Unua-pagho >> Scienco kaj eduko >> Scienco kaj tekniko

 

 

 

 


Serchado de antimaterio

de LI LIANG

    La homaro chiam klopodas serchi la originon de la universo. Kun progreso de sciencoj kaj teknikoj, la homaro pli multe kaj profunde konas la universon. Tamen la naskigho de la universo restas nekonata. La serchado de antimaterio estas avangarda eksperimento por esplori la universon.

TROVO DE ANTIKORPUSKLO

    La nuna esploro montras, ke la universo formighis pro eksplodego antau 15 miliardoj da jaroj. Tion subtenas multaj astronomiaj observoj kaj astrofizikaj eksperimentoj. Lau teorio de korpuskla fiziko, la eksplodego devas doni egalajn kvantojn da materio kaj antimaterio. En 1932 sciencisto C. D. Anderson trovis pozitivan elektronon (antikorpusklo). Tio pruvis la teorion de P. A. M. Dirac. En 1955 oni produktis antiprotonon. En 1979 sciencistoj akiris 28 antiprotonojn per provbalono alta kiel 60-etagha domo. En 1996 la Europa Konsilio de Nuklea Esplorado produktis 9 antihidrogenatomojn, kio vekis grandan atenton de sciencistoj.

    Pri ekzisto de antimaterio, inter la sciencistoj estas malsamaj opinioj. Teorie, duono de la universo estas antimaterio. Sed kial la homoj ankorau ne vidis ghin? Char oni esploris la universon per optika metodo, kiu ne kapablas distingi inter materio kaj antimaterio. Por esplori la antimaterion en la universo, sciencistoj bezonas magnetan spektrokomputilon. AMS (Alfa Magneta Spektrokomputilo) produktighis ghuste por tio.

PROJEKTO DE TING CHAO-CHUNG

    Inter la serchantoj de antimaterio elstaras Ting Chao-chung, Nobel-premiito, chin-devena profesoro de Usono. Li gvidas projekton serchi antimaterion en la spaco. Li diris: "Ni esploras tion, kio estas nekonata de la homaro. Ghi estas devo de sciencistoj, kiuj faras eksperimentojn." Lia projekto estas sendi al la spaco magnetan spektrokomputilon kun akra sensiveco, kiu registros la devion de objekto kun elektra shargho trapasanta la magnetan kampon. La projekton partoprenas multaj landoj, inkluzive de Chinio.

ChINOJ KAJ AMS

    En serchado de kunlaboranto, kiu kapablas produkti konstantan magneton, prof. Ting Chao-chung informighis en 1994, ke la Elektroteknika Instituto de la China Akademio de Sciencoj estas forta en terorio kaj praktiko pri konstanta magneto. Ting tre kontentis pri la propono el Chinio -- produkti magneton el neodimo, fero kaj boro. Tia magneto estas efika kaj ne bozonas elektron. Ghi solvos la problemon, kiu dum multaj jaroj chagrenis la sciencistojn en farado de AMS. Ting donis al chinaj sciencistoj la taskon produkti konstantan magneton.

    La magneto produktita de Chinio kun 1.2-metra diametro kaj 80-centimetra alto pezas 2 tunojn. Lau ghiaj radiusoj trovighas 64 magnetaj pecoj, tiel la magneta kampo koncentrighas en ghia centro kaj la magneta liko estas tre malgranda. Tio estas tre grava por la projekto de Ting. Lau kutimo, la usona instanco devas trifoje kontroli la instrumentojn, kiujn oni bezonas en la spaca flugo. Tamen la magneto produktita de Chinio estis akceptita nur post du kontroloj. Tio estas la unua fojo en la historio.

EBLE FILOZOFIA GLOSO

    La 2-an de junio 1998 usona spaconaveto kun AMS komencis la esploradon. Jen Dauris 10 tagojn la flugo kun celo kontroli la funkcion de AMS en la spaco. En la jaro 2002 AMS estos sendata al la Alfa Spaca Stacio, kie iros eksperimento 3-5 jarojn. Krom antimaterio, AMS serchos ankau kashan materion, kiu konsistigas 90% de la maso de la tuta universo. Se ambau estos trovitaj, pli grandan ghojon ghuos eble la filozofoj, char tio estos la plej tauga gloso por ili.