologo, Liu Dongsheng sin dedichis al tiu afero ja pro hazardo.

    En 1954, la 37-jara Liu Dongsheng unuafoje partoprenis en la ekspedicio al la Leusa Altebenajho kaj de tiam li profunde amis tiun esploradon.

    Somere de tiu jaro la ekspedicia tachmento el paleontologoj, geologoj kaj aliaj fakuloj atingis Huixing-urbeton de Henan-provinco. Vespere en la seka urbeto subite falis pluvo kaj la aero farighis fresha. Membroj de la tachmento eldomighis promenadi. Ankau Liu sekvis ilin. Subite Liu trovis, ke ne malproksime brilas samnivelaj bonordaj lampoj. La loko estis malgranda kaj ne estis etaghdomo, sed kio tio estis? Por cerbumi pri tio Liu sendormis la tutan nokton. En la sekvanta tago li ellitighis frue kaj direktis sin al la direkto de la lampoj.

    Efektive la lumo vidita de Liu vespere elighis el kaverndomoj de loghantoj. Chi tie la kaverndomoj aspektis same kiel etaghdomoj en la urboj. En la sama loko estis pluraj etaghoj. La diferenco estis nur en tio, ke la tegmento estas el rugha tero kaj la subaj -- kalkecaj tavoloj (sedimentoj). La loghantoj konstruis plafonon ankau el tiu sedimento. Liu Dongsheng estis mirigita, ke la sedimento povas etendighi tre foren, la trietagha domo senescepte havas plafonon el sedimento, murojn el leuso kaj plankon el rugha tero. Tiu strukturo forte interesis paleontologon Liu Dongsheng. Reveninte la tranoktejon, li tuj demandis grundologon Zhu Xianmo, alian membron de la China Akademio de Sciencoj. Zhu diris al li, ke la antaue nomita rugha tero apartenas al paleogrundo.

    Reveninte sian instituton, Liu tuj komencis studi pri leuso. En la sekvanta jaro li konkludis, ke la china leuso havas historion de 2.5 milionoj da jaroj. Li faris rezonadon lau sia esplor-metodo kaj opiniis, ke antau 2.5 milionoj da jaroj sur tiu Leusa Altebenajho estis bela stepo. Sed la chielo detruis la belan pejzaghon. Sabloshtormoj unu post alia portis tien sablon el Mez-Azio kaj Gobio. Komence la herboj sur la stepo povis haltigi iom da polvo, kiu sedimentighis jaron post jaron. En chiu jarcento la leuso levighis je unu cm. De tiam forpasis 2.5 milionoj da jaroj kaj la leuso jam farighis 250 metrojn dika.

    Nun estas 3 libroj pri la natura historio de la terglobo, t.e. pri sedimento en profunda maro, glacia kerno en polusoj kaj leuso. En la lastaj jaroj chinaj geologoj 6-foje sukcesis en grandskala malchifro de la sekreto de la Leusa Altebenajho. S-ro Yang Zhongjian, instruisto de Liu Dongsheng, jam en la 30-aj jaroj de la 20-a jarcento faris konkludon, ke la Leusa Altebenajho havas historion de pli ol 100 mil jaroj kaj en la 50-aj jaroj Liu konkludis, ke ghia historio estas 2.5-milionjara. Kaj post tio Ding Zhongli, lernanto de Liu Dongsheng, konkludis, ke ghia historio dauris jam 6 milionojn da jaroj. La 14-an de marto, 2002, Guo Zhengtang, alia lernanto de Liu Dongsheng, faris konkludon, ke ghi aperis antau 22 milionoj da jaroj. "Nun chinoj generacio post generacio legas libron pri la Leusa Altebenajho kun la deziro trovi la historion kaj leghon pri media kaj klimata shanghigho de Chinio kaj la tuta mondo," diris Liu Dongsheng.

    Fakte la esplor-grupo gvidata de Liu Dongsheng faris pli multe ol ili deziris. Ilia esploro pri la leusa ordo ne nur profundigis ilian konon, ke la regulo de sudorient-azia musono shanghighas lau tempopaso, sed ankau ludis shlosilan rolon por scii la kauzon de Keshan-malsano. Sur la Leusa Altebenajho miloj da chinoj suferis de miokardia malsano, kiu poste kauzas kardian prostracion. La malsano implikis chinajn medicinistojn dekojn da jaroj. La esplor-grupo gvidata de Liu trovis, ke manko de iuj mikroelementoj en la tieaj akvo kaj tero estas vera kauzo de tiu malsano. Nun oni povas kuraci tiun malsanon per aldono de seleno kaj aliaj al manghajhoj. Tiuj trovoj savis milojn da homoj.

    Liu Dongsheng kaj liaj kolegoj esploris flauron kaj restauron de la media geologio kaj helpis iujn kamparanojn en altigo de la totala media kvalito pere de scienca uzado de la nuna tero kaj tial ili faris grandan kontribuon al solvo de la mediaj problemoj de Chinio.