Ni atingis Derung-nacian vilaghon en la nordokcidento de Yunnan-provinco en pluvo. Enirinte en domon, ni demetis la malsekan jakon kaj pendigis ghin sur la muro. La mastro invitis nin sidighi kaj hejtis la fajrujon en la mezo de la chambro. La gastama mastro cherpis el urno memfaritan vinon por bonvenigi nin. La gaja fajro kaj forta vino refreshigis nin el laco pro la longa vojagho kaj malvarmo pro la pluvo. Poste la mastro komencis prepari manghajhojn. Jen li metis jhus rikoltitajn terpomojn en la fajrujon, jen li sensheligis tritikajn grajnojn en pistujo kaj muelis ilin kaj fine faris ilin buloj. Kaj baldau pretighis la bungustaj kamparaj manghajhoj.

Tradicia vivmaniero tiel harmonie kunekzistas kun la moderna civilizacio, ke oni zumas popmuzikon manteksante au pistante. Chie en la loghloko de Derung-nacio oni povas vidi tiajn scenojn.

La loghloko de la nacio limtushas Tibeton en la nordo, la neghan Gaoligong-montaron en la oriento kaj Birmon en la sudokcidento. La loko estas izolita de negho en vintro, kaj en somero la klimato estas pluva kaj malseka. Influate de la tropika musono de la Hindia Oceano, la kreskado de vegetaloj kaj shanghigho de klimato de la loko karakterizighas per vertikala dislokigho.

En la pasinteco la nacio estis duonfermita de la ekstero kaj nun ankorau konservighas la trajtoj de la posta periodo de la primitiva socio. La nacianoj sin okupas pri maldelikata terkulturado kaj chasado.

La nacianoj estas laboremaj, kuraghaj kaj honestaj. Ili fidelas al sia promeso. Ili ne shlosas sian domon. En autuno ili konservas siajn rikoltajhojn sur kampo. Ili havas sian grenejon sur montodeklivo malproksima de la hejmo. Kiam ili vojaghas, ili pendigas manghajhojn, bezonatajn revenvoje sur arboj apud la vojo, kaj neniu forprenas la rezervajhojn. La moderna vivo multe shanghis la fizionomion de la nacianoj, sed ilia bona tradicio restas senshangha.

Post dutaga tangado en autobuso ni venis al Gongshan-gubernio. En la urbo ni vizitis sinjoron Abo, kreinton de la skriblingvo de la nacio kaj emeriton de la Kultura Domo de la gubernio. En ne tre flua Han-a lingvo li konigis al ni la historion kaj kulturon de la nacio.

La nacio ne havis sian skriblingvon kaj notis per signoj gravuritaj sur ligno. Antau 50 jaroj li venis al Pekino por partopreni en la Tutlanda Konferenco de Kulturaj kaj Literaturaj Laborantoj kaj konatighis kun multaj alinacianoj. De ili li sciis, ke multaj nacimalplimultoj ne havas sian skriblingvon. Li ekhavis la intencon krei skriblingvon de sia nacio. Fine li sukcesis.

Ni ekiris al Derung-rivero. Ni transgrimpis multajn montojn kaj travadis multajn riverojn. Kiam ni venis al apika monto, ni trovis, ke ni staras en nubo. De tempo al tempo alshvebis facila kanto el profunda nebulo, kio multe plezurigis kaj imagigis nin. Sur montvojeto ni renkontis kelkajn Derung-nacianojn. Ili amike ridetis al ni kaj mallaute interparolis en sia lingvo.

Veninte al modera deklivo meze de monto, ni atingis Derung-nacian vilaghon. Jen kion ni konis en la komenco de la artikolo.

Palafito, ligna kabano kun muro el arbotrunkoj, ligna pistujo, shtona muelilo kaj Derung-tapisho karakterizas la nacion. Chu maljunuloj, chu infanoj, chiuj senescepte portas sur si Derung-tapishon strikte konforman al la respektiva mezuro. Tia tapisho estas nepre necesa en la vivo de la nacianoj. Ghi estas manteksita el kotono, kanabo kaj silko. Ghi estas mola kaj klasika. Ghi havas multajn funkciojn: tage ghi gardas portanton kontrau malvarmo kaj en nokto servas kiel litkovrilo. Krome ghi estas donaco de geamantoj. Delikata tapisho estas tradicia vesto de viroj.

En la epoko kun evoluinta moderna industrio, manteksita tapisho trovas shaton de pli kaj pli multaj homoj. En la urbo de la gubernio ni vidis, ke junulinoj teksas tapishon kaj samtempe televidas.

Same kiel che iuj aliaj nacimalplimultoj, malaperis au iom post iom malaperas la tradicia kulturo de Derung-nacio. Ekzemple pli kaj pli malmultighis homoj havantaj vizaghan tatuon. Antaue knabinoj en 12-13 jaroj devis tatui la vizaghon por marki adoleskantighon. Ili shatis tatui sian vizaghon je desegno de papilio kredante, ke ili farighos papilio post sia morto. Sed nun nacianoj de malpli ol 50 jaroj jam ne havas tatuon sur sia vizagho.

Tradicio kaj moderna kulturo nerimarkite alternas kaj disvolvighas en la regiono de Derung-nacio. Infanoj kun tapisho portantaj librosakon plenan de modernaj kulturaj scioj sidas apud shtona muelilo kaj ligna pistujo gravuritaj je historia rememoro kaj sin amuzas per ludo lernita che la geavoj.

De tempo al tempo okazas konflikto inter la tradicio kaj moderna kulturo. Sur la muroj en lignaj kabanoj nigrigitaj de fulgo pendas abundo da trofeoj, kranioj de bestoj, ne plu uzeblaj pafarkoj kaj sagoj, afishoj kun portretoj de charme ridetantaj gesteluloj, honoraj atestiloj por bona lernado de infanoj... Pli interese estas, ke vi povas "diskuti" kun elementlernejanoj pri moderna popmuziko, televidaj filmoj au herooj en filmoj. Ili povas "diskuti" kun vi en flua Han-lingvo, kanti popmuzikajhon kaj fari "komentarion". Estas malfacile kredeble, ke tiel granda shanghigho okazis al Derung-nacianoj, kiuj vivas en vilaghoj tiel malproksime de grandaj urboj.