China Esperanto-Ligo  
Informoj
Bultenoj
Notoj pri UK 2004
Dokumentoj
China Movado
Koncize pri Chinio
Pekino Hodiau
Vojagho tra Chinio
Enciklopedieto de Chinio

Simboligo de naskighjaro per 12 bestoj

En Chinio oni simboligas naskighjaron per 12 bestoj. La 12 simbolantaj bestoj lauvice estas muso, bovo, tigro, leporo, drako, serpento, chevalo, shafo, simio, koko, hundo kaj porko. Lau la china tradicio chiu jaro portas nomon de unu el tiuj bestoj. Ekzemple, la jaro 1987 estas leporjaro.

En la malnova Chinio oni kutime kalkulis aghon per la nomoj de tiuj 12 bestoj. Ili alternas kaj post chiu dekduo da jaroj ripetighas denove. Ech nun tiu kalkula metodo de agho estas vaste uzata en Chinio. Kiam du homoj renkontas unu la alian, ili kutime demandas: "En kiu bestjaro vi naskighis?" Estas du eblaj respondoj: Iuj chinoj kutime diras sian plenjaran aghon, dum la aliaj sian neplenjaran aghon, kio kauzas al ies ekzakta agho diferencon de 1-2 jaroj. Se oni aplikas la metodon kalkuli aghon per bestjaro, do oni nuligas la diferencon en aghokalkulado.

Simboligo de naskighjaro per 12 bestoj aperis en Chinio antau tre longe. Pri tio Wang Chong, filozofo de la Orienta Han-dinastio (25-220), faris kompletan noton en sia verko. Sed ghis nun neniu povas certigi, kiam kaj kiel naskighis tiu metodo. Iuj opinias, ke ghia deveno eble rilatis al astronomio. Guo Moruo (1892-1978), fama china sciencisto kaj arkeologo, opiniis, ke ghi estis kreita en Han-dinastio sur la bazo de zodiako de Babilonio (t.e. Shafo, Tauro, Ghemeloj, Kankro, Leono, Virgo, Pesilo, Skorpio, Sagitario, Kaprikorno, Amforo, Fishoj) kaj kun konsidero de chinaj propraj moroj kaj kondichoj.

En la malnova socio superstichulo kutime petis auguriston diveni, chu lia filo (au filino) povos fianchighi kun tiu au chi tiu fraulino (au fraulo) lau la karakteroj de tiuj 12 bestoj. Ekzemple, laudire, la geedzigho de fraulo kaj fraulino, kiuj naskighis en la jaroj de drako kaj tigro respektive, estis malpermesita, alie ili dronos en tutviva kverelado. La gejunuloj, kiuj naskighis en la jaroj de koko kaj hundo respektive, ne povas geedzighi, alie ili ne povas kunvivi la tutan vivon. Terure absurda estas tio, ke la bopatrino kaj bofilino, kiuj ambau naskighis en la shafjaro, vivus en malharmonio, char lau sortodivenisto, kiam du shafoj renkontighas, ili chiam shatas kornobati unu la alian. Kun disvolvigho de la scienco oni nun jam ne kredas tiujn absurdajhojn. Nun iuj chinoj ankorau tre atentas, kiu besto simbolas ilian naskighjaron, kaj precipe maljunuloj chiam esperas, ke la simbola besto alportos al ili felichon kaj ghojon.

Kutime, en la fino de la jaro jam aperas en magazenoj bildoj, ludiloj kaj metiartajhoj kun bestfiguro de la sekvanta bestjaro. Ekde la jaro 1980, la jaro de simio, Chinio emisias serion da poshtmarkoj kun bildoj de tiuj 12 bestoj chiujare po unu speco. Tiamaniere oni devas atendi 12 jarojn por akiri kompleton da poshtmarkoj de 12 bestoj. La poshtmarkoj estas tre maloftaj kaj tre shatataj de filatelistoj.