China Esperanto-Ligo  
Informoj
Bultenoj
Notoj pri UK 2004
Dokumentoj
China Movado
Koncize pri Chinio
Pekino Hodiau
Vojagho tra Chinio
Enciklopedieto de Chinio

Unua paghoo
Enciklopedieto de Chinio
Ceramiko

La china ceramiko havas historion de 10 mil jaroj. Estas notite en historiaj libroj, ke jam en la primitiva socio la prapatroj de la chinoj faris argilajn cherkojn, tamburojn kaj kuir-pelvojn uzatajn sur shtono ardigita per fajro. Oni elterigis multajn argilajhojn en la ruinoj de la frua periodo de neolitiko antau 6 mil - 10 mil jaroj en Hemudu de Yuyao-gubernio, Zhejiang-provinco, kaj Yixing-gubernio, Jiangsu-provinco.

En la meza kaj posta periodoj (la 50-a - la 20-a jc. a.K.) de neolitiko estis la kolor-ceramikajha Yangshao-kulturo, kiu ekzistis en la nunaj Henan, Gansu, Xinjiang, Qinghai, Ningxia, Shaanxi, Shanxi, Hebei, Sichuan kaj Shandong. La tiamaj ceramikajhoj estas dikaj, pezaj kaj stabilaj. Post polurado oni desegnis per rugha kaj nigra koloroj sur ili fishojn, ranojn, homajn vizaghojn, cervojn, petalojn kaj ondojn, kiuj aspektas simple kaj vivece. Poste sekvis Longshan-kulturo (en la nuna Shandong-provinco), kiu havis la nigran ceramikajhon kiel la chefan. Tiam oni jam uzis simplan rotacian mashinon en produktado. La formoj de ceramikajhoj multe pli varias ol la antauaj. Iuj dikas nur iom pli ol unu milimetron. Tial la nigra ceramikajho nomighas ankau ovoshela ceramikajho.

En Shang-dinastio (la 16-a - la 11-a jc. a.K.) aperis la blanka ceramikajho kun elegante gravuritaj bildoj de nubo, pluvo kaj flugilo de cikado, kaj ankau glazurita ceramikajho, kio markis la transiron de fajencajhoj al porcelanajhoj.

La ceramikajhoj de Qin- kaj Han-dinastioj (221 a.K. - 220 p.K.) faritaj el subtila fajenco estas multspecaj. Inter ili estas kruchoj, teleroj, bovloj, kandelingoj, akvopotoj k.a.; la glazuroj estas blua, verda, flav-verda, nigra, bruna, orangha kaj arghenta. Tiam furoris luksa entombigo, tial aperis belegaj kunentombigitajhoj. En 1974 oni trovis kavon de terakotaj homoj en la orienta parto de la mauzoleo de la Unua Imperiestro de Qin-dinastio en Lintong, Shaanxi-provinco. La kavo kovras 13 000 kvadratajn metrojn. Tie estis elterigitaj pli ol 6 000 malhele grizaj terakotaj militistoj kaj chevaloj, kun meznombra alteco de 2 metroj. La kirasuloj kun lanco enmane aspektas versimilaj kaj bravaj. La chevaloj estas fortaj, proporcie kaj anatomie ghustaj, kun levita kapo. Ili direktas koleran rigardon antauen, kvazau pretante tuj galopi al batalkampo. La tuta sceno de la terakota legio donas fortan kaj imponan impreson. Ili estas raraj artajhoj de Chinio.

Plej eminenta verko en la china ceramika historio estas trikolora ceramikajho de Tang-dinastio (618-907). Post Song-dinastio (960-1279), precipe en Ming- kaj Qing-dinastioj (1368-1911), la ceramiko de Foshan de Guangdong-provinco, Yixing de Jiangsu-provinco, Zibo de Shandong-provinco, Jianshui de Junnan-provinco kaj Rongchang de Sichuan-provinco rimarkinde disvolvighis kaj la fajencajhoj de Yixing farighis plej famaj.

La purpuraj terakotajhoj de Yixing, precipe ghia tekrucho, estas stile modestaj kaj elegantaj. Teo, infuzita en tia krucho, ne perdas sian delikatan guston. La terakotajhoj de Yixing estas populare uzataj en la kamparanaj familioj kaj tetrinkejoj en suda Chinio. Rigore postulas la tekniko de farado de la purpuraj terakotajhoj, kiu enhavas argil-preparon, bakadon, formigadon kaj gravuradon. Oni uzas, krom purpura, ankau rughan, verdan, vermiljonan, brunan, flavaverdan kaj blankan argilojn. La tekrucho havas formon de bambuo, arbostumpo, kukurbo, lotusfloro, lotusradiko au akvomelono. Ghi estas okangula au ovala. La formo estas harmonia kaj eleganta. Per grifelo majstroj gravuras bildon, kaligrafajhon, epigrafon kaj stampon sur sia verko. Oni kreas sian verkon kun granda skrupulo. Ekz., la kruchaj kovrilo kaj korpo estas faritaj tiel ghustaj kaj hermetikaj, ke preskau ne rimarkeblas fendo inter ili. Estas tekrucho farita de majstro de Ming-dinastio, kiun oni povas levi, prenante ghian kovrilon, kiam la krucho estas plenigita de teo. Post polurado ekbrilas la purpura terakotajho. Multfoja lavado kaj vishado dum uzado faras la terakotajhon brila, tial ghi estas alte taksata kaj shatata de kolektantoj.

Terakotajhoj de Qinzhou, Guangxi, aperis en Tang-dinastio kaj famighis en la regperiodo (1851-1861) de imperiestro Xianfeng de Qing-dinastio. La produktajhoj estas faritaj el okra kaj delikata argilo, kiu havas funkcion de akvosorbo kaj aerotralaso. Teo, infuzita en tekrucho el tia argilo, ne perdas sian delikatan guston. Akvo en vazo el tia argilo estas neputrema. Kaj floroj en ghi floras pompe kaj la radikoj ne putras rapide. Ne putremas ankau la manghajho somere konservata en tia ceramikajho. La fajencajho, produktita en Jianshui de Yunnan, estas fortika. Frapata, ghi sonas metale. La fajencajho de Shiwan, Guangdong-provinco, aperis en Song-dinastio kaj famighis en Ming-dinastio pro siaj richkoloraj glazuroj safira, viola, grenatkolora k.a. La skulptitaj argila arhato kaj palaca servistino en Qing-dinastio estas ghiaj reprezentaj verkoj.

Unua pagho