“Kial la prezoj de legomoj kaj fruktoj estas pli altaj ol en la pasintaj jaroj?” Oni ofte aŭdas plendojn en legombazaroj de Pekino kaj aliaj grandaj kaj mezgrandaj urboj.

“Tiuj legomoj estis transportitaj el malproksimaj lokoj. Pro kresko de la prezoj de benzino kaj dizeloleo, la kosto de transportado altiĝis,” klarigis legomovendistoj. “Mi multe pli pagas ol antaŭe por pogranda aĉeto de legomoj el bazaro en ĉirkaŭurbo.”

Prezo de petrolo ŝanĝis vivon

Artikoloj sur la retejo de la Agrikultura Ministerio de Ĉinio publikigitaj post marto de 2006 komentarias, ke unu el la ĉefaj kialoj de leviĝo de la prezoj de legomoj, fruktoj kaj aliaj agrikulturaj produktoj estas kresko de prezo de oleo.

Leviĝo de la prezo de petrolo kaŭzis kreskadon de la prezo de trafiko kaj de varoj. Same kiel popolanoj de aliaj landoj kaj regionoj, ĉinoj jam spertis ŝanĝiĝojn alportatajn de kreskado de internacia prezo de petrolo, tio evidente enkorpiĝas en trafikado.

Komence de 2006, kvankam ne ŝanĝiĝis la prezo de taksio en parto de mezaj kaj malgrandaj urboj de Ĉinio, tamen la pasaĝeroj devis krom pagi 50-80% de la fuela prezo po kilometra veturado. Post nelonge en grandaj urboj de Ĉinio oni levis la prezon de taksio. La 14-an de majo Ŝanhajo levis la prezon de taksio je 6.7%. En la 20-a de majo ankaŭ Pekino kreskigis prezon je 25% kvankam ne levis la minimuman pagon.

Komence de marto en Ĉinio 5-foje kreskis la prezo de prilaborita oleo, kaj ordinaraj popolanoj neniam tiel zorgis la prezon de oleo kiel nun. Urbanoj havis malsamajn opiniojn pri levo de la prezo de taksio, sed multaj opiniis, ke iom tro simpla estas la rimedo kreskigi la prezon de taksio por garantii enspezon de taksiistoj. La registaro devas reguligi la enspezon de taksiaj kompanioj, redukti la kvoton donitan de ŝoforoj al la kompanio, sed ne ŝarĝi la merkaton per leviĝo de prezo de fuelo.

En la lastaj jaroj multiĝis homoj, kiuj posedas aŭtomobilon. Ankaŭ ili devas nun vizaĝi al kreskado de la prezo de oleo. Enketo kune farita de granda retejo kaj konsulta kompanio al mil personoj, kiuj havas privatan aŭton, montras ke nur 16.8% da enketitoj esprimis, ke ili povas toleri la kreskon de oleo en 2006, pli ol 40% da enketitoj intencas malofte uzi la aŭton por redukti elspezon pro benzino. Samtempe, iuj el tiuj, kiuj planas aĉeti aŭton, ekhezitis pro la nuna prezo de oleo kaj la tendenco de kontinua kreskado de la prezo.

Kreskado de la olea prezo donis pli evidentan influon al la vivo de kamparanoj, ĉar pliiĝis rekta kaj nerekta elspezo por agrikulturaj mekanikaĵoj kaj kemisterko. Kompare kun urbanoj, ili havas malpli altan enspezon, sed devas elteni tiun premon alportitan de kreskado de la olea prezo, videble, ke la ŝarĝo estas iom tro peza por ili.

Kreskado de la olea prezo influas entreprenojn

Komence de majo aŭtofabriko investita de ĉina kaj alilanda kapitalo lanĉis aŭton de natura gaso. Faka dateno konigas, ke kosto de fuelo pocento da kilometroj estos malpli kara je 40% ol tiu por ordinara aŭto. Kalkule laŭ la nuna olea kaj gasa prezoj de Ĉinio, se ĉi-tipa aŭto veturos kiel taksio 250 kilometrojn tage, oni ŝparos fuelan koston je 10 mil juanoj (ĉ. mil eŭroj) jare.

Por mildigi premadon de ĉefaj vojoj, iuj grandaj urboj de Ĉinio iam limigis veturadon de malgrand-ellasaj aŭtoj sur tiuj vojoj. En 2006 la limigo estis abolita el konsidero ŝpari fuelon. Sekve de senĉesa kreskado de olea prezo, tiuj, kiuj volas aĉeti aŭton, pli multe atentas malgrand-ellasan aŭton. Januare kaj februare de 2006 vendokvanto de malgrand-ellasaj aŭtoj kreskis je 36.73%. Samtempe, vendokvanto de SUV-tipaj kaj aliaj aŭtoj relative multe konsumantaj oleon evidente malmultiĝis. “Oleo-ŝpara” estas pli kaj pli ofte akcentata en reklamo por aŭtovendado.

Krom aŭtoproduktaj entreprenoj, publika trafikado, aerveturado, varotransportado kaj aliaj koncernataj entreprenoj estis multe influitaj. De la 10-a de aprilo ĝis la 10-a de oktobro de 2006 kroma pago de oleo por enlanda aerveturado de Ĉinio kreskis je 50%.

Krome la altiĝo de oleprezo influis preskaŭ ĉiujn entreprenojn. La totala enlanda produktovaloro de Ĉinio kreskis je pli ol 10% en la unua trimestro ĉi-jare, sed la profito de entreprenoj de ŝtalo, cemento, petrol-kemia industrio k.a. draste malmultiĝis pro pliiĝo de la prezoj de petrolo kaj similaj resursoj. En la jarkunveno de la Azia Disvolva Banko Ifzal Ali, la unua azia ekonomikisto, diris, ke se la prezo de barelo da oleo altiĝas je 10 usonaj dolaroj, rapideco de ekonomia kreskado de Azio reduktiĝas je 0.6% kaj tiu de Ĉinio je 1%.

Olea prezo akcelis ŝanĝiĝon de politiko

Fine de 2006 Ĉinio komplete liberigos pograndan kaj detalan vendadon de prilaborita oleo enlande. Antaŭ tio la publiko opiniis, ke la prezo de prilaborita petrolo de Ĉinio devas iom post iom egaliĝi kun tiu de la mondo. Tion pravigis la 5-foja levo de la olea prezo en la unua duonjaro. Sekve la ĉina registaro ellaboris subvencian politikon kaj la Financa Ministerio de Ĉinio donis rektan subvencion al greno-kulturistoj, fiŝkaptistoj, fiŝbredistoj kaj fiŝkaptaj entreprenoj de proksimaj maroj kaj de lagoj, forstumaj entreprenoj kaj plantid-kultivejoj, publika trafikado en urboj k.a. Shandong, agrikultura provinco en orienta Ĉinio, sola ricevis subvencion de 1.17 miliardoj da juanoj (ĉ. 8 juanoj = unu usona dolaro).

Printempo estas grava agrikultura sezono. Vendado de agrikulturaj maŝinoj bone iris en diversaj agrikulturaj regionoj de Ĉinio. Tion oni dankis unue al la centra kaj lokaj registaroj, kiuj donis financan subtenon al kamparanoj dum ilia aĉeto de agrikulturaj maŝinoj, kaj due al sufiĉa livero de dizeloleo bezonata de agrikulturaj mekanikaĵoj.

Donante subvencion, la ĉina registaro komencis de la 26-a de marto 2006 kolekti apartan enspezan monon de la monopolaj petrolaj entreprenoj. Kiam la prezo de petrolo produktita enlande superos difinitan limon, oni devas doni laŭ proporcio enspezon de la superparto al la ŝtato, kaj la mono estas destinita por subvencio al tiuj, kiuj suferas damaĝon pro altiĝo de olea prezo.

Altiĝo de petrola prezo refoje atentigis Ĉinion, ke tro rapida konsumado minacas sekurecon de fuelo. En disvolva plano por la venontaj 5 jaroj, Ĉinio fiksis la celon redukti je 20% fuelan konsumadon de la totala enlanda produktovaloro, decidis denove revizii leĝojn pri ŝparado de fuelo praktikitajn jam 8 jarojn kaj radikale ŝanĝi la modelon de ekonomia kreskado kun granda konsumado, serioza poluado kaj malalta efiko. Industrioj, departementoj, urboj kaj entreprenoj multe konsumantaj fuelojn estos la unuaj ekzamenatoj.

La 16-an de majo, fakulo de la fuela instituto de la Ŝtata Komisiono por Disvolvo kaj Reformado diris, ke en 2020 likva biofuelo farita el vegetalo, ekz. biodizeloleo, anstataŭos 10 milionojn da tunoj da prilaborita oleo konsumita en Ĉinio. Tiam renovigebla fuelo konsistigos 10% de la totala konsumkvanto de Ĉinio. Nuntempe Ĉinio akiris relative bonan efikon en la prova uzado de tia fuelo en 5 provincoj kaj planas disvastigi ĝin al aliaj regionoj.