Basenoj

En Chinio estas multaj basenoj, el kiuj la chefaj estas Tarim, Junggar, Qaidam, Turpan, Sichuan k.a.

Tarim-baseno, unu el la plej grandaj landinternaj basenoj en la mondo, situas sude de Tianshan-montaro en la Xinjiang-a Ujgura Autonoma Regiono kaj kovras 500 000 kvadratajn kilometrojn. Ghi tushas Pamiron okcidente kaj la montarojn Kunlun, Karakorum kaj Altun sude kaj oriente. Meze de la baseno sternighas la dezerto Taklimakan kun areo de ch. 300 000 kvadrataj kilometroj. La dezerto estas borderita de rozario da oazoj fekundaj kaj bone irigaciataj. Tie oni kulturas tritikon, rizon, maizon, kotonon, kanabon kaj fruktojn. En la suda parto de la baseno oni okupighas pri silkkulturo, kiu havas longan historion. Tarim-rivero, la plej longa landinterna rivero de Chinio, trafluas la nordan parton de la dezerto kaj enfluas en Lopnur-lagon.

Junggar-baseno situas norde de Tianshan-montaro. En ghia mezo estas stepo kaj dezerto. Plejparto de la baseno estas malpli alta ol 600 metrojn super la marnivelo. La baseno apertas nordokcidente, sekve ghia klimato estas pli malvarma ol tiu en Tarim. Abunda negho favoras al travintro de tritiko.

Qaidam-baseno en la nordokcidenta parto de Qinghai-provinco estas fermita landinterna altebenajha baseno. En ghi Gobio ligighas kun dezerto, vastaj sovaghejoj kaj humidaj herbejoj. La klimato estas favora al agrikulturo. En la lastaj jaroj oni energie konstruis irigacian sistemon kaj ekspluatis multe da virga tero. Antau 200-300 milionoj da jaroj tie estis granda lago. Poste, la lago iom post iom malgrandighis kaj fine farighis aro da sallagetoj. La fama sallago Qarhan kun areo de 1 600 kvadrataj kilometroj havas salan tavolon 15 metrojn dikan. Sur la solida sala krusto oni povas konstrui domojn kaj veturigi autojn.

Turpan-baseno sternighas en la orienta parto de la Xinjiang-a Ujgura Autonoma Regiono kaj havas areon de 50 000 kvadrataj kilometroj. Ghi estas chirkauita de montoj, inter kiuj la plej alta montpinto Bogda estas je altitudo de 6 512 metroj kaj estas eterne kovrita de negho. Dume multaj kampoj kaj vilaghoj estas sub la marnivelo pro forta malhorsto de la baseno. Interalie, la surfaco de Aidin-lago estas 154 metrojn sub la marnivelo. Ghi estas la plej malalta loko de Chinio.

Pro rapida altigho de temperaturo kaj malfacila disigho de varmo en la baseno, kaj cetere, pro la baro de la nordaj kaj okcidentaj montoj al enfluo de malvarma aero, en la regiono regas varma sezono longa pli ol duonjaro. Ghenerale, somere la temperaturo estas ch. 40℃, kaj la rekorda temperaturo altas 48℃. La Fajra Monto meze de la baseno longas 90 kilometrojn de oriente okcidenten kaj larghas 9 kilometrojn de sude norden. En la plej varmaj tagoj de somero, la temperaturo de la tersurfaco atingas 75℃. En la bela baseno abundas agrikulturaj produktajhoj, inter kiuj la plej famaj estas vinberoj kaj hami-melonoj sukoplenaj kaj tre dolchaj, kiujn oni kulturis tie jam pli ol 1 000 jarojn.

La supre diritaj basenoj lokighas en nordokcidenta Chinio. Tie regas sekego. La akvo de la riveroj venas chefe de degelinta negho sur montoj. Plejparto de la riverakvo estas uzata por irigacii kampojn. Tie sekeco, sablovento kaj alkalo estas seriozaj katastrofoj por la agrikultura produktado. En la longtempa batalo kontrau la katastrofoj lokanoj akumulis multe da sperto kaj fosis irigaciajn putojn ligitajn per subteta kanalo. En la pasintaj jaroj, farante irigaciajn sistemojn en la basenoj, oni senalkaligis kampojn, forstumis kaj agrigis sablejojn. La dezertaj lokoj ambauborde de Tarim-rivero farighis chefa produkta bazo de greno kaj kotono. Junggar-baseno, kiun oni rigardis nekulturebla, jam farighis nova kotona produktejo sur la plej alta latitudo en Chinio. La novaj agrikulturaj kampoj borderis la orientan parton de Qaidam-baseno, kie ne kreskis plantoj antaue.

En la basenoj konservighas abundo da karbo, fero, petrolo kaj multaj neferaj metaloj. Ili estas racie ekspluatataj kaj utiligataj. En Junggar-baseno estas la petrolkampo Karamay kaj granda karbominejo Urumqi.

Sichuan-baseno kushas che la supra parto de Yangzi-rivero. La rivero trafluas la sudan parton de la baseno. Ghiaj branchoj plektighas en densan reton tre favoran al irigaciado kaj transportado. En la baseno kun alta temperaturo abundas pluvo kaj prosperas grenplantoj. Ghi estas chefa produkta bazo de rizo, tritiko kaj maizo, kaj krome, en ghi produktighas ankau sukerkano, kotono, silko, teo, kolzo, herbdrogoj kaj fruktoj. En la baseno konservighas karbo, fero, petrolo, naturgaso, roksalo k.a. Tie prosperas industrioj. Pro chio chi Sichuan estas laudata kiel "Chiela Regno".