Sur la tero de Chinio staras sennombraj pagodoj, kiuj ne nur prezentas la longan historion kaj eminentan arkitekturon de Chinio, sed ankau bele ornamas la landon per siaj diversaj elegantaj formoj.

Pagodo estis budhisma konstruajho kaj originis el Hindio. Ghi aperis en Chinio kun la enkonduko de budhismo. Oni diras, ke la plej antikva budhisma pagodo estas Qiyun en Luoyang, Henan-provinco, konstruita de hinda bonzo en la Orienta Han-dinastio en la jaro 67. Kun la disvastigho de budhismo kaj konstruado de templo, la pagodoj are aperis en Chinio.

Post la enkondukigho en Chinion la pagoda arkitekturo kombinighis kun la tradicia arkitekturo de chinaj kioskoj kaj pavilonoj kaj ekhavis distingighan chinan karakteron. Ankau la chinaj taoistoj, islamanoj kaj konfuceanoj konstruis pagodojn kiel la budhistoj, tial en Chinio aperis taoismaj, islamaj kaj konfuceanismaj kaj ech bonauguraj kaj transstrataj pagodoj. Tio faris la chinan pagodan arkitekturon diversastila. La nombro de etaghoj de pagodo ghenerale estas nepara. La chinaj pagodoj havas formojn rondan, kvadratan, sesangulan, okangulan kaj ech dekduangulan. Lau konstruaj materialoj ili dividighas en specojn de brika, ligna, tera, porcelana, glazurita, ora, arghenta, kupra kaj fera pagodoj. La pagodoj havas stilojn etaghan, kioskan, plurtegmentrandan, floran, lamaisman kaj vajran.

La chinaj pagodoj plejparte estas etaghaj en plej diversaj formoj. Tiaspecaj pagodoj kreighis surbaze de kombino de chinaj antikvaj etaghaj pavilonoj. Iliaj interna strukturo, pordo, fenestro, kolono, trabara strukturo kaj balustrado similas al tiuj de chinaj etaghaj pavilonoj. La etagha pagodo ghenerale estas tre alta kontraste kun la shtona kaj fera. Oni povas ascendi sur ghian supran etaghon por rigardi la chirkauan pejzaghon.

La etaghaj pagodoj nun ekzistantaj en Chinio havas diversajn trajtojn. La fama ligna pagodo konstruita en 1056 en Yingxian-gubernio, Shanxi-provinco, estas bone konservata. Ghi havas kvin etaghojn ekstere kaj nau ene, kun ses tegmentrandoj, kaj altas je 67.13 metroj. La konstruado de tiu pagodo konsumis pli ol 3 500 kubmetrojn da ligno kun pezo de 3 000 tunoj. Tio estas la plej antikva kaj plej granda ligna pagodo en Chinio kaj ankau konata kiel la plej granda ligna pagodo en la mondo.

Kaiyuansi-pagodo en Dingxian-gubernio, Hebei-provinco, estis ekkonstruita en 1001 kaj finkonstruita post 55 jaroj. Ghi, la plej alta pagodo en Chinio, kun alteco de 84 metroj, estas 11-etaga, okangula kaj staranta sur alta soklo. Ghi dividighas en partojn internan kaj eksteran, kaj en ghia mezo spirala shtuparo kondukas supren. Ghi havas multajn nichojn kun tre belaj freskoj kaj skulptajhoj. Ankau la pagodo Dayan en la urbo Xi'an de Shaanxi-provinco, la pagodo Haibao en la urbo Yinchuan de Ningxia, Youguosi-pagodo en la urbo Kaifeng de Henan-provinco, la pagodo Feihong en Guangsheng-templo en la gubernio Hongdong de Shanxi-provinco, la fera pagodo en la templo Yuquan en la gubernio Dangyang de Hubei-provinco, la shtona pagodo en la templo Kaiyuan en la urbo Quanzhou de Fujian-provinco, chiuj estas famaj etaghaj pagodoj de Chinio.

La kioska pagodo konstruighis surbaze de kombino de la konstrua formo de china kiosko kaj la tradicia konstrua formo de pagodo. Ghi estas malpli granda ol la etagha pagodo. Ghenerale ghi estas unuetagha, malalta kaj destinita por tombo de bonzo.

La plurtegmentranda pagodo estas alta. Ghiaj tegmentrandoj ekster la pagoda korpo estas unu super alia. Plejparto de tiaj pagodoj estas plena de tero ene. Unu el la famaj trovighas en la templo Songshan en la gubernio Dengfeng de Henan-provinco. Ghi estas 15-etagha, alta je 39.5 metroj, majesta kaj eleganta. Ghi, konstruita en 523, estas la plej antikva brika pagodo en Chinio. Estas bone konataj ankau la tri pagodoj en la templo Chongsheng en Dali de Yunnan-provinco. La plej granda el ili estas kvadrata, 16-etagha kaj alta je 70 metroj. Ambauflanke de ghi staras po unu okangula, 10-etagha brika pagodo. Ili kun la proksimaj lago kaj monto formas originalan pejzaghon. La Blanka Pagodo en la urbo Liaoyang de Liaoning-provinco konstruighis en 1161-1189. Kun alteco de 71 metroj ghi estas la plej alta el la samspecaj pagodoj en Chinio.

La flora pagodo havas sur sia ronda korpo multajn budhajn nichojn, budhajn figurojn, animalajn kaj plantajn desegnojn kaj, rigardate de malproksime, ghi aspektas kiel giganta bukedo. En Chinio trovighas nur dekkelkaj tiaj pagodoj. En la templo Guanghui de Hebei-provinco trovighas tia pagodo, kies tria-etagha teraso estas tre granda kaj subite malgrandighas supren, tiel ke ghia supra parto estas konusa. Ghi estas tipa china flora pagodo.

La lamaisma pagodo estas evoluinta el la plej antikva pagodo de Hindio kaj servas al lamaismo. Famaj tiaspecaj pagodoj estas la Blanka Pagodo en la parko Beihai de Pekino kaj la Blanka Pagodo en la templo Tayuan de Wutai-monto de Shanxi-provinco. Ilia kalabas-forma ventro sur fortika kvadrata soklo, rigardate de malproksime, aspektas kiel malalta, dika botelo.

La vajra pagodo konsistas el kvin pagodetoj sur granda alta soklo. En Chinio estas malmultaj tiaj pagodoj. La vajra pagodo en la templo Zhenjue en Pekino konstruighis en 1473. Ghi estas la plej antikva el la chinaj vajraj pagodoj kaj ghiaj kvin pagodetoj estas kvadrataj kaj plurtegmentrandaj. Ankau la vajra pagodo en la templo Biyun sur Xiangshan-monto de Pekino kaj tiu en Huhhot en la Interna Mongolio estas de tiu speco.

Ankau multaj pagodaroj okupas gravan lokon en la pagoda arkitekturo de Chinio. La pagodaro en la templo Lingyan en Changqing-gubernio de Shanxi-provinco kaj tiu okcidente de la templo Shaolin en Songshan-gubernio de Henan-provinco estas tomboj de bonzoj en diversaj dinastioj. La pagodaro en Qingtongxia de Ningxia estas des pli majesta. Ghi, konsistanta el 108 pagodoj en 12 vicoj, en formo de triangulo, etendighas lau la monto-deklivo. Tiuj pagodoj, bonorde vicigitaj, samformaj, rigardas al la Flava Rivero, kio prezentas belan bildon.

La multnombraj pagodoj de Chinio estas raraj historiaj restajhoj kaj altvaloraj por studi chinajn kulturon, arkitekturon kaj arkeologion.