Kompreneble la chiujara Universala Kongreso de Esperanto estas bona shanco por la partoprenantoj revidi malnovajn amikojn, renkonti novajn konatojn kaj sperti Esperantecan etoson. En la Zagreba UK, por eksterkroataj kongresanoj, estas neatenditaj eltrovoj, kiaj deveno de kravato kaj tiu de dalmata hundo.

La kravato
    Malnovaj kaj saghaj libroj atestas ke unu malgranda europa popolo konkeris pli vastan spacon ol Ghingis Hhano au antikvaj romianoj. Tio okazis meze de la 17-a jarcento silente, senbatale, sen malamo. La konkero ekis de sia lulilo situanta inter la Panonia Ebenajho kaj la Adriatika Maro kaj alvenis al multaj lokoj de la tiam konata mondo. Ankorau hodiau oni povas vidi spurojn de tiu konkero. La simbolon de la kroata popolo portas homoj sur la tuta planedo. Oni portas ghin apud sia koro, inter la chemizo kaj la jako. Ghi chirkauprenas onian kolon kiel karan amikon.
    Chu vi ne sciis ke kravato devenas de kroatoj? Dum la Tridekjara Milito (1618-1648) furiozis tra Europo, ankau kroataj soldatoj estis entiritaj en tiun tragedion. Ili alvenis al Parizo sub la konduko de sia banuso. Kiel parton de sia tradicia uniformo karakterizmaniere ili portis chirkau la kolo pitoreskan tukon. Tiu bela "kroata stilo" plachis al parizanoj dum la epoko de Ludoviko la 14-a kaj ili akceptis la novan vestajhparton, kiun ankau ili komencis porti (supre kun streketo kaj maldekstre-supre kaj dekstre-sube -- x.h.) la Croate (kroatmaniere). Tiu chi esprimo rapide farighis la radiko de la franca vorto cravate. Tiel la kravato, kiel simbolo de fajneco kaj eleganteco, eniris en la burghan modon kaj konkeris la tutan Europon. Hodiau ghi troveblas en la tuta mondo.

Dalmataj hundoj
    Kroatio havas kvin autentajn, internacie agnoskitajn hundospeciojn. Inter ili la plej fama sendube estas dalmata hundo.
    Dank' al filmoj pri 101 dalmatoj ghi ekestis certe la plej ne nur kroate, sed ankau monde fama hundo. Homoj tra la tuta mondo konas tiun blankan belulon kun nigraj makuloj, sed malmultaj scias, ke ghi devenas el Kroatio. Ghia nomo tion tute precize montras. Nome, Dalmatio estas suda, apudmara regiono de Kroatio. En tiu chi blanka, shtona regiono, tute nature, sen homa influo ekestis la dalmata hundospecio. Ghian aspekton ne kreis homo, sed naturo. Pro tio ghi estas unu el la plej antikvaj hundospecioj en la mondo.
    La nomon ghi ricevis lau antikva dalmata tribo vivinta en tiu regiono. La hundo mem unue nomighis ne dalmata hundo, sed dubrovnika persekuthundo. Poste oni nomis ghin dalmata birdchasanto, kaj la nomo dalmata hundo estis akceptita nur poste. Homoj, kiuj bone konas la urbon Dubrovnik, unu el la plej belaj urboj de la mondo, blanka kaj eleganta, samtempe de chiam nobla kaj unuavice fiera pro sia libereco, tuj povas kompreni, ke en tia medio ne povis kreski alispeca hundo ol ghuste tia, noblaaspekta, bela, havanta harmoniajn liniojn, forta kaj rapida, sed sen forte elstarantaj muskoloj. Dum pacaj tempoj ghi estis al kroataj nobeloj ne nur akompananto sed ankau ornamajho, sed dum militaj tempoj ghi estis kunbatalanto. En shtonaj regionoj de Dalmatio, kie pejzagho estas blanka au griza, ghi estis preskau nevidebla landlima gardisto.
    Pro sia kuragho ghi estis ege shatata ankau en aliaj partoj de Kroatio. Ekzemple, en fama batalo che Mohac en Hungario, kie la kroatoj kune kun la hungaroj batalis kontrau turkoj, chiu kroata soldato surchevale havis ankau du hundojn. La kroatoj perdis la batalon, sed la turkoj estis impresitaj de tiuj hundoj, kaj la travivintajn ili kunportis al sia lando. Kvankam dummilite ghi estis ege akra malamiko de chevaloj kaj per siaj atakoj al ili ghi kauzis panikon en malamika armeo, dumpace ghi bone harmoniis kun chevaloj. Ghi ege ghoje kuris apud au antau kaleshoj. Pro sia bela aspekto kaj eble pro la harmonia kunvivado kun la chevaloj, ghi estis ofta akompananto de nobeloj en diversaj landoj, sed ne nur de nobeloj...
    Fajrobrigadistoj akceptis ghin kiel membron de siaj skipoj. Nome, dum la tempo kiam chevaloj tiris fajrobrigadistajn charojn, la dalmataj hundoj kuris antaue kaj forpeladis la homojn el la vojo. Usonaj fajrobrigadistoj ankorau hodiau havas ghin kiel sian maskoton. Kvankam ghi estas ege fidela al siaj mastroj kaj bona kunludanto de infanoj, Disney faris el ghi veran mondfamulon, kiun preskau chiuj konas. Ankorau unu afero pri kiu vi certe ne scias: ghi naskighas tute blanka kaj nur poste ricevas nigrajn makulojn. Ghi devas esti nigra au blanka, sed por ghia beleco estas ege grave, ke ghi havu nigran rondajhon chirkau siaj nigraj okuloj.