Yinchuan, chefurbo de la Ningxia-a Huj-nacia Autonoma Regiono en la nordokcidento de Chinio, situas oriente de Helan-montaro. 30 kilometrojn for de la urbocentro estas vasta tereno, sur kiu staras ruinoj de konstruajhoj en diversaj grandecoj el ramita tero. Ili estas regnestraj tomboj, unikaj postrestajhoj de la Okcidenta Xia-regno, kiu abrupte malaperis antau 800 jaroj.

    La Okcidenta Xia-regno estis potenca kun vasta teritorio kaj brila nacia kulturo. Itala vojaghisto Marko Polo laudis en sia vojaghnoto, ke la shtofo el kamela haro de la regno "estas la plej bela en la mondo".

    Arkeologia esplorado montris, ke en 1038 Li Yuanhao de Dangxiang-nacio en la norda Chinio fondis la Grandan Xia-regnon sur la bazo fondita de la patro. Li prenis Yinchuan kiel chefurbon. La regno situis okcidente de la Flava Rivero, kaj oni nomis ghin Okcidenta Xia-regno, kiu dauris 189 jarojn kun pli ol 10 monarkoj.

    Sed poste la nacio kaj ghiaj kulturo kaj konstruajhoj abrupte forvaporighis shajne en unu nokto. Estas noto, ke Dangxiang-nacianoj sesfoje venkis atakon de Ghengis Hhano, kiu ne sukcesis konkeri la Okcidentan Xia-regnon en sia vivo. Li testamentis, ke oni nepre pereigu ghin. Poste mongolaj trupoj trompe kapitulacigis la edzinon de ghia regnestro kaj mortigis la familianojn de la regnestro. Mongolaj trupoj faris senhomecan masakron al Dangxiang-nacianoj, detruis la palacojn, mauzoleojn kaj grandkvantajn materialojn.

    De tiam oni ligis la Okcidentan Xia-regnon kun mistero kaj enigmo, char en la mondo ne ekzistas oficiale kompilitaj analoj pri la regno.

    Ningxia estis la centra parto de la regno kaj tie trovighas kompare multaj restajhoj de ghi. La plej gravaj el ili estas la tomboj de regnestroj. Chiuj tomboj rigardas al sudo kaj kovras areon de dekmiloj da kvadrataj metroj. Nun tie oni vidas nur teramason de la tomboj. Chirkaue de la tomboj oni ankorau povas trovi rompajhoj de glazuritajn tegolojn kaj grizaj brikoj.

    Arkeologia prifosado de la regnestraj tomboj komencighis antau 30 jaroj. Antau tio la tomboj jam estis prishtelitaj. La areo de la tombejo longas 10 kilometrojn de sudo al nordo kaj larghas 5 kilometrojn de oriento al okcidento. En la areo estas 9 tomboj de regnestroj kaj 208 akompanaj tomboj (oni enterigis vivaj korteganojn kaj servistinojn, por ke ili akompanu la mortintajn regestrojn en la transa mondo). En septembro de 2000 oni faris la plej grandan prifosadon al la tombo n-ro 3, priserchis 32 mil kvadratajn metrojn kaj trovis grandan nombron da pecoj de konstruajhoj kaj valoraj kulturaj objektoj. Krome oni multe sukcesis en aliaj flankoj de la arkeologia esplorado:

    Arkeologoj opiniis, ke la tombo n-ro 3 estas la plej granda kaj malplej multe detruita. Ghi estas tombo de Li Yuanhao, fondinto de la Okcidenta Xia-regno.

    Oni trovis grandan nombron da delikataj artajhoj, ekzemple shtonaj bestoj, shtona statuo de oficisto tibet-naciana, la plej granda ore tegita bronza bovo.

    Oni trovis 3 mil shtonajn steleojn kun 5800 strangaj ideogramoj, kiuj estis kreitaj lau rigora metodo kaj uzataj de 3-5 milionoj da homoj dum 200 jaroj.

    La china registaro tre zorgis pri la arkeologia esplorado de la antikvaj tomboj kaj asignis 20 milionojn da juanoj (8.3 juanoj egalas 1 usonan dolaron) por protektado de la tomboj. Oni jam shirmis la tombojn per viskoza substanco.

    Pli kaj pli multaj arkeologoj venadas al la loko por esplori la misteran regnon. La malaperinta regno fine reaperos el post vualo.

Regno forgesita de historio