Unua-pagho >> Scienco kaj eduko >> Scienco kaj tekniko

 

 

 

 


Nutrajho kreita de la spaco

de LI LIANG

    Eblas, ke iun tagon, kiam vi vizitos legomovendejon au superbazaron, vi mire rimarkos kukumojn grandajn kiel klabo kaj tomatojn grandajn kiel flugpilko. Kashante la surprizighon, vi eble shercos kun vendistino:

    "Chu ili venis el alia planedo?"
    "Jes, ili estas novaj produktajhoj kreitaj de la spaco. Bonvolu acheti."

    Tiam, vi larghe malfermos la okulojn probable ne pro shia charma rideto.

    Fakte, tiun tagon oni ne longe atendos.

    En 1987 chinaj kosmonautoj faris ordinaran sciencan esploron per rericevebla satelito, en kiun ili metis 10 kg da semoj de legomoj kaj aliaj plantoj. Shajnis, ke neniu atendis, ke post kiam tiu satelito revenis sur la teron, komencighis nova studo pri semobredado en la spaco.

    La plantoj, kies semoj estis breditaj en la spaco, kreskas rapide kaj donas fruktojn grandegajn. Grandnombraj donitajhoj kredigis la sciencistojn, ke ili trovis rimedon ricevi bonrasajn kulturvariojn. Evidente, tio havas eksterordinaran signifon por Chinio, granda agrikultura lando. Pro multigho de loghantaro kaj reduktigho de agroj, altigi per sciencoj kaj teknikoj, precipe per nova altteknologio, la produktokvanton de plantoj estas, sendube, plej urgha tasko por la agrikulturo de Chinio. Tial, al tiu aktuala temo chinaj sciencistoj donas pli grandan atenton, kiam la aliaj tre malmultaj landoj, kiuj posedas rericeveblajn satelitojn, faras esploradon en sia kosmonautika kampo.

    Esplorado montras, ke en la spaca medio, ekz., sub kosmaj radioj kaj mikrogravito, semoj de plantoj mutacias. Tion sciencistoj nomas mutacio en la spaco. De nekalkuleblaj jaroj la plantoj krekas sur la tero sub la konstanta gravito. La formo, fiziologiaj ecoj, agoj kaj evoluo de iliaj semoj chiam estas reguligataj kaj influataj de gravito, kaj plie la plantoj, kies raso evoluis pli longe, ricevis tian influon pli grandan. Pro la kosma mikrogravito kaj faktoroj de fizika radiado, ilia heredeco neeviteble estas forte influata kaj aperos eble genetika shanghigho malfacile akirebla dum mutacio sur la tero.

    De post 1987 chinaj sciencistoj, per semoj de plantoj transportitaj de ricevebla satelito kaj aerostato, faris pli ol 300 provojn rilate legomojn kaj grenplantojn. Post provado en pli ol 20 municipoj, provincoj kaj autonomaj regionoj, pli ol 50 institutoj sukcesis en kulturado de altproduktaj, bonkvalitaj kaj tre imunaj varioj de rizo, tritiko kaj kapsiko.

    La novaj varioj bredataj de la spaco donas ne nur dikajn rizomojn kaj tigojn, sed ankau grandajn kaj karnorichajn fruktojn kun brila koloro kaj alta imuneco. Precipe, nepoluitaj, ili estas puraj naturaj verdaj manghajhoj kun preskau neniu kemiajho. Chio tio signifas novan agrikulturan revolucion en kulturado de bonaj varioj.