Unua-pagho >> Homaro kaj naturo >> Naturparkoj

 

 

 

 


 


Tie multas mirindaj vegetaloj

    En la densa primitiva arbaro de Xishuangbanna de Yunnan-provinco en la sudokcidenta Chinio kreskas multaj mirindaj vegetaloj.

    Multaj niveloj de flauro. En la subtropika kaj mezvarma zonoj la arbaroj havas nur 1-3 nivelojn, sed en la tropika pluvarbaro de Xishuangbanna kreskas pli ol 5 niveloj, kaj en iuj lokoj 8 niveloj. La plej alta parashoreo altas 88 metrojn kaj estas tre bona materiala ligno. En la meza nivelo la arboj altas ghenerale 20 metrojn. La malsupran nivelon konsistigas arbustoj kaj rampuloj en longo de centoj da metroj. En la baza nivelo kreskas herboj kaj muskoj de tre diversaj specoj.

    Unu arbo faras arbaron. Proverbo diras, ke "unu arbo arbaron ne faras, unu fadeno shnuron ne faras". Sed en Xishuangbanna chie oni povas vidi arbarojn el sola arbo. Banjano havas ne nur dikegan trunkon, sed ankau 20-30 en-aerajn radikojn, kiuj formas arbaron.

    Arbotrunko floras kaj fruktas. Kutime arboj havas florojn sur branchoj. Sed artokarpo en Xishuangbanna havas florojn kaj fruktojn sur la chefa trunko. La granda dolcha kaj bonodora frukto pezas 15 kilogramojn.

    Arbeto strangolas arbegon. Kurtipo kaj iuj aliaj arboj havas multajn en-aerajn radikojn, kiuj chirkauvolve rampas malsupren lau la trunko de arbego kaj enradikighas en la tero. Iom post iom la arbego estis strangolita. Tian arbeton oni nomas "murdisto en arbaro".

    Dancanta herbo. Kodariokaliko, du futojn alta, havas sur sia tigopinto foliolojn, kiuj tremetas pro sono. Kiam oni kantas au muzikon ludas apud ghi, la folioloj tremetas samtakte. Oni nomas tiun herbon "dancisto en vegetala regno".

    Vegetalo manghas animalon. Estas herbo Porkokagho, sur kies foliopinto elkreskas sako. La sako estas belkolora kaj odoras per agrabla odoro. Tentite, insekto eniras en la sakon, kaj la sako tuj fermighas, dume sekrecio de la sako malkomponas la insekton.

    Nemortigebla herbo. Tia herbo havas fingrodikan tigon rektan. Ghi ne havas branchojn kaj la folioj kreskas rekte sur la tigo. Se oni dispecigas ghin, ghi rapide rehavas radikon kaj novan tigon.

    Plej venena arbo. En Xishuangbanna kreskas la plej venena arbo antiaro. Ghi estas altega kaj ghia blanka suko estas terure venena. Lokanoj shmiras sagopintojn per miksajho de ghia suko kun tabaka suko por chasado. Trafite, bestoj mortas en palpebruma dauro.

    Arbo kreskanta plej rapide. Tie kreskas arbo nomata ronda floro. Ghi havas rektan trunkon kaj malmultajn branchojn. Chiujare ghi povas kreski je 2-3 metroj kaj povas atingi 16-17 metrojn. En la Monda Forstuma Konferenco en 1972 la cheestantaj forstumaj fakuloj unuvoche nomis ghin "mirakle rapide kreskanta arbo".

    Plej alta arbo parashoreo. Ghi havas rektan trunkon sen branchoj. Ghi povas atingi 50-60 metrojn kaj la plej alta estas 88-metra. Ghia krono similas al ombrelo, kaj la lokanoj nomas ghin ombrel-arbo.

    Botanika ghardeno sur arbo. Oni povas vidi, ke sur multaj arboj, ekzemple olepalmo, kreskas dekoj au ech pli ol cento da specoj da parazitaj vegetaloj. Ili havas tre diversajn formojn kaj donas florojn rughajn, flavajn, blankajn k.a. La parazitaj kreskajhoj formas belan miniaturan ghardenon sur arbo.

    Plej malpeza arbo. Ghia ligno estas tre malpeza, ke 1 kubmetro da ligno pezas nur 115 kilogramojn, 1/9 de samkvanta akvo. Ghi estas malpeza kaj elasta, kaj povas transigi sonon kaj izoli varmon. Ghi estas multe uzata kiel remburajho en farado de raketo, aviadilo kaj motorboato.

    Plej peza arbo pterokarpo. 1 kubmetro da tia ligno pezas 1150 kilogramojn. La ligno estas masiva, fajna, bela kaj malmolega, tauga por luksa meblaro kaj dekorado.

    Olea regho en arbaro - olea kukurbo. Tia frukto estas flav-verdeta kaj pezas 0.5-1 kilogramon. La karno de frukto estas laktoblanka kaj en chiu frukto estas 8-12 semoj, kies enteno je oleo estas 71-77%. Sed la olea palmo, nomata monda olea regho, kies enteno je oleo estas nur 50%. La oleo de olea kukurbo estas tre delikata, la frukto manghebla kaj richa je graso kaj proteino.

Mirindaj vegetaloj