China Esperanto-Ligo  
Informoj
Bultenoj
Notoj pri UK 2004
Dokumentoj
China Movado
Koncize pri Chinio
Pekino Hodiau
Vojagho tra Chinio
Enciklopedieto de Chinio

Unua paghoo
Enciklopedieto de Chinio
Chinaj Drogoj-----------------------------------

La chinaj drogoj origine nomighis bencao. La plej frua farmakopeo pri chinaj drogoj nun videba en Chinio estas <<Shennong Bencao Jing>> verkita en 200 a.K. Poste la farmakopeoj de diversaj dinastioj pri chinaj drogoj plejparte uzis la nomon bencao, kiaj <<Bencao Gangmu>> kaj <<Bencao Beiyao>>.

En la moderna tempo oni ekuzis la nomon china drogo por distingi ghin de la okcidenta medikamento. La chinaj drogoj ampleksantaj naturajn drogojn kaj iliajn simplajn preparajhojn estas trovitaj, uzataj kaj senchese kompletigataj de la diversaj nacioj de Chinio en kuraca praktikado direktate de la fundamentaj teorioj de la tradicia china medicino.

Legendo diras, ke antikvulo Shennong gustumis sennombrajn herbojn kaj per tio trovis drogherbojn. La verko <<Shennong Bencao Jing>> prezentas 365 specojn da drogoj. Nun la chinaj drogoj nombras 5 000 specojn.

La chinmedicinaj kuracistoj diagnozas malsanojn sub direktado de la fundamentaj teorioj de la china medicino, per rigardo, flarado, auskultado, demandado kaj palpado, kaj preskribas recepton al pacientoj, elektante taugajn drogojn lau la funkcioj de la chinaj drogoj.

La teorioj pri la funkcioj de la chinaj drogoj estas la teoria bazo por kuraci malsanulojn per drogo. Ili estas la teorioj pri "kvar ecoj", "kvin gustoj", "ascendo, descendo, flosado kaj sinkado", "gujghing", "komponado kaj malpermeso".

Kvar ecoj estas malvarma, varma, varmeta kaj malvarmeta ecoj de drogoj. La varmeta kaj varma ecoj estas tute diferencaj de la malvarma kaj malvarmeta ecoj. La efikoj inter la du antauaj kaj tiuj inter la du postaj estas grade diferencaj. La antauaj apartenas al jang kaj la postaj al jin. Chinmedicinaj kuracistoj dividas malsanojn en varmajn kaj malvarmajn. Ghenerale, la drogoj por kuraci varmajn malsanojn plejparte estas kun malvarma au malvarmeta eco, ekz. koptida radiko, skutelaria radiko, felodendra (Phello-dendron amurense) shelo kaj loniceraj floroj povas forigi varmon kaj toksinon. La drogoj por kuraci malvarmajn malsanojn plejparte estas tiuj kun varmeta au varma eco, ekz. efedro, cinama brancho, akonita radiko kaj seka zingibro povas fortigi jang kaj fortigi malvarmon kaj malsekecon. Krome, trovighas ankau iuj drogoj kun milda eco iom inklina au al varmeto au al malvarmeto, sed ili ne transpasis la limon de la kvar ecoj. Tial la klasikaj farmakopeoj senescepte notas la econ de chiu drogo.

Chinaj drogoj havas kvin gustojn, nome akran, salan, acidan, amaran kaj dolchan. La akra kaj dolcha gustoj apartenas al jang, kaj la acida, amara kaj sala al jin. Iliaj efikoj estas diferencaj.

La simptomoj de malsanoj manifestighas ghenerale en kvar direktoj: tiu al supro (vomado, tusado kaj astmo), tiu al malsupro (lakso kaj visceroptozo), tiu al ekstero (shvitado kaj febro), kaj tiu al interno (enigho de rasho kaj ekzogenaj patogenaj faktoroj). Kontrau tio, ankau la drogoj havas malsamajn direktojn de efiko sur la homa korpo. Tio estas la teorio pri la ascendo, descendo, flosado kaj sinkado. En kliniko kuracisto devas elekti drogojn kun efiko kontraua al la direkto de la malsano.

La teorio de gujghing traktas la elektan rolon de drogoj rilate malsanojn de iuj ghingluo-oj kaj visceroj. Ekz., iuj drogoj, havantaj varmo-forigan kurac-efikon, povas forigi pulman varmon kaj aliajn hepatan varmon. Oni plie resumis la kuracajn efikojn de diversaj drogoj sur la homaj korpopartoj, sistemigis ilin kaj kreis la teorion de gujghing, kiu farmakologie kompletigis la teorion de chinaj drogoj.

Krome, oni devas ankau koni la teorion de komponado kaj malpermeso de chinaj drogoj. La teorio pri funkcioj de drogoj postulas, ke kuracistoj devas elekti pli ol du specojn de drogoj en preskribo de recepto por mildigi ilian malutilan efikon kaj pliigi la kurac-efikon, kaj ke ili devas ankau koni la drogojn nekunuzeblajn.

La chinmedicinaj kuracistoj uzas drogojn en kuracado lau diagnozo, lau la fundamentaj teorioj de la china medicino kaj lau la teorioj pri la funkcioj de chinaj drogoj. Ili determinas konvenajn dozo-proporciojn lau la komponaj principoj de drogoj kaj preskribas recepton sub direktado de la specifa preskriba teorio.

Per kio klarigi preskribon de chinmedicina recepto? Sola unuspeca drogo similas al unu cifero kaj recepto al diversaj permutajhoj de ciferoj. La recepto estas supera drogo-uzo. Post diagnozo kuracisto elektas taugajn drogojn kaj determinas konvenan dozon por komponi ilin lau la bezono de la malsano. Tio estas preparo de recepto.

Tizano estas droga recepto plej ofte aplikata de chinmedicinaj kuracistoj en kliniko. Oni celas preni la efikajn elementojn de koncernaj drogoj per dekoktado.

Krome, la chinaj medicinajhoj havas ankau formojn de pulvoro, pilolo, ungvento, granulo, alkoholajho, tablojdo, supozitorio, membrano, aerosolo kaj injektajho.


Unua pagho