La
elkreigho de interreto alportis grandan oportunon por disvastigi
kaj praktike uzi Esperanton.
1.
Per interreto oni povas instrui la lingvon per facile akirebla helpo
ne nur de samurbanoj, samlandanoj sed ankau alilandanoj. En la jaro
1999, korea esperantisto-specialisto pri permashina tradukado vizitis
Pekinon. Li faris prelegon al membroj de PEA kaj diris, ke li lernis
Esperanton per interreto dank' al helpo de usona kaj brita esperantistoj.
Nun, en interreto oni ne nur povas legi lecionojn pri prononcado,
gramatiko, konversacio, ricevi helpon de vortaroj kaj tiel plu,
sed ankau audi deklamojn de tekstoj kaj kantojn. Por vaste instrui
Esperanton, oni ne bezonas klaschambrojn kaj multajn kompetentajn
instruistojn.
2.
Per elektronika poshto oni povas rapide kaj malmultekoste korespondi
kun alilandaj kiel samlokaj samideanoj. Por sendi ordinaran aerposhtan
leteron, oni devas pagi 5.4 juanojn. Se oni sendas iom longan leteron
kun tri au kvar folioj, oni devas pagi ech pli. Sed sendi longan
leteron per e-poshto, oni bezonas nur malpli ol unu juano. Cetere,
la liverado de la mesaghoj estas tiel rapida, ke oni povas tuj atingi
la celaton per la elektronikaj komunikiloj kaj ech povas ricevi
respondon en la sama tago, se urgha respondo estas bezonata. Ekzemple,
en la 19-a de januaro, mi ricevis leteron de k-dino Jiao Xiyang
el Shenyang. Shi petis, ke mi poluru shian tradukajhon urghe bezonatan.
Mi tuj plenumis shian peton kaj resendis al shi la poluritan tekston.
3.
Oni povas sendi siajn kontribuajhojn al la redakcioj per interreto.
Por sendi iom ampleksan manuskripton per aerposhto oni bezonas pagi
dekojn da juanoj, kaj ghi povas atingi la adresiton nur post almenau
unu semajno. Sed sendi manuskripton per e-poshto kostas nur tre
malmulte. Cetere, ghi povas tuj atingi la adresiton. En decembro,
s-ro Mine Jositaka, redaktoro de la gazeto La Movado de la japana
Esperanta organizo Kansaja Ligo de Esperantaj Grupoj, petis, ke
mi verku poemon por la 600-a numero de tiu gazeto. Mi tuj plenumis
lian peton kaj sendis la manuskripton al li per interreto. En la
sekvanta tago, li konfirmis la ricevon de ghi kun danko kaj rimarkigis
min pri misskribo. Mi tuj korektis la tekston kaj resendis ghin
al li. Se ni uzus aerposhton por tion fari, ni bezonus ech monaton.
4.
La Akademio de Esperanto fondis konsultejon interretan. Oni povas
fari demandojn pri la internacia lingvo al la akademio. Ricevinte
la demandojn, la gvidanto de tiu servo tuj dissendas ilin al membroj
de la Akademio por ricevi iliajn respondojn. Poste, oni publikigas
la respondojn sur la reto por helpi ne nur la demandintojn, sed
chiujn interesitojn. Antaue la membroj de la Akademio povis intershanghi
opiniojn nur per aerposhtaj leteroj, sed nun ili povas diskuti per
la oportuna interreto.
5.
En 1999, mi ricevis, per e-poshto, alvokon de esperantistoj de la
Zamenhofa Mezlernejo en la pola urbo Bjalistoko. Oni sciigis min,
ke la urba estraro decidis shanghi la nomon de tiu mezlernejo pro
bezono de katolikoj. Por nuligi tiun decidon malfavoran al la E-movado,
polaj samideanoj petis, ke la esperantistaro solidare helpu ilin
en la afero kaj klarigu al la estraro de tiu urbo, kial oni ne devas
shanghi la nomon. Kompreneble, mi tuj sendis leteron per e-poshto
al la urbestro de Bjalistoko por montri al li, ke konservo de la
nomo de tiu lernejo estas bona ne nur por la urbo sed ankau por
la lando, char la esperantistaro de la tuta mondo amas d-ron Zamenhof.
Post nelonge, polaj esperantistoj informis min per interreto, ke
la estraro de tiu urbo shanghis sian decidon lau la petoj de la
esperantistaro.
6.
Per la helpo de interreto, oni povas faciligi sian turismajn aktivadojn.
Ekzemple, pluraj samideanoj alilandaj kontaktis pekinajn esperantistojn
antau sia alveno al nia urbo, kaj pro la antaua arangho ili estis
dece akceptitaj kaj gastigitaj. S-ro Rudolf Burmeister, nia germana
amiko, kaj lia edzino dufoje vizitis Pekinon. Chiufoje antau sia
alveno, li avertis nin pri la tempo de sia aveno kaj la hotelo,
kie li loghos por facile renkontighi kun ni post sia alveno. En
la jaro 1985, kiam la redakcio de El Popola Chinio celebris sian
35-jarighon, mi gvidis turisman grupon el geesperantistoj el Japanio,
Hungario, Pollando, Francio, Australio, Italio kaj Britio, kaj tiu
arangho ebligis intershanghon de opinioj de la diverslandaj esperantistoj.
Tia turisma arangho estas tre bona lau konsidero pri kultura intershangho.
Kompreneble, oni povas aranghi tian vojaghojn per la helpo de interreto
kaj ebligi kunan vojaghon al alilandaj gesamideanoj por fari la
turismajn aktivadojn pli interesaj.
7.
En la okdekaj jaroj, europaj esperantistoj jam klopodis fondi Esperantan
universitaton, sed ili devis kontentighi nur per okazigo de prelegadoj
kaj eldono de kolektoj de disertajhoj, pro manko de konstanta sidejo
de tia universitato. Nun oni povas organizi Esperantan universitaton
per interreto dank' al kunlaboro de diverslandaj profesoroj. Ekzemple,
chinaj specialistoj pri la china medicino povas fondi universitaton
interretan. La instruado kaj esplorado estas efektivigeblaj per
interreto, kiu ebligas transsendon de tekstoj, bildoj kaj sonoj.
Oni ech povas direkti praktikan aktivadon per speciala arangho interreta.
8.
Se komerco estas praktikebla interrete per la angla kaj aliaj
lingvoj, kompreneble tio eblas ankau per Esperanto. Efektive, Wang
Tianyi, Cao Xionglin kaj aliaj jam komencis tion fari kaj atingis
certajn sukcesojn. Char tiel gravas la komercado en la socio, la
esperantistoj ne devas neglekti tiun kampon. Por faciligi la praktikan
uzon de Esperanto, oni devas pretigi necesajn terminarojn bezonatajn
en internacia komercado. Foje profesoro Sogil Su rimarkigis, ke
mankas vere kompetentaj specialistoj por fari internacian komercadon
per Esperanto. Do, oni devas elbaki tiajn specialistojn, se oni
volas vere atingi rimarkindajn sukcesojn sur tiu kampo.
9.
Estas malfacile eldoni verkon en Esperanto pro tio, ke la eldona
kvanto ne povas esti granda kaj la distribuado estas malrapida.
Interreto faciligos la eldonadon de verkoj en Esperanto. Antaue
oni devis havigi al si sufichan kapitalon por eldoni verkojn en
Esperanto. Nun interreto ebligas al ni eldoni verkon por dekoj,
centoj, miloj au milionoj da legantoj, sen bezono de tiom granda
kapitalo. En la aprila numero de "Esperanto" la organo
de UEA aperis listo de elektronikaj E-libroj. Per interreto oni
jam povas legi Fabelojn de Andersen, Kristnaska Kanto de Charles
Dickens, La Faraono de Prus, La Neghblovado de Pushkin, Imenlago
de Storm, La Konscienco Riprochas de Strindberg, Patroj kaj Filoj
de Turgenjev, la biografio Zamenhof verkita de Drezen kaj aliaj
preskau cent titolojn. Se vi interesighas pri la afero, vi povas
skribi al mailto:inko@omnibus.se .
10.
Interreto estas oportuna ankau por aranghi artajn, kulturajn, sciencajn
kaj teknologiajn interfluojn. Por atingi rimarkindajn sukcesojn
sur tiuj kampoj, oni devas fari necesajn preparojn por okazigi seriojn
de tiaj aktivadoj kaj aranghi konstantajn kunagadojn inter diverslandaj
individuaj esperantistoj kaj Esperantaj organizoj. Stokholma esperantisto
parolis pri siaj spertoj en arangho de internacia kultura aktivado.
Oni devas kolekti tiajn spertojn kaj ilin disvastigi por helpi la
aktivulojn diverslandajn. La Universalaj Kongresoj de la pasinta
jarcento jam donis ekzemplojn pri tiaj aktivadoj. Se ni bone utiligos
interreton, certe ni povos plivigligi la esperantistaron kaj fari
nian E-movadon pli prestigha ol antaue. La konkretaj fruktoj de
tiaj interfluoj devas esti propaganditaj kaj utiligitaj en radiaj
kaj televidaj programeroj, jhurnaloj, gazetoj kaj ech libroj, en
lernejoj kaj en societoj kulturaj, sciencaj, artistaj, literaturistaj
k.s. por plivastigi la influon de la peresperanta aktivado.
11.
Fondu internaciajn informajn servojn per Esperanto. Dank' al kunlaboro
de la esperantistoj kaj Esperantaj organizoj diverslandaj, oni povas
uzi Esperanton en kolektado kaj dissendo de informoj por kontentigi
la bezonojn de komercistoj, turistoj, artistoj kaj diversaj specialistoj.
Se oni pagigos la uzantojn de la liveritaj informoj, oni povas akiri
financajn rimedojn por tiaj servoj.
12.
Per interreto oni povas atingi multajn e-poshtajn adresojn kaj hejmpaghojn.
La informaj servoj de Eventoj k a. senpage helpos vin en tia afero.
Ekzemple, per helpo de ghia adreso http:xxwww.eventoj.hu vi povas
trovi pli ol 150 retlistojn en Esperanto.
Sveda
esperantisto diris, ke Esperanto kaj Interreto estas tre bona paro.
Esperanto estas plej bona lingvo por plene utiligi la oportunon
de interreto, kaj interreto estas plej bona kampo por montri la
superecon de Esperanto. Kvankam iuj esperantistoj jam donis certan
atenton pri interreto, tamen ni ankorau ne tiel serioze esploris
la eblecojn kaj ankorau ne faris necesajn provojn por konfirmi niajn
jughojn. Se nun interreto prezentas al ni bonajn shancojn por montri
la valoron de Esperanto, ni ne perdu tempon kaj vigle aktivadu.
Se la esperantistaro strebados kune, kredeble ne pasos longa tempo
kaj ni jam vidos rimarkindan progreson de nia afero.
En
la lastaj jaroj ankau esperantistoj en CHinio komencis starigi hejmpaghojn
por Esperantaj societoj kaj individuoj. Tamen la laboro iras malrapide
pro tio, ke ni ankorau ne klare vidas la gravecon de tiu laboro.
Ni devas pli energie klopodi por la sukceso de tiu pasho, kiu povas
fari grandan kontribuon al nia movado ne nur en nia lando, sed ankau
en la mondo. Mi esperas, ke mia parolo vekos pli da atento che vi
pri la afero.
Koran
dankon por via pacienca auskultado al mia babilo!
La
tergloba vilagho bezonas komunan lingvon
Chu
la angla povas solvi la problemon ?
Por
la multkultureco oni devas vivteni la naciajn lingvojn
Esperanto
estas ideala solvo de la internacia lingva problemo
|