Shtona skulpturo de Chinio havas longan
historion. Shtonaj kavernoj kun gravuritaj figuroj, gravuritaj shtonoj,
gravuritaj steleoj, gravuritaj balustradoj en antikvaj konstruajhoj...
troveblas chie en Chinio. Gravuritaj shtonoj estas ornamajhoj en
temploj, hipogeoj k.a. Tiu artospeco aperis en la Okcidenta Han-dinastio
(206 a.K - 25 p.K.) kaj furoris en la Orienta Han-dinastio (25-220).
Gravurita
shtono estas artformo kombinita el pentrarto kaj skulpturo kaj montranta
historiajn famulojn, feojn, socian produktadon kaj popolan vivon.
Ghi okupas gravan lokon en la belarta historio de Chinio.
Galerio
de Gravuritaj Shtonoj en Xuzhou
La Galerio de Gravuritaj Shtonoj en Xuzhou en Jiangsu-provicno havas
plank-areon de 2000 kvadrataj metroj kaj ekspozicias ekskluzive
gravuritajn shtonojn trovitajn en Xuzhou kaj ghia chirkauajho. Ghi
estas la plej granda el la samspecaj muzeoj.
En
la Okcidenta kaj Orienta Han-dinastioj Xuzhou estis feudo de Chu-regno
kaj Pengcheng-regno, kaj tie vivis posteuloj de nobeloj. Dum sia
vivo ili jam komencis konstrui por si hipogeon, kultejon k.a. Dum
konstruado oni multe gravuris shtonajn blokojn kaj kolonojn je diversaj
figuroj. Poste ankau ordinaraj civitanoj imitis ilin kaj la arto
furoris en la loko.
En
Xuzhou oni trovis sume 500 gravuritajn shtonojn, kaj 300 el ili
estas koservataj en la galerio. Kredeble pli multaj gravuritaj shtonoj
trovighas inter la popolo. Tiuj gravuritaj shtonoj temas pri legendo,
historia evento, socia vivo, rajd-ekskurso, chasado, plugado, teksado,
dio, diablo ktp.
Sendube
antikvuloj timis morton kaj esperis, ke post sia morto ili ankorau
povos vivi kune kun la vivantaj familianoj, tial ili aranghis sian
hipogeon lau la reala vivo.
Arto
de gravurita shtono en norda Shaanxi-provinco
Gravurita shtono aperis ankau sur la Loesa Altebenajho en norda
Shaanxi-provinco. Kompare kun tiuj eksponataj en la galerio de Xuzhou,
la gravuritaj shtonoj de Shaanxi estas krudaj.
En
la antikveco norda Shaanxi estis grava garnizonejo kun strategia
signifo. En Han-dinastio la loko farighis nepra pasejo de komercistoj
kaj diplomatoj. Tiam la regantoj alte taksis konfuceanismon kaj
akcentis respekton al gepatroj kaj amon inter fratoj, kaj dank'
al tio la tuta socio kutimighis al luksa sepultado por homoj. Krome
la prospera ekonomio donis potencan materian bazon por luksa sepultado.
Krome en la loko estis abundo da shtonaj minejoj, do oni komencis
gravure beligi la murojn de hipogeo kaj la faro disvastighis en
la loko.
Gravurajhoj
sur shtonoj temas pri reala vivo, legendo, mito, naturaj pejzaghoj
k.a. Pere de la gravuritaj shtonoj oni povas koni terkulturadon,
chasadon, vojaghon, pashtadon, festenadon k.a.
La
eksponataj gravuritaj shtonoj en la Galerio de Shtonskulptura Arto
en Xi'an surhavas kradojn, kaj en chiu krado estas sceno pri unu
rakonto au legendo. En la bildoj oni vidas imponan karavanon, intensan
chasadon, teruritajn bestojn, oficistojn kun serioza mieno... La
kradoj ne estas absolute katenaj: ofte au maniko, au korno au piedo
de besto, au io alia etendighas ekster la kradon, kio multe vigligis
la scenon.
|