La tiel nomata "tibeta problemo"

Senchese disvolvighas la socio, ekonomio
kaj la afero de homaj rajtoj de Tibeto

    La malnova Tibeto antau 1959 sub la regado de la 14-a Dalai-lamao estis teokratia, feuda servuta socio pli malhela ol la mezepoka Europo. La tri grandaj mastroj, nome mandarenoj, aristokratoj kaj superaj lamaoj de la temploj, posedis chiujn kampojn, pashtejojn, arbarojn, montojn kaj riverojn, kaj rajtis decidi vivon au morton de la popolanoj, kaj la servutuloj kaj sklavoj havis nenian personan liberecon kaj politikan pozicion. En 1959 Tibeto praktikis demokratian reformadon kaj abolis la feudan servutan sistemon, kaj la miliono da servutuloj kaj sklavoj farighis mastroj de Tibeto kaj Tibeto eniris en socialisman socion. Fondigho de la Tibeta Autonoma Regiono kaj praktikado de nacia autonomeco en Tibeto en 1965 garantiis la politikan rajton de la tibeta popolo egalrajte partopreni en shtataj aferoj, kaj Tibeto eniris en novan disvolvan etapon.
    En la 30 jaroj post la fondigho de la autonoma regiono, la popolo de la regiono ghuas chiujn civitanajn rajtojn kaj politikan rajton same kiel la popolanoj de la aliaj lokoj de la lando, kaj ghuas ankau lauleghe chiujn specialajn rajtojn praktiki regionan autonomecon de nacimalplimultoj. Rapide grandighas la vicaro de la kadroj devenintaj de tibet-nacio, ke en 1998 la kadroj devenintaj de tibet-nacio kaj aliaj nacimalplimultoj konsistigis 74.9% de tiuj de la regiono. La virinoj ghuas samajn rajtojn kiel la viroj, kaj kadrinoj konsistigas 32.8% de la tuta vicaro de la kadroj de la regiono. La libereco de la tibeta popolo en religia kredo estas respektata kaj protektata.
    En la 80-aj jaroj de la pasinta jarcento la centra registaro disponigis pli ol 300 milionojn da juanoj (8.3 juanoj egalas al 1 usona dolaro) kaj grandan kvanton da oro, arghento kaj aliaj materialoj por ripari Potala-palacon, Dazhao-templon kaj aliajn templojn. En Tibeto trovighas pli ol 1700 lokoj por religia aktivado, kio garantias la liberan religian aktivadon de la vasta amaso da kredantoj de Tibeto.
    La centra registaro de Chinio chiam atentas, protektas kaj disvolvas la elitan tradician kulturon de Tibeto kaj alprenis serion da rimedoj por protekti kaj progresigi la tradician kulturon de Tibeto. Krome oni faris ampleksan kaj sisteman kolektadon, reordigon, esploron kaj eldonadon de la tibeta kultura heredajho kaj folkloro. Oni klare difinis la dulingvan edukadon (la han-a kaj tibeta) por efike garantii la liberecon de la tibet-nacianoj en uzado kaj disvolvo de la nacia lingvo.
    La centra registaro respektas la morojn kaj kutimojn de la tibet-nacianoj kaj alprenis nekutiman politikon rilate naskolimigon. Naskolimigo estas observata nur de tibet-naciaj kadroj, sed ne de la kamparanoj kaj pashtistoj konsistigantaj 88% de la loghantaro de la regiono, kaj oni propagandas al ili nur sciencan naskon kaj eugenikon. En la apudlimaj lokoj tre maldense loghataj oni neniam propagandis naskolimigon. La naskokvanto kaj natura kresko de la loghantaro de Tibeto chiam estas la plej altaj en la tuta lando. De 1959 ghis 1998 la loghantaro de Tibeto kreskis je 1.2336 milionoj da homoj, nome preskau duoblighis. En tiu periodo la loghantaro de Tibero kreskis plej rapide kaj tibet-nacianoj chiam konsistigas plejparton de la loghantaro de Tibeto.
    Por akceli rapidan kaj ampleksan disvolvighon de Tibeto, la centra registaro ellaboris kaj alprenis serion da specifaj politikoj kaj privilegiaj rimedoj kiel ekzemple "tutlanda subteno al Tibeto", donis grandan financan helpon, investon por fundamenta konstruado kaj specialan subvencion kaj nuligis imposton. De la 50-aj jaroj ghis 1997, la centra registaro investis al Tibeto pli ol 40 miliardojn da juanoj kaj helpis ghin per granda kvanto da materialoj. Samtempe kun tio multaj kadroj kaj teknikistoj el 15 provincoj venis en Tibeton, kio forte movis la disvolvighon de ghia socia ekonomio. En 1998 la totala produktovaloro de la nacia ekonomio de Tibeto atingis 9.118 miliardojn da juanoj, 47-oble pli multe ol en 1959. En la lastaj jaroj senchese disvolvighis la ekonomio, kulturo kaj edukado, heredighis la eminenta tradicia kulturo, kaj duonighis la terura analfabeteco antau 1959, kiam la analfabetoj konsistigis 97% de la tuta loghantaro. Evidente plibonighis la higieno kaj medicino. Evidente altighas la nivelo de la popola vivo de Tibeto. La problemo de minimumaj vivkondichoj de la kamparanoj kaj pashtistoj estis solvita.
    Nun la situacio de Tibeto estas kvieta, laekonomio disvolvighanta, la socio progresanta, la popolo el multaj nacimalplimultoj solidara kaj la vivo paca.

1. Nedubebla aparteno de suvereneco de Tibeto
3. Politiko de la centra registaro rilate al Dalai-lamao