Unua paĝo >> Homaro kaj Naturo >> Amikoj de la naturo


Amo al la plej alta montpinto de la mondo

de CHEN YUANYUAN

Gao Dengyi, ĉina sciencisto de atmosfera fiziko kaj prezidanto de la Ĉina Asocio de Scienca Ekspedicio, 8-foje faris sciencan esploron en la regiono de Ĉomolangma-montpinto kaj 40-jaran observadon pri la medio de tiu regiono. Oni povas diri, ke li havas neordinaran amon al Ĉomolangma-montpinto.

En 1965, 3 jarojn post diplomiĝo el la geofizika fakultato de la Universitato de Scienco kaj Teknologio de Ĉinio, li komencis laboron pri vetera prognozo por ĉinaj alpistoj. Li kaj liaj kolegoj bone laboris kaj faris gravan kontribuon por la sukcesa montgrimpado de la ĉinaj alpistoj.

Antaŭ dekoj da jaroj, Gao jam ekatentis la median staton de Ĉomolangma. En 1975 Gao refoje venis al Ĉomolangma kune kun ĉina alpista grupo por kolekti specimenojn. Ili kolektis unu specimenon po 500 metroj de la montpinta supro ĝis la altitudo de 6000 metroj. La kolektitaj novaj neĝeroj de la montpinto, glacio, ŝtonoj sur montokresto, tero, aero, atmosfera precipitaĵo, likeno plenigis kelkdek kestojn kaj estis portitaj al la ĉefstabejo. Poste Gao kaj liaj kolegoj sendis ilin al koncernaj institutoj por analizo.

Post analizo, sciencistoj trovis, ke la medio de Ĉomolangma, Antarkto kaj Arkto malmulte aŭ tute ne estas poluitaj. Malgraŭ tio Ĉomolangma strikte rilatas al mediaj ŝanĝiĝoj de la tuta globo. Gao diris, ke post multjara esplorado pri la tiea medio li pli kaj pli maltrankviliĝis pri Ĉomolangma.

En 1990 kaj 1991 brulis petrolkampo en Mez-Oriento, kaj tiu media evento skuis la tutan mondon. Julie kaj aŭguste de 1992 kaj julie de 1993, Gao kaj aliaj 20 sciencistoj esploris la medion en la valo de Rongpu-rivero sur la norda deklivo de Ĉomolangma. Kompare kun rezulto de analizo en 1975, la ĉi-foja rezulto estis surpriza: fumo sur la petrolkampo en Mez-Oriento estis blovita de vento al Ĉomolangma kaj serioze poluis la atmosferon kaj akvan medion de la norda deklivo de Ĉomolangma.

Iniciatite de Gao, la 5-an de junio 1996 la Ĉina Asocio de Scienca Ekspedicio, la Ŝtata Mediprotekta Administracio de Ĉinio kaj la Ŝtata Turisma Buroo kune okazigis agadon pri amo kaj purigo de Ĉomolangma.

Kiam la puriga grupo atingis Lhasa, koncernaj departementoj ne komprenis ilian celon kaj opiniis, ke Ĉomolangma estas sufiĉe pura kaj ne bezonas purigadon. La puriga grupo klarigis la nunan staton de Ĉomolangma per sciencaj datenoj, konigis al ili la poluadon de Ĉomolangma kaŭzitan de incendio sur petrolkampo en Mez-Oriento kaj montris, ke la ĉefa kaŭzo estas ŝanĝiĝo de la tutmonda medio. Samtempe oni ne devas neglekti damaĝon de montgrimpado kaj turismo.

Laŭ statistiko ĉiujare pli ol 20 mil turistoj venas al Ĉomolangma kaj postlasas kelkdek tunojn da rubo. Tendoj, dormosakoj, oksigenaj boteloj kaj similaj forlasitaj de alpistoj kaj piedirantoj malpurigas la sanktan monton. Escepte de alpistoj, ordinaraj homoj ne povas atingi tien por kolekti la forĵetaĵojn. Kaj oni surpriziĝis pro granda kvanto da rubo kolektita sur Ĉomolangma. Pro tio ilia agado vekis atenton kaj akiris subtenon de la tuta socio, ke 6 groupoj da purigato-volontuloj venis purigi Ĉomolangma 1996-2004.

Media problemo vekis grandan atenton de la tibeta registaro. La Ŝtata Administracio de Rezervejo de Ĉomolangma jam prenis sur sin la respondecon pri purigo de la monto sub 6500 metroj kaj konstruis rubejojn ĉe la ĉefstabejoj de alpistoj kaj turistoj.

La progreso en mediprotektado de Ĉomolangma ĝojigis Gao. Li diris: "Laŭeble redukti detruon de Ĉomolangma utilos al niaj posteuloj kaj la tuta mondo! Mi havas devon alvoki pli da homoj prizorgi nian vivmedion kaj protekti la naturon."