Pekinaj harfiguroj

de LI QIANG

    Harfiguro estas tradicia pekina metiartajho kun historio de pli ol 100 jaroj. Ghi estis kreita de fama metiartisto Wang Chunpei en la fino de la 19-a jarcento.

    Harfiguro estas imitita lau militista figuro de pekina opero. Ghenerle, ghi altas je 10 centimetroj kaj la plej alta je 70 centimetroj. La harfiguroj en operaj kostumoj portas sur la kapo diversajn chapojn, birdvostajn plumojn kaj flagojn surdorse, kun la vizagho bunte shmirita kaj imitita lau tiu de rolo de pekina opero kaj malsamaj armiloj en la manoj. Kiam oni metas harfigurojn sur latunan teleron au gongon kaj ne forte frapas ghian randon, ili turnighas lau ghia ritma vibrado. Iuj harfiguroj turnighas dekstren, aliaj maldekstren, kun armiloj koliziantaj unu kun alia, kvazau du militistaroj interbatalus. Pro tio la pekinanoj nomas tion teatro sur telero.

    Jam en la mezo de Qing-dinastio (1644-1911), la pekina opero evoluis en kortegan arton. La harfiguro havas en si intensan koloron de kortega arto. En 1915 la harfiguroj faritaj de Wang Chunpei gajnis arghentan medalon en la Panama Universala Foiro. Tiam liaj harfiguroj ghuis renomon kaj vendighis en chiuj grandaj foiroj en Pekino.

    Wang Chunpei heredigis la metiarton al sia filo Wang Hanqing. La filo povis fari ne nur diversajn harfigurojn imititajn lau roloj de pekina opero, sed ankau harajn artajhojn pri la popola vivo de Pekino, kiaj ludo de surtera boato, stilzoriado, azenkuro kaj leondanco. En la mezo de la 50-aj jaroj de la kuranta jarcento dekoj da harfiguroj kaj haraj floroj faritaj de s-ro Wang Hanqing estis laudataj en la China Metiartajha Ekspozicio okazigita en Sovetunio.

    La harfiguroj eksponataj kaj vendataj nun estas faritaj de s-ro Bai Dacheng, popola artisto de la manchura nacio. De la infaneco li shategis la pekinan operon, pentradon kaj modladon de argilfiguro. En 1959 li komencis fari harfigurojn. Poste, li konsultis metiartiston s-ro Wang Hanqing. Surbaze de la tradicia metiarto de Wang-familio, s-ro Bai plibonigis harfiguran faradon kaj ekhavis sian propran apartajhon. Chiuj liaj cent harfiguroj estas imitita lau roloj de 40-50-pekinaj operoj.

    La harfiguroj de Wang-familio estas faritaj el papero, kun tubforma korpo kaj moveblaj brakoj kaj sen kruroj. La harfiguroj de s-ro Bai havas pli da karakterizajhoj de la arto de la pekina opero. ili portas silkajn kostumojn kun koloraj desegnoj. La vizaghoj, delikate aritaj, tre similas al tiu de roloj de pekina opero, la korpoj estas proporcie projektitaj kaj la piedoj videblas sub la kolora pantalono.

    La brakoj kaj korpo de la harfiguro estas pufigitaj per kotono kaj kunigitaj per feraj dratoj; la korpo fiksita sur la soklo; kaj la kapo modlita el argilo. Iuj harfiguroj havas moveblan akson en la mezo de la mano. Kiam la harfiguroj turnighas, la brako balancighas kaj la armiloj en la manoj, kiaj glavo, lanco, vipo kaj martelo, svingighas unu post alia, kio impresas pli forte ol la harfiguroj de Wang-familio.

    Kial la harfiguroj povas movi sin sur la latuna telero? Char la argila soklo de harfiguro estas ronda kaj ghia malsupra parto surhavas sennombrajn porkoharegojn longajn je du centimeteroj, kiuj formas haran bazon pli altan ol la soklo je unu centimetro. La haroj kaj la peza soklo subportas la harfiguron kaj la flekseblaj haroj turnas la harfiguron, kiam la telero vibras. La haroj vicighas en malsamaj direktoj kaj anguloj, la harfiguroj turnighas dekstren au maldekstren, rapide au malrapide, tiel ke sur la telero vidighas versimila batalo.

    En la pasintaj jaroj s-ro Bai kreis novtipaj harfigurojn. La 80-centimetre altaj harfiguroj simio Sun Wukong, dioj Erlang kaj Julig, herooj de la fama china mita romano "Pilgrimado al la Okcidento", estis eksponataj en Tokio kaj bonvenigataj de japanoj. Specialistoj de la Arta Buroo de la Franca-China Amikeca Asocio alportis harfigurojn al Francio kaj emisiis kompleton da poshtkartoj pri harfiguroj.