En 2000 la china registaro fondis shtatan superan scienc-teknikan premion por honori sciencistojn, kiuj faris gravajn kontribuojn. Lau difino chiu premiito ricevas 5 milionojn da juanoj (8.3 juanoj egalas unu usonan dolaron). Tiujare unu el la premiitoj estis s-ro Wu Wenjun, 83-jara membro de la China Akademio de Sciencoj.

"Tertremo de topologio"

     Wu Wenju estas naturdotita talentulo por matematiko.

    En 1940 li finis sian studentan vivon en la matematika fakultato de Jiaotong-universitato de Shanhajo kaj tiujare li konatighis kun Chen Xingshen, fama china matematikisto. Ne longe antau tio internacie aperis topologio, kiun oni nomas reghino de la moderna matematiko. S-ro Chen kondukis lin sur la vojon de topologio. Wu laboris che Chen pli ol unu jaron kaj lia talento forte mirigis Chen.

    En 1946 Wu veturis al Francio por studado. Post du jaroj li farighis doktoro de la shtata scienco de Francio. Francio estas centro de topologio kaj en tia medio Wu iom post iom levis sian matematikan nivelon. En 1950 li publikigis karakteristikajn klasojn kaj formulojn de Wu, dank' al kiuj li simpligis kaj faciligis la nociojn de karakteristikaj klasoj de topologio kaj donis klarajn interrilatojn kaj formulojn inter la karakteristikaj klasoj. Wu malfermis novan kampon al topologio, kion oni nomas "tertremo de topologio". En 1951 Wu revenis la patrion kaj daurigis la studon pri topologio. Post nelonge li malkovris enfiksajn klasojn.

    Pro lia grava sukceso en topologio, en 1965 li ricevis la unuagradan premion en la Unua Premiado de la Shtataj Naturaj Sciencoj de Chinio. En 1957 li estis elektita kiel membro de la China Akademio de Sciencoj, kiam li aghis 38 jarojn, kaj per tio li farighis la plej juna membro de la akademio. En 1958 li faris prelegon pri enfiksaj klasoj en la monda matematikista konferenco.

    Hodiau topologio restas unu el la chefaj partoj de matematiko kaj estas vaste aplikata. La atingoj de Wu estas profunde influaj kaj vekis multan esploradon. Edifite de liaj fruktoj, multaj sciencistoj komencis sian esploradon sur la bazo de liaj atingoj.

Malfermi novan kampon de matematika mekanikigo

     Matematika mekanikigo faris la duan mejloshtonon en la matematika vivo de Wu.

    En la 60-aj jaroj de la 20-a jarcento Wu konis komputilon en radiofabriko de Pekino kaj eksciis ghian grandan kapablon. Li opiniis, ke komputilo estas eksterordinara kaj naskighis en li la ideo pri matematika mekanikigo.

    En 1974 Wu komencis studi historion de la antikva china matematiko. Li havis gravan malkovron en la studo, t.e. la antikva china aritmetiko estas enpenetrita de matematika mekanikigo, kio tute konformas al la teorio de moderna komputeriko. Li ja ekvolis kombini la du aferojn por solvi iujn matematikajn problemojn. Li elektis teoremon de elementa geometrio kiel pruvon. Post peniga laboro finfine sukcesis la komputila pruvado.

    En 1984 juna china matematikisto Zhou Xianqing veturis al Usono por matematika simpozio. Li prezentis al la simpozio disertajhon "Pruvi geometriajn teoremojn per Metodo de Wu". Li faris operacion per komputilo. En 10 minutoj li pruvis centojn da geometriaj teoremoj, kio faris sensacion.

    Per la metodo de Wu oni povas pruvi geometriajn teoremojn per komputilo anstatau homa cerbo, tial la komplika kaj ech neebla kalkulado farighis simpla kaj facila. Uzi tiun metodon en diversaj sciencaj kaj teknikaj kampoj povas evidente levi la laborefikon.

    Nun la pli-ol-80-jara Wu daure esploras matematikan mekanikigon, sin dedichante al utiligo de tiu metodo.

    Gvidate kaj influate de li aperis en Chinio grupo da esploristoj pri matematika mekanikigo. Internacie oni nomas ilin skolo de Wu.

    Nun la metodo de Wu estas sukcese aplikata en la altteknologia kampo. Dank' al tiu metodo la efiko de transsenda vid-telefonado multe levighis kompare kun la tradicia; dum la nov-generacia cifer-regata ilmashino estos pli delikata, sprita kaj tauga por fari komplikajn kurbajn facojn. Oni nomas ilin "21a-jarcenta ilmashino". Fakuloj de la Pekina Politeknika Universitato uzis la metodon en projektado de nova mashino kaj akiris rimarkindajn sukcesojn.

    S-ro Wu diris, ke matematika mekanikigo nun ankorau estas en komenca periodo kaj ghia esplorado estas nur en algebro, geometrio, diferenciala geometrio. Kaj disvastigi la sferon de matematika mekanikigo estos problemo studinda en longa tempo.