de LIU BIAN

Ŝe-nacio kun 630 mil membroj plejparte loĝas en montaroj en la provincoj Fujian kaj Zhejiang, kaj la ceteraj en Jiangxi, Guangdong kaj Anhui.

Ŝe-nacio praktikas monogamion. Geedziĝo okazas ne inter familioj kun sama familia nomo, sed inter familioj kun familiaj nomoj Pan, Lan, Lei kaj Zhong. La gejunuloj havas liberecon elekti sian amat(in)on pere de kantado antaŭ geedziĝo. Antaŭe ili geedziĝis 14-15-jaraj, maksimume 17-18-jaraj, kaj nur malmultege da gejunuloj geedziĝis pli-ol-20-jaraj. Kvankam la gejunuloj povas libere enamiĝi, tamen ili bezonas aprobon de la gepatroj. Geedziĝo sen konsento de la gepatroj estas riproĉata. La geedziĝa moro de ŝe-nacio konsistas el propono, nupto, enloĝigo de bofilo kaj reedz(in)iĝo.

Propono

La gejunuloj enamiĝas per si mem en kantado aŭ per svatado. Se ambaŭflankoj inklinas boparenciĝi inter si, la familio de fraŭlo petas svatanton proponi geedziĝon en la hejmo de la fraŭlino. Tiam la fraŭlino kaj ŝia patrino venas al la hejmo de la fraŭlo por koni la venontan edzon kaj lian familion. Se ĉiuj estas kontentaj, la familio de la fraŭlo donacas pistitan farunaĵon de glueca rizo al la fraŭlino. Poste la svatanto de la fraŭlo portas farunon kaj sukeron al la hejmo de la fraŭlino kaj petas paperslipon pri dato kaj horo de ŝia naskiĝo. Kutime la svatanto sukcesas akiri tion post trifoja petado. La gepatroj de la fraŭlino ne povas skribi sur la paperslipo, kaj ili devas peti alian plenumi tion. Kiam la familio de la fraŭlo akiros la paperslipon, ili petas sortodiveniston elekti daton de geedziĝo. Poste ili konservas la paperslipon en sia hejmo tri tagojn por vidi, ĉu okazos ia malfeliĉo al familianoj kaj dombestoj. Se ĉio estas en ordo, tio signifas, ke la geedziĝo estos akorda.

Nupto

Antaŭ la edziniĝo la fianĉino estas invitita de frato de la patrino por gasti ĉe la hejmo de la avino. La knabino estas bone regalata dum kelke da tagoj ĉe la avino kaj ŝia patrino venas reporti ŝin kunportante farunaĵon el glueca rizo kiel donacon.

Du tagojn antaŭ la nupto, la familio de la fianĉo petas spritan kantiston kiel "boonklon". Tiu kaj la svatanto portas donacojn al la hejmo de la fianĉino. La "boonklo" devas konduti diskrete, ĝentile kaj sagace. Virinoj de la vilaĝo varme bonvenigas ilin ĉe ilia alveno kaj bonintence ŝercas pri li, ekzemple kiam la "boonklo" prezentas donacojn, oni ŝmiras lian vizaĝon per nigro je lia senatento. Se la "boonklo" vidas en la salono, ke la benko staras maldekstre, li devas movi ĝin dekstren por montri sian humilecon, alie la virinoj eksplodigos petardojn por forpeli lin. Poste la "boonklo" prezentas po du cigaredojn al la familianoj de la fianĉino, eĉ al infanoj senescepte.

Poste estas kantokonkurso. La "boonklo" kantas la unua, kaj virino reprezentanta la familion de la fianĉino responde kantas la dua. Se ŝi ne povas respondi al lia kanto, ŝi ŝanĝas kanton, se ŝi ankoraŭ ne povas daŭrigi, viroj de la vilaĝo povas ŝin helpi. Se neniu en la vilaĝo povas daŭrigi, la kantokonkurso finiĝas per malvenko de la virino, kaj la "boonklo" estas solene regalata kaj triumfe revenas hejmen en la tria tago. Se la "boonklo" ne lertas en kantado kaj malvenkas, la virinoj senkompate mokridindigas lin.

Enloĝigo de novedzo ĉe bogepatroj

Familioj kiuj havas filinon sed ne filon, kutimas enloĝigi bofilon en sian hejmon. Iuj familioj, kiuj havas multe da kampoj kaj vastan domon, ŝatas teni ĉe si edziniĝintan filinon kaj la bofilon, kvankam ili havas filon. Iuj familioj estas malbonstataj kaj ne havas sufiĉe da agroj, ili restigas ĉe si la unuan filon aŭ plej ŝatatan filon, kaj permesas al la aliaj filoj loĝi ĉe la hejmo de la edzino. Bofiloj loĝantaj en la hejmo de bogepatroj devas ŝanĝi sian familian nomon. La familioj de la fianĉino devas donaci donacojn aŭ sumon da mono al la gepatroj de la fianĉo por bezono en ilia maljuneco. La ceremonio estas preskaŭ sama kiel tiu por novedzo prenanta edzinon al sia hejmo. La diferenco estas, ke la bofilo loĝonta ĉe la bogepatroj piediras al la hejmo de la fianĉino kaj malmultaj kunportas doton. En iuj lokoj tiaj bofiloj havas heredrajton kaj devas flegi la bogepatrojn ĝis ilia forpaso. La unua filo de tia bofilo portas lian familian nomon, kaj la dua portas la familian nomon de la patrino. Se poste bofilo ne volas vivi ĉe la bogepatroj, li povas foriri, sed li devas doni monon al la bogepatroj.

Reedz(in)iĝo

Gevidvoj de la nacio estas liberaj por reedziĝo, sed la geedziĝa ceremonio ne estas tiel solena kiel la unua.