En
la vegetala regno estas multe da interesaj fenomenoj, kiuj
montras, ke vegetaloj estas sentivaj kaj povas distingi amikojn
de la malamikoj.
Sentivaj
vegetaloj
Sciencistoj
elkondukas la sentivecon el vegetaloj per mikroondoj, kiujn
ili shanghas en sonon. De tio oni scias, ke pro manko de akvo
melongeno vespiras. Prilumate de la suno, sunfloroj eligas
ghojan bruon. Botanikistoj nomas la vegetalan lingvon "mikrovarma
lingvo", lau kiu oni scias la soifon, malsaton, varmighon
kaj malvarmighon de la vegetaloj. Sensitivo kaj juka arbo
estas tipaj vegetaloj sentivaj. Karesate, la sensitivo velkas,
kaj la branchoj de la juka arbo ektremas. Efektive preskau
chiuj vegetaloj havas sentemon.
Vegetaloj
povantaj distingi amikojn disde malamikoj
La
esploro montras, ke iuj vegetaloj estas amikaj unu al alia
kaj ilia kunvivado utilas al ili chiuj, dum aliaj vegetaloj
estas malamikaj unu al alia kaj la kuna kreskado malutilas
al ili. Cepo kaj karoto estas amikoj kaj ilia odoro povas
forpeli fiinsektojn unu de la alia. Se oni plantas violon
en vinberghardeno, do la vinberoj estas pli bongustaj. Kapobrasiko
estas malamika al sinapo kaj celerio. Se ili kreskas kune,
do ili velkas. Se narciso kaj konvalo vivas kune, ili ambau
mortas. Pomo kaj maizo estas malamikaj unu al alia kaj terpomo
estas malamika al pluraj vegetaloj.
Venghemaj
vegetaloj
En
Peruo kreskas sovagha herbo 50 cm alta. Chiu ghia floro havas
5 petalojn, kies rando estas plena de dornoj. Tushate, ghia
petalo elvolvighas por piki la tushanton, ke li sangas au
ricevas cikatron. En Xishuangbanna de Chinio estas venghema
arbeto. Pro ajna tusho ghi forte mordas la tushanton kaj ghin
timas ech elefantoj.
Alarmaj
vegetaloj
Sciencistoj
de Edinburg-universitato, Britio, elkulturis mirindan tritikon.
Kiam tia tritiko estas atakata de bakterioj au trosekeco,
ghiaj folioj eligas delikatan bluan lumon, kvazau alarmante
la mastrojn kontrau la minaco. Tamen la lumo estas malforta,
kaj oni ghin rimarkas nur per speciala instrumento.
|