China Esperanto-Ligo  
Informoj
Bultenoj
Notoj pri UK 2004
Dokumentoj
China Movado
Koncize pri Chinio
Pekino Hodiau
Vojagho tra Chinio
Enciklopedieto de Chinio

Antikvaj Turoj

Arkitektoj de la antikva Chinio konstruis multajn elegantajn turojn. La transversaj sekcoj de tiuj pluretaghaj turoj el brikoj kaj ligno estas triangulaj, kvadrataj, oblongaj, pentagonaj, heksagonaj, rondaj, sektoraj ktp. Pro malsamaj situoj kaj funkcioj, la nombroj de etaghoj kaj formoj estas diferencaj. Iuj havas larghan pordon kaj fenestrojn en chiuj flankoj, aliaj havas dikajn murojn, triaj estas septitaj en multajn chambrojn per kraditaj klapoj au lignaj vandoj kaj kvaraj estas chirkauitaj per koridoro. Krome oni konstruis ankau multajn altajn urbopordegajn, tamburajn, sonorilajn kaj mauzoleajn turojn en la tradicia brika kaj ligna strukturo.

La arkitektoj tre atentis la variecon kaj ornaman funkcion de la tegmento kaj tegmentanguloj. Belaj tegmentrandoj kaj kuspe levitaj tegmentanguloj igis grandan tegmenton aspekti ne sufoke peza. Tio estas unu el la karakterizajhoj de la china antikva arkitekturo. La arkitektoj alte taksis la harmonian belecon de la tuta konstruajharo. La altaj konstruajhoj ofte estas akompanataj de arkado, ekranmuro, kiosko, pagodo, shtona leono, rokajho, lageto, bosko k.a. Sube estas kelkaj famaj chinaj turoj, kiuj reprezentas la antikvan arkitekturon de Chinio.

Yueyang-turo situas che la bordo de Dongting-lago en norda Hunan-provinco. Ghi estas konstruo sur la okcidenta pordego de urbo Yueyang. En la periodo de la Tri Regnoj (220-280) oni konstruis tie revuan turon por akvo-armeo. En la jaro 716 la turo estis plikonstruita en trietaghan kaj ekhavis la nomon Yueyang. En la postaj jarcentoj la turo estis rekonstruita 32 fojojn pro detruo de inundo, milito, fulmofrapo kaj incendio. La nuna turo estis rekonstruita en 1867. Ghi estas 19.72 metrojn alta, 17.24 metrojn longa kaj 14.54 metrojn largha. Ghi, oblonga kaj trietagha, estas farita el ligno. La tegmenton kronas trimetra kupolo el glazuritaj tegoloj en bildo de du drakoj konkurantaj por globo. La unua etagho estas chirkauita de pordo kaj fenestroj delikate gravuritaj kaj la dua etagho garnita per portiko, kaj de tie oni povas vidi la lagon Dongting. En la turo pendas kaligrafajhoj de famaj literaturistoj de diversaj periodoj. Chirkau la turo estas Sanzui-kiosko, Umefea Kiosko, Huaifu-kiosko, stelea galerio kaj portalo.

Turo de Flava Gruo sidas sur la Serpenta Monto sude de Yangzi-rivero en Wuhan, chefurbo de Hubei-provinco. La monto estas nomata ankau Monto de Flava Gruo, tial la turo ricevis la nomon. Ghi estis konstruita en 223 kaj plurfoje detruita kaj rekonstruita, tial la formo kaj la arkitekturo shanghighis foje kaj refoje. Tamen malgrau multfoja rekonstruado la Turo de Flava Gruo restis kaj restas pompa kaj impona. Ghi impresas kiel fea palaco, kaj multaj literaturistoj kaj eruditoj frekventis ghin, verkis poemojn kaj artikolojn pri ghi kaj multaj elstaraj el ili heredighis ghis nun. En 1884 la turo estis forbruligita pro najbara incendio. En oktobro de 1981, je unu kilometro for de ghia ruino, oni konstruis novan turon lau la formo de tiu en Qing-dinastio. La nova kvinetagha turo en formo de kvadrato altas 49 metrojn. Sur la alta turo oni povas chirkaupreni per rigardo Yangzi-riveron. Chirkau la turo oni konstruis blankajn pagodojn, stelean galerion kaj portalon.

Turo de Princo Teng situas che Ganjiang-rivero en Nanchang, chefurbo de Jiangxi-provinco. Ghi estis konstruita de princo Teng en 653. Teng estis filo de Li Yuan, la unua imperiestro de Tang-dinastio (618-907). Multaj poetoj kaj pentristoj de la antauaj dinastioj plezurighis per vizito al la turo kaj ofte improvizis kaligrafajhojn kaj pentrajhojn. Historiaj libroj registras, ke en Tang-dinastio turistoj kaj senditoj el la Sudorienta Azio venis tien speciale por rigardi la turon. En mil jaroj la turo estis plurfoje detruita kaj rekonstruita. La lasta detruo okazis en oktobro de 1926. Militaristo en Nanchang forbruligis la turon, kaj restis nur steleo kun skribajho "Turo de Princo Teng". Post suficha preparado la magistrato de Nanchang denove rekonstruis ghin sur malgranda monto proksima al ghia ruino. La nove konstruita turo estas impona kaj grandioza kiel tiu de Song-dinastio, kun kolosa tegmento kiel tiu de Tang-dinastio. Ghi altas 54.4 metrojn, aspektas trietagha ekstere, sed fakte estas sesetagha interne. Apud ghi estas parko kun rokajho, bosko k.a. Sur ghi oni povas chirkaupreni per rigardo la vastan panoramon. Okcidente de ghi estas serpentantaj montoj tegitaj de verdaj arboj.

Penglai-turo sidas sur Danya-monto norde de Penglai-gubernio de Shandong-provinco. Ghi estis konstruita en 1056-1063 en la Norda Song-dinastio, plivastigita en Ming-dinastio (1368-1644) kaj riparita en Qing-dinastio (1644-1911). Ghi estas duetagha ligna konstruajho rigardanta suden, kun alto de 15 metroj. Ghia teretagho estas chirkauita de 16 rughaj kolonoj, kaj la supra etagho garnita per portiko. Kiam malsupre de la turo estighas nebulo, la turo kvazau flosas en nuboj, kaj la vizitantoj sentas sin kvazau en chielo. Pro tio ghi portas mitan koloron kaj iuj imperiestroj en la antikveco venis tien por peti senmortigajn drogherbojn. Antau la turo staras malsamnivele 5 grupoj da antikvaj konstruajhoj. Foje vizitantoj povas vidi miraghon.

La Tambura Turo de Pingyang trovighas en la urbo Linfen de Shanxi-provinco. Ghi ricevis la nomon pro tio, ke antikve la urbo Linfen nomighis Pingyang. Lau notoj de historia libro kaj steleo, la loko estis trafita de eksterordinare forta tertremo en 1303 kaj preskau la tuta urbo detruighis, disfalis la urbmuroj, temploj, oficejoj kaj loghdomoj, kaj ankau la turo. Tamen en la sekvanta jaro ghi estis riparita. Ghi estis rekonstruita plurfoje en la postaj dinastioj, sed chiam konservis la originan stilon. En 1983 oni renkonstruis ghin lau la aspekto de tiu en Ming-dinastio. La dek metrojn alta kaj 40 metrojn longa kvadrata bazamento de la nuna turo havas en la kvar flankoj po unu arkan pordon je 5 metroj altan kaj je 5 metroj larghan. La vojoj tra la pordoj estas pavimitaj per shtonaj pecoj. Sur la bazamento staras duetagha turo alta 43.72 metrojn.