Aktualajhoj Unua paĝo >> Kulturo >> Religioj


Dialogo pri Tibeto: historio, nuntempo kaj estonteco (II)

Redaktita de LI LIJUAN

Ĉu la Qinghai-Tibeta Fervojo alportas al la tibeta popolo favoron aŭ ne?

Li Xiguang: En la lastaj jaroj ne nur Dalai-lamao, sed ankaŭ multaj okcidentanoj kritikis, ke la Qinghai-Tibeta Fervojo detruis la apartan ekologian medion de Tibeto. Mia demando estas, ĉu la Qinghai-Tibeta Fervojo alportas al la tibeta popolo favoron aŭ ne?

En la ŝtata natura rezervejo Kekexili, la plej granda kaj la plej altaltituda en Ĉinio, vivas neĝleopardoj, tibetaj antilopoj kaj multaj aliaj sovaĝaj raraj animaloj.
Zhu Liping

Zhu Liping: Ĉu la Qinghai-Tibeta Fervojo povas detrui la ekologian medion? Ne povas ne doni influon tio, kiam oni metas artefaritaĵon sur primitivaĵon. Sed ege malgranda estas tiu influo al la tuta ekologia medio. Nun, oni alprenis multajn rimedojn por protekti la medion. Kial oni instalis palisaron kun longeco de pli ol mil kilometroj laŭlonge de la fervojo? Kompreneble, por pli bone protekti sovaĝajn animalojn. Fakte, en la unuaj 2 monatoj post funkcio de la fervojo, pro manko de palisaro trajnoj devis malrapidigi sian veturadon aŭ halti por ke poefagoj kaj antilopoj transpasu la fervojon. Laŭ monitorado en la pasintaj du jaroj post funkcio de la fervojo, tibetaj antilopoj kaj poefagoj vivantaj ambaŭflanke de la Qinghai-Tibeta Fervojo normale transloĝiĝis laŭkutime.

Poefagoj sin paŝtantaj ĉe ponto de la Qinghai-Tibeta Fervojo

Mi min okupas pri esplorado de lago-sedimentiĝo kaj trovis ke la tieaj lagoj restas senpoluaj kaj kies akva travideco superis 18 metrojn. En la lago troviĝas apenaŭ fosforo.

Dawa Ciren

Dawa Ciren: Mediprotektado mem estas malfacila problemo. Se iuj sovaĝaj animaloj fariĝis pereonta speco, estas malfacile ilin restaŭri kaj teni la nombron. Sed, malsamas la situacio de la sovaĝaj animaloj sur la Qinghai-Tibeta Altbenaĵo. Ekzemple, neĝleopardo apartenas al la animalo de rara speco ĉe rando de pereo en la mondo, sed oni trovis dum lastatempa enketo almenaŭ 34 neĝleopardojn nur en malgranda sfero de la Qinghai-Tibeta Altebenaĵo, tio pruvas, ke tie vivas granda nombro da neĝleopardoj.

En la meza kaj lasta periodoj de la 80-aj jaroj de la pasinta jarcento, la nombro de la tibetaj antilopoj estis malpli ol 50 mil. Dank' al pli-ol-20-jara penado, nun ilia nombro superis 150 mil. Oni povas diri ke tio estas grava kontribuo en protektado al sovaĝaj animaloj, kaj ankaŭ povas esti rigardata kiel miraklo.

Responde al profesoro Li Xiguang, mi opinias, ke la Qinghai-Tibeta Fervojo estis konstruita laŭ la volo de la tibeta popolo, ĉar la lasta bezonas tiun ĉi fervojon por komunikiĝi kun ekstera mondo: per tiu ĉi fervojo tibetanoj povas interŝanĝi produktaĵojn kun aliaj lokoj, inkl. de interŝanĝo de homoj, kulturoj kaj materialoj, tio estas necesa por disvolviĝo de Tibeto.

Laŭ mia esplorado, la influo de la Qinghai-Tibeta Fervojo al la tuta medio estas tre malgranda, kaj efektive ne ekzistas la grandaj influo kaj detruo raportitaj de eksteraj vehikloj.

Tibeta Aŭtonoma Regiono aŭ "Granda Tibeta Regiono"?

Li Xiguang: La problemo pri "Granda Tibeta Regiono" estas iniciatita de Dalai-lamao kaj ofte raportita de okcidentaj vehikloj. Ĉu oni devas daŭrigi la nunan Tibetan Aŭtonoman Regionon aŭ starigi "Grandan Tibetan Regionon" kun unikaj nacio, religio kaj kulturo, iniciatitan de Dalai-lamao?

Ma Zhen: Mi faris intervjuon al tibetanoj kun la demando "ĉu vi bonvenigas revenon de Dalai-lamao al Tibeto?". Preskaŭ ĉiuj jesis. Mi daŭrigis: "Ĉu vi volas ke la centra registaro sin retiru el Tibeto?" Tiam, multaj demanditoj rigardis min kun nekompreno, ĉar ili opinias ke la du aferoj ne estas akre kontraŭaj unu al la alia: ili bonvenigas Dalai-lamaon por la religia identeco kaj samtempe deziras ĝui prosperon de ekonomio alportitan de la centra registaro al Tibeto. Mi volas konsulti niajn specialistojn kiel realigi tiun ĉi celon?

Georg Blume: Okcidentaj vehikloj ŝatas preni Tibeton kiel landon en siaj raportoj pri tibeta problemo. Se okazis konflikto, ili rigardis ĝin kiel konflikton inter du civilizacioj aŭ inter du landoj. Tion oni devas kritiki. Ĝenerale, tion kaŭzis la malsameco de la kulturaj kutimoj de Ĉinio kaj okcidentaj landoj. En Eŭropo, oni kutime prenas unu nacion kiel unu landon, sed en Ĉinio preferindas la formo: unu lando kun multaj nacioj.

Ĉinoj ofte kritikas, ke okcidentaj vehikloj eraris en kompreno pri tibeta problemo kaj faris rilatajn raportojn kun antaŭjuĝo, sed ne kritikis la argumenton de Dalai-lamao pri "Granda Tibeta Regiono". Efektive, oni ne devas diri ke niaj raportoj pri konflikto estas malĝustaj, kaj oni devas alfronti la problemon en disvolvo.

Gele: En la okuloj de plejparto da tibetanoj, Dalai-lamao estas dio, do ili certe bonvenigas lian revenon. Sed ili ankaŭ bezonas liberecon, manĝaĵojn, vojokonstruadon, veturilojn, ktp, kaj tio dependas de la komunista partio kaj de la centra registaro.

Uzado de kranakvo
Plasta-membrana forcejo de legomoj
Post laborhoroj

Mi opinias, ke oni devas rigardi tibetanojn kiel ordinalajn popolanojn, kiuj ne ĉiam konsideras problemojn el vidpunkto de religia kredo, nek tute per moderna scienco kaj teknologio. Kutime, kuracisto devas kredi sciencon. Mi konas tibetan kuraciston, kiu ne nur konsultas alian kuraciston, sed ankaŭ peti lamaon en la vilaĝo antaŭdiri la destinon, kiam lia edzino naskis infanon kaj kiam li malsaniĝis, tio estas la realo.

Pri Dalai-lamao, la centra registaro neniam diris ke lia reveno al la patrolando estas nebonvena, por ne paroli pri ordinaraj tibetanoj. La ŝlosilo de la problemo kuŝas en tio, ĉu li havas kondiĉon por sia reveno. Tio similas al komercado: se la kondiĉo elmetita estas ekster la ekstremo, la komerco malsukcesos. Por lia reveno, nepre necesas intertraktado inter li kaj la centra registaro, kaj la du flankoj diskutos certe pri la problemo pri "Granda Tibeta Regiono". La problemo, kiu neniam ekzistis en la historio, certe estos nesolvebla. Krome, ankaŭ la tiel nomata "reala aŭtonomeco" estas problemo. Dum pli ol 40 jaroj post fondiĝo de la Tibeta Aŭtonoma Regiono, 70% da tieaj ŝtatoficistoj estas lokanoj, inkl. de prezidanto de la registaro de la Tibeta Aŭtonoma Regiono, tiu de la konsitanta komitato de la Popola Kongreso de la Tibeta Aŭtonoma Regiono, urbetaj estroj, ktp. Se tio ne estas reala aŭtonomeco, do kio estas la "vera aŭtonomeco"? Se oni neas tiun fakton, oni neas ankaŭ la interesojn de plejparto da tibetaj ŝtatoficistoj kaj popolanoj.

Yoichi Shimatsu: Jen la kialo ke Dalai-lamao iniciatis "Grandan Tibetan Regionon": Dalai-lamao la 13-a diris, ke Dalai-lamao la 14-a naskiĝos en Qinghai-provinco. Kiam Hindio kaj Britio invadis Tibeton kaj okupis Lhasa, Dalai-lamao la 13-a forfuĝis el Tibeto. De 1903 ĝis 1905, Dalai-lamao la 13-a loĝis en Qinghai-provinco. Kial li elektis Qinghai-provincon kiel rifuĝejon? Ĉar la tibeta budhismo kredis je la antikva antaŭdiro, ke la invado de Hindio al Tibeto finos la budhismon, tial Dalai-lamao devus retiriĝi al la plej malproksima loko de Qinghai-provinco por unuigi la budhisman forton de la tuta Azio kaj batali kontraŭ la invadantoj. Dum tiu periodo, Dalai-lamao la 13-a renkontiĝis kun japana spiono. Tiutempe Japanio kaj Britio havis aliancan rilaton, tial Japanio helpis Dalai-lamaon la 13-an en kontraktado kun Britio. Poste, Hindio kaj Britio finis sian militan invadon al Tibeto, kaj Dalai-lamao la 13-a revenis al Lhasa. Iom post iom Tibeto fariĝis "protekta regno" superregata de Britio kaj Hindio.

Ni devas klare koni la kialon pri fondo de la "Granda Tibeta Regiono" emfazitan de Dalai-lamao, tio estas nur konstruado de fabla fortikaĵo en Qinghai. La reala historio havas grandan diferencon kun la fablo. Oni devas ĉiuflanke koni la historion kaj esplori la realan staton de la historio.

Li Xiguang: Dank' al la dialogo, ni trovis, ke Tibeto mem ne estas problemo, kaj la problemo fakte kuŝas en malsameco de komprenado de la akademiaj kaj ĵurnalistaj rondoj de Ĉinio kaj okcidentaj landoj pri la historio kaj kulturoj. Tiu ĉi dialogo estas bona interŝanĝo inter malsamaj kulturoj. Mi ĝojas aŭskulti malsamajn opiniojn. Dankon.