Kvin Famaj Montoj

En Chinio estas kvin famam montoj, nome, la orienta monto Taishan, la suda monto Hengshan, la okcidenta monto Huashan, la norda monto Hengshan kaj la meza monto Songshan. Ili estas reprezentantoj de la famaj chinaj montoj kaj reprezentas ankau la antikvan civilizacion de Chinio pro siaj imponeco, superaj pejzaghoj, mirindaj legendoj kaj richaj historiaj objektoj.

Antikva china mito diras, ke dio Pangu, kiu kreis chion en la mondo, falis teren post sia morto. Lia kapo farighis Taishan, la piedoj - Huashan, la maldekstra kaj dekstra manoj - la suda Hengshan kaj la norda Hengshan, la ventro - Songshan. Tial la antikvaj chinoj kultis la kvin montojn kiel diojn.

Taishan, la unua el la kvin famaj montoj, sin trovas en la meza parto de Shandong-provinco, ghia chefa montpinto Yuhuangding, 1545 metrojn alta super la marnivelo, malsupren rigardas la vastan ebenajhon kaj montetaron. De antikve Taishan famighis pro sia imponeco, kaj estas rigardata kiel simbolo de grandeco, alteco kaj nefleksebleco kaj prifierinda por la china nacio. Pluraj imperiestroj de Chinio persone venis al Taishan por fari grandan ceremonion kulti la chielon kaj teron, kaj tie konstruigis templojn kaj pavilonojn kaj starigis steleojn, kaj diverstempaj literaturistoj tie verkis poemojn. Nun tie ankorau konservighas la templo Daimiao che la montpiedo kaj multaj haloj, temploj, steleoj, surrokaj epigrafoj, shtonaj arkadoj, fera pagodo kaj aliaj antikvajhoj sur la monto.

Al la montosupro kondukas vojoj orienta kaj okcidenta, kiuj kunighas che la Mezchiela Pordo sur la montotalio. De tie al la Sudchiela Pordo la vojo estas chiam pli kruta, apud la vojo trovighas fercheno fiksita per feraj fostoj por faciligi grimpadon. Por trairi la faman dangheran vojon de "18 Zigzagoj" longan je nur unu kilometro oni devas grimpi ch. 1600 shtonajn shtupojn. Nun de la Mezchiela Pordo ghis la Sudchiela Pordo funkcias kablotramo. Surgrimpinte la montpinton oni povas aprezi multajn belegajn pejzaghojn, inter kiuj la sunlevigha auroro, sunsubira chielrugho, la orrubanda Flava Rivero kaj la jadtelera nubaro estas kvar mirindaj spektakloj de la monto Taishan.

Hengshan, la suda monto, situas en la meza parto de Hunan-provinco, chikau ghia chefpinto Zhurong 1290 metrojn alta super la marnivelo trovighas 72 grandaj kaj malgrandaj montpintoj. Ghi estas fama pro siaj grandiozeco kaj beleco. En la antikva urbeto Nanyue che la montpiedo trovighas la templo Nanyue, la plej granda antikva konstruajharo en la provinco. Sur la monto prosperas antikvaj pinoj, ginkoj, raraj floroj kaj herboj, kio faras la medion bela kaj kvieta.

Por surgrimpi la Sudchielan Pordon oni devas piediri montvojon de 12 km. Ju pli supre, des pli kruta farighas la vojo. Sur la pinto Zhurong estas Zhurong-halo. La muro de la halo estas konstruita el shtono kaj la tegmento el feraj tegoloj por registi fortan venton. La Suno-rigarda Teraso sur la montosupro estas la plej alloga loko. En serenaj autunaj tagoj oni povas tie ghui belan scenon de sunlevigho. La alta Zhurong-pinto, profunda Fangguan-templo, charma Sutrokonserva Halo kaj mirinda Akvokurtena Kaverno estas la kvar vidindajhoj de la suda monto Hengshan.

Huashan situas en la meza parto de Shaanxi-provinco. Ghi frontas kontrau la Flava Rivero kaj dorse sin krochas al Qinling-montaro, ghi allogas jam de antikve sennombrajn turistojn per siaj gradiozeco kaj kruteco. Nur unu vojo kondukas de la montpiedo al montosupro. Oni priskribas ghian krutecon ofte per la vortoj "de antikve ekzistas nur unu vojo kondukanta al la kulmino de la monto Huashan". Ghi havas kvin montpintojn, la suda estas la plej alta kun alteco de 2200 metroj super la marnivelo. Inter la pintoj orienta, suda kaj okcidenta trovighas malaltajho, kie estas templo kun puto ene. En pluva sezono ghia akvo superfluas kaj torentas inter la pintoj orienta kaj okcidenta kaj formas akvofalon. Tio estas unu el la mirakloj de la monto. Sur la monto estas multaj temploj kun apartaj arkitekturaj trajtoj konstruitaj lau la topografio.

La erozio en la pasintaj jarmiloj faris la rokojn mirindajhoj. Per sia richa imago oni kunligis ilin kun multaj belaj mitoj kaj legendoj. Dank' al la prilaborado tie formighis ch. 80 vidindaj lokoj, kiuj donis al la monto Huashan misteran koloron.

Hengshan, la norda monto, trovighas en la norda parto de Shanxi-provinco. Ghi etendighas de nordoriente sudokcidenten, oriente kunligighas kun Taihang-montaro, okcidente kun Yanmen-pasejo, sude tushas Wutai-monton kaj norde rigardas al Datong-baseno. Hengshan havas multaj montchenojn, kaj la chefpinto altas 2017 metrojn super la marnivelo. Ghia fama antikva konstruajho estas la Pendanta Templo. Ghi estas granda vico da antikvaj konstruajhoj kun domoj sidantaj unuj super aliaj. Ghiaj pli ol 40 haloj kun rughaj muroj kaj griztegolaj tegmentoj kushas sur traboj horizontale metitaj en surrokajn truojn artefaritajn kaj pendas sur krutajho. La templo, kiu supre tushas la nubaron kaj malsupre rigardas al la profunda valo, impresas kiel chiela palaco. La haloj estas interligitaj per zigzagaj koridoroj kaj pendpontoj kiel labirinto. Estas vere vertighdone rigardi malsupren!

Songshan trovighas en la meza parto de Henan-provinco kaj okcidente najbaras al la antikva urbo Luoyang, tial ghi havas multajn famajn antikvajhojn. Ghi estas naskighloko de Chan-sekto de la china budhismo. La fama Shaolin-templo kushas en la sino de la monto. Songshan konsistanta el du grandaj montoj etendighas 30 km. de oriento al okcidento kaj havas 72 grandajn kaj malgrandajn montpintojn. Ghia plej alta pinto estas 1 500 metrojn alta super la marnivelo. Songshan-pagodo che la montotalio konstruita antau pli ol 1 400 jaroj estas pli ol 40 metrojn alta. Zhongyue-templo kun areo de 100 mil kvadrataj metroj estas unu el la plej fruaj taoismaj temploj en Chinio. La templo estis konstruita en la komencaj jaroj de Han-dinastio (206 a.K.-220 p.K.) kaj plurfoje grandigita en la postaj dinastioj. Sudoriente de Songshan konservighas antikva observatorio de Chinio - la Gaocheng-a Stelobservejo, konstruita en 1279, siatempe funkciis kiel observatoria centro de Chinio.

La kvin famaj montoj nun estas multe vizitataj de en- kaj ekster-landaj turistoj.